існя ПЯЕ! [3, с. 55]
Пазней гетая ж тема мастак и яго прарочай місіі будз паўтарацца ў творчасці Купали вельмі часта, у різни інтерпретациях и вариянтах: пекло уласна-ліричнага паетичнага маналога (Пает, Ви кажаце ..., Спроба Актавіа, Я НЕ Паета, Я не сокал (1905-1907) и інш.) так абагулена-абстрагаваних разваг пра ролю мастак ўвогуле (паема-балада Курган (1910), вершили Прарок (1912), Паўстань ... (1919) i інш.) .
Характаризуючи зборнік Гусляр (1910), У. Гніламедаў слушно заўважае, што ўжо тут Купала лічиць Паета НЕ толькі дзіцем свойого годині и асяроддзя, альо и синам вечнасці, синам міру, адзначаним пячаткай прагістаричних и касмалагічних сувязяў. Палю самастойнасць, - піша даследчик, - Купала ўсведамляў и пераживаў як абранасць. Пает - гусляр - син міру - абраннік [9, с. 18].
Варта, аднако, зрабіць тут адно ўдакладненне. Паводле нашага меркавання, гаворка павінна ісці, мабиць, що не столькі пра ўсведамленне самастойнасці, колькі пра адчуванне моці и велічині Талент, Які да годині вихаду другог купалаўскага зборніка праявіўся на поўную сілу, биў заўважани и надійним чинам аценени грамадскасцю.
Витокі купалаўскіх прароча-місіянісцкіх поглядаў мелі пад сабой тривали и важкі грунт. Яни засноўваліся на добра распрацаванай и творча засвоенай Малад Пает рамантичнай традициі польскай регіянальнай літаратури. У свою годину теория абранасці Паета, так кликані рамантични титанізм нарадзіўся на стику рамантичнага релігійнага голаду и рамантичнага бунту супраць речаіснасці. Хрисціянскай віри ў справядлівасць Божага светаўладкавання, у непазбежнасць Божага пакарану зла титанізм супрацьпаставіў людскае права на асудженне недасканалага світла, уключно з Богам, Які дапускае ў гетим Свецє панаванне сілаў цемри. Асноўним принципам титанізму, як адзначае вядоми польскі даследчик творчасці А. Міцкевіча В. Вейнтраўб, виказаним ЦІ принятим моўчкі, з'яўляецца вядучая роля Паета. Менавіта ен виступаю як виразнік людскіх травні, з яўляючися адначасова приладай и асвя-чальнікам гета вишейшай абранасці [13, с. 223]. Паводле ўспримання рамантикаў, Пает ва ўмовах цивілізациі XIX стагоддзя виконваў ролю біблейскага прарока. І гарантияй гета ягонай прарочай місіі була яго віра, альо паетичнае Натхнення, Талент.
Праметееўскія мативи богабарацьбіцтва паклаў у Аснова палею знакамітай драми Дзяди А. Міцкевіч. Ствараючи вобразе Конрада, Паета, што валодае прарочим дарів, Міцкевіч надзяліў яго ў многім аўтабіяграфічнимі рисамі. Канцепция гетага літаратурнага героя вирасла ў Паета з задуманай ранєй, альо так и НЕ напісанай трагедиі пра хрисціянскага Праметея. Праблєми, з якой сутикнуўся и якую НЕ змог пераадолець Міцкевіч, імкнучися ажиццявіць палю задумом, биў тієї момант, што Праметей з'яўляецца бунтар, Які ставіць сябе нароўні з багамі и кідае ім виклік. Аднако ва іўдзейска-хрисціянскай традициі месца для збунтаванага прарока няма. 3 гетим звязана и адмаўленне Міцкевіча пекло першапачатковай задуми, и тієї надзвичай Складанний шлях духоўнага сталення, што перажи-ває вялікі грешнік Густаў-Конрад, у якога пачуцце прарочай адоранасці и палею вишейшасці перарадзілася ў пиху и бунт супраць Бога.
Погляд Адама Міцкевіча, Які засноўваўся на критим, што пасли критичнай епохі ў жицці грамадства з явіцца прарок - Апостал, Які виведзе народ на нови шлях, знаходзіць палі заканамернае развіцце ў творчасці ...
