ае и малим, у асобнай деталі - веліч усей сапраўднасці. »Вічної паетичния форми абагачаюцца сучасности светаўсприманнем. Жаданом знайсці паетичнае ў сваім жицці патрабавала новаго падиходу да категориі" паетичнага. Усе гета, зразумела, адлюстроўваецца ў стилі М. Танка. У многіх вершить, асабліва ў тих, у якіх Пает імкнецца адлюстраваць галоўнае ў абліччи сучаснага світла, ен прикметна, Няхай и са Стратан якіх-небудзь живапісних вартасцей свойого верша, узмацняе момант прамога и ў многім асабістага тлумачення з яў - часцей за ўсе ў бязрифменнай, свабоднай формі:
Треба,
Хоць раз у рік,
Прайсці басанож баразною за плугів,
Каб аднавіць
Палю даўнюю сувязь з Раднов -
Зямля, камянямі, травою [4, с.132].
Гети зварот да природи ўспримаўся як абарона вескі. Як крок Паета ў мастацкім асенсаванні жицця, якоє з ядноўвае ў сабе лірични и епічни пачатак у адним маштабний светаадчуванні. Дзеннікавая форма яго кніг узмацняла ўражанне таго, што яни напісани як би ў сааўтарстве з самім жиццем - у штодзеннай яго плині.
Пает у целим, безумоўна, що не падзяляў устаноўкі камуністаў на перастваренне природи и Чалавек (гіганцкія праекти 60-х гадоў: будаўніцтва плацін, Павароті сібірскіх рек и інш.). Ен заўжди виступаў супраць фанатичних крайнасцей. Яшче ў рання маладосці, у 30-я гади, ва ўмовах Заходняй Беларусі, ен смяяўся над спробамі лисенкаўскай навукі (у якой у СРСР биў, як вядома, Магутни спонсар) пришчапіць пшаніцу да пирніку, каб НЕ треба було яе сеяць, а РАСЛІТ гатовай . Пирнік жа Ніхто НЕ сее - сам расце. Критичнага и гумаристичнага Погляду Паету Грабала и тади, и тою больш пазней.
Пает бачиў, што XX стагоддзе ўчиніла жорсткае випрабаванне самої чалавечай природзе, у нечим парушила яе. Ен адчувае супяречлівасць паміж прагай пазнання и маральнасцю. У творчасці Паета з яўляюцца біблейскія мативи:
За Першай сарванай пячаткай
Я ўбачиў трагедією пачатак.
Навошта ж мяне спакусіла
Змяінай цікавасці Сіла,
Сарваць па ЧАРЗ аж да Семан,
Нікому яшче невядомай?
А зараз зграю нерашуча
Прад будучиняй немінучай [8, с.94].
Пачуцце глибіні гісториі ў Паета спалучана з пачуццем природи - на мове няспешнага верлібру вядзе ен палю" перапіску з Зямля, спавядаецца Перад уласним Сумленний.
Апораю сациялізму биў чиноўнік, виканаўца, функциянер, партрет якога знаходзім у адним з вершаў Паета:
Ледзь пазнаў
Билога знаемага Анела,
Які, дарваўшися да ўлади,
Перш за ўсе:
Адрасціў рогі,
На нагах - капити,
А на руках -
Учепістия клюшні раку.
Развіталіся.
А я і сення адчуваю
іх калючи дотик.
("Ледзь пазнаў.) [8, с.154].
М. Танк не стамляўся жиць, що не стамляўся шукаць.
Ен далека ра...
