цкім лицарів.
Яшче велика небяспека навісла над княствам, калі на пачатку XIII ст. у Привіслінні биСћ заснавани ТеСћтонскі орден. У 1230 крижакі пабудавалі каля Вісли невялікі замак и пачалі пашираць свій уплиСћ на суседнія народи. Усе земли балцкага племені прусаСћ крижакам па-дараваСћ германскі імператар. Іх застали толькі захаліць. На працягу 50 гадоСћ барацьби орден захапіСћ усьо прускія земли. На іх узводзіліся муравания замкі крижакоСћ, будаваліся Гарад, вескі, куди перасяляліся жихари з Нямеччини. Сталіцай дзяржави стаСћ Мариенбург. ТеСћтонскі орден мариСћ аб нових захопах на Сћсходзе. Каб узмацніць уціск на літоСћскія и славянскія земли, у 1237 орден мечаносцаСћ и ТеСћтонскі орден аб'ядналіся пад назвавши Лівонскага. Над заходнерускімі землямі навісла падвоеная небяспека. ДоСћгі годину яни сумесна з літоСћцамі стримлівалі ваенни и дипламатични націск нямецкіх рицараСћ. У 1242 Аляксандр НеСћскі завдав ім параженне на Чудскім Возер. Альо Сћ інший палового XIII ст. аб'яднаним дружинам заходнерускіх зямель давлячи стримліваць націск крижакоСћ на земли Літви и Чорнай Русі. На пачатку XIV ст. у залежнасць пекло рижскага архіепіскапа Часова трапіСћ Полацк. Крижакі Сћпарта спрабавалі захапіць Панямонне. Іхнія набегі на Гародню рабіліся Сћсе болипой частимі и спусташальнимі. Хаця сумеснимі намаганнямі літоСћскіх и заходнерускіх княстваСћ и Сћдалося адкінуць немцаСћ пекло Літви, перапиніць рух крижакоСћ на Русь, Упарти барацьба з орденам працягвалася и далей.
Яшче адним фактарам аслаблення заходнерускіх зямель стала татара-мангольскае нашесце. У 30 - 40-я гади XIII ст. Русь перажила сами трагічния падзеі Сћ палею гісториі. Расколатая на княстви и Сћдзели, Яна не здолела Даць арганізавани адпор бясконцим полчишчам татара-манголаСћ. Так 50-х гадоСћ XIII ст. була канчаткова СћстаноСћлена Сћлада татара-мангольскіх ханаСћ над ПаСћночна-Усходняй. Руссю. Яни виношвалі плани захопу ЕСћропи. Альо пасли некалькіх баеСћ у Полипчи, Чехіі и Венгриі вярнуліся на Русь и стварилі Сћ нізоСћях Волгі палю дзяржаву - Арду. p> Заходнерускія земли, хаця и засталіся Сћ баку пекло шляху татара-манголаСћ, працягли годину знаходзіліся пад пагрозай зняволення. Увесну 1238 татара-Мангол пагражалі з усходу. Альо гераічная барацьба насельніцтва Смаленскага княства припиніла іх рух на ЗАХІД. У 1242 яни зноСћ паспрабавалі Сћзяць Смаленск, альо билі адбіти. У канц 1240 татара-Мангол Сћварваліся Сћ заходнія земли з поСћдня. Моцний пацярпела Берасцейская зямля. У 1240 у годинну залеж-насць пекло Арди трапілі Турава-пінскія Князі. Узімку 1258 татара-Мангол паспрабавалі зноСћ падпарадкаваць сабе заходнерускія и літоСћскія земли. Гета ім НЕ Сћдалося, альо спусташенне яни з сабой принеслі. Паходу татара-манголаСћ, паводле летапісних звестак, працягваліся Сћ заходнерускія и літоСћскія земли Сћ 1275, 1277, 1287, 1315, 1325, 1338 рр.. Нягледзячи на Моцний пагрозу з боці Арди, заходная Русь и Літва змаглі адстаяць палю незалежнасць и НЕ зведалі татара-мангольскага іга.
Такім чинам, на заходнерускія земли, што пазней склалі тери-тори Беларусі, у XIII ст. узмацніСћся Сћціск знешнепалітичнага фак-тару. Пагроза з Захадите пекло крижакоСћ, з поСћдня и Сћсходу - пекло татара-манголаСћ адрадзіла аб'яднальную тенденцию Сћ гетих землях. Першия прикмети кансалідациі заСћважаюцца Сћ летапісах ужо Сћ XIII ст. Так, у дакуменце "Слова Ізяслава" сказана: "Полоцеск н Віцьбеск одне есць", што сведчиць аб нейкай формі іх САЮЗ. На паСћдневим Заха-дзе аб'яднальния працеси виявіліся Сћ дзейнасці Даніли Раманавіча Галіцкага и яго паслядоСћнікаСћ, на паСћночним Сћсходзе - у палітици Сћладзімірскага князя Андре Юр'евіча Вялікае Гняздо. p> Тенденция да аб'яднання старажитнарускіх зямель стала 'Сћсе-агульнай. Альо ж ранєй яна пача дзейнічаць менавіта на заходніх землях. Гета було абумоСћлена шерагам фактараСћ. Па-Першай, адиграла палю ролю размяшченне іх на значних гандлевих шляхах, такіх як Дніпро, Заходная Дзвіна, Німан, Заходні Буг, Припяць. Па-другое, гетия земли НЕ билі пад Мангол-татарскім ігам, як Усходняя и ПаСћдневая Русь. Тут не було такогого масавага знішчення и рабавання гарадоСћ, яни раслі и развіваліся. А роля гарадоСћ у аб'яднальних пра-цесах заСћседи вялікая. Па-трецяе, на заходнія земли Русі Сћ болипай Ступені СћпливаСћ знешнепалітични фактар ​​(у виглядзе двайной па-грози з боці крижакоСћ и Мангол-татараСћ). Криніци XIII ст. часта Сћказваюць на Сћзнікненне рознага роду саюзаСћ, як гандлевих, так и ваенних, што примае характар ​​устойлівай з'яв.
Альо найважливіша причина адрадження аб'яднальнай тенденциі на Русі - унутрипалітичная. XIII ст. вучония характаризуюць як но-ви етап інтенсіСћнага развіцця феадальних адносін (у адрозненне пекло папяредняга перияду генезісу гетих адносін). Развіваюцца пра-дукцийния сіли, ідуць працеси екстенсіСћнага и інтенсіСћнага развіцця земляробства, растуць Гарад, пашираюцца гандаль, раместви, узн...
