Беларускi дзяржаСћни унiверсiтет
Гістарични факультет
Кафедра гiсториi Беларусi старажитнага годині i сяреднiх вякоСћ
Реферат па тема:
Асаблівасці фарміравання білоруський нациi
Мiнск, 2007
В
ЕСћрапейскiя краiни Сћ XIX ст. iстотна закранулi працеси етнiчнай емансiпациi народаСћ, зростанню нациянальних рухаСћ. Гетия працеси билi винiкам i адначасова часткай тих еканамiчних, Сацияльна, палiтичних i культурних мадернiзацийних зрухаСћ, лiку прикмет сацияльнай мабiлiзациi адносiлiся визваленне сялян, iндустриялiзация i урбанiзация, паширенне пiсьменства i развiцце школьнай адукациi i друку. Аднако узаемасувязь абазначаних працесаСћ НЕ була чиста механiчнай. Тут павiнни примацца Сћ разлiк характаристикi пануючай палiтичнай сiстеми, у приватнасцi щабель централiзациi Сћлади i Сћзровень палiтичнага i культурнага стрибне, а таксамо знешнiя Сћпливи.
Беларускi етнас прайшоСћ Складанний шлях да станаСћлення нациi сучаснага типу. Супяречлiвасць гетага шляху, Ваганов працесаСћ развiцця етнiчнай свядомасцi i нациянальнай культури памiж заходняй i Сћсходняй цивiлiзациямi абсцяжарвала визначенне маладой нациянальнай iнтелiгенцияй свойого месца, гiстаричних абрисаСћ нациянальнай iдеi i Сћвогуле самавизначенне білоруський нациi. Аб'ектиСћна працес яе фармiравання Сћ XIX - пачатку ХХ стст. визначаСћся асаблiвасцямi i характар Сацияльна-еканамiчнай мадернiзациі краiни, запаволенасцю працеса мабiлiзациi сацияльнай структури грамадства, i винiкамi палiтикi расiйскага Сћрада Сћ Беларусi, традицийнимі рисамі нациянальна-культурнага развіцця недастатковимi темпамi паширення пiсьменнасцi, моСћнай i канфесiйнай блiзкасцю да рускiх, што Сћзмацняла асiмiлятиСћния працеси и інш. Праз шераг Складання етапаСћ у палею евалюциі етнагенез беларусаСћ у XIX ст., Асабліва Сћ яго апошнія дзесяцігоддзі и на пачатку ХХ ст., Значний паскориСћся и вийшаСћ на стадию фарміравання нациі. У савецкай и білоруський етнаграфінай навуци, станаСћленне и наяСћнасць наций доСћгі годину звязвалася з присутнасцю Наступний рис: агульнасць териториi i еканамiчнага жицця, супольния раси нациянальнага характар, самасвядомасцi, культури i лiтаратурнай мови [1].
Територия фармiравання беларусасй нациi Сћкладвалася Сћ асноСћним у межи пяцi губерняСћ: Вiленскай, Вiцебскай, гродзенскай, магiлеСћскай i мiнскай. Атлас 1864 А.Ф. Рицiхiна i складзеная iм "Етнаграфiчная карта ЕСћрапейскай Расii" (1825 р.) аркеслiвала територию рассляення беларусаСћ: на захадзе пекло сувалак i Беластока далей па реках НараСћ, Ясельда, припяць да яе Сћпадзення Сћ Дніпро, на поСћнач i Сћсход паСћночней Вiльнi, далей на Свянцяни, Люцин, Вялiкiя лукi на ЗАХІД пекло Вязьми i Мглiна, далей па Дняпру да вусця Припяцi. Я.Ф. Карскi, М.В.ДоСћнар-Запольскi, члени МаскоСћскай Диялекталагiчнай камiсii на Аснова етналiнгвiстичних прикмет паширалi етнiчную територию беларусаСћ на правабярежжа Припяцi, а на Сћсходзе - так Ржева i Бранський. p> ГалоСћним ареалам кансалiдациі білоруський нациi билi центральная i паСћночна-заходная часткi Беларусi, што визначалiся як еканамiчна, Сацияльна i палiтична Найбільший развiти регіен Беларусi. Тут биСћ найвишейши працент пiсьменнага насельнiцтва (та 70% у 1913 сярод мужчин) i праживала каля 70% кареспандентаСћ газети "Наша Нiва". Марудна етно-кансалiдацийни працес адбиваСћся Сћ паСћночна-усходняй i Сћсходняй частко Беларусi. Значнай частка беларусаСћ була (паводле даних перапiсу 1897 аб роднаВ мове) у Велiжскiм (87,5%), Невельскiм (84,0%), Себежскiм (47, 1%), Павєтьє Вiцебскай губернi, Красненскiм (90,0%) павеце Смаленскай губернi, Суражскiм (каля 70%) павеце ЧарнiгаСћскай губернi i некатора iнших, што знаходзяцца па-за межамi териториi сучаснай білоруський дзяржави. На прастори апошняй удзельная вага прадстаСћнiкоСћ кареннай нацияльнасцi перавишала 73% [2].
Адним з паказчикаСћ i фактараСћ сталення нациi з'яСћляецца паширенне i зростання спливу Сћ грамадстве нациянальна-культурнага руху. Беларускi рух, паводле аднаго вобразнага параСћнання, узрастаСћ памiж спречкамi расiйскiх i польскiх шавiнiстаСћ за iдеалагiчна-культурнае i еканамiчнае панаванне на териториi краю. Гетия спречкi абудзiлi Сћ пачинальнiкаСћ білоруський нациянальнай iдеалогii вань: а хто такi білоруси?
На мнение чешскага гiсторика Мiраслава Хроха, развiцце большасцi еСћрапейскiх нациянальних рухаСћ праходзiць вки фази. На Першай з iх абуджаецца цiкавасць адносна невялiкай групи адукаваних людзей да мови, гiсториi i фальклору пеСћнай етнiчнай групи. Наступний фаза звязана з правядзеннем нациянальнай агiтациi, калi група патриетаСћ ставiць Мету паширення нациянальнай свядомасцi Сћ больш широкiя слаi насельнiцтва, мабiлiзациi гетага насельнiцтва i яго iнтергациi Сћ етнiчную супольнасць. Калi гета Мета дасягнута, нациянальни рух пос...
