Культурнае и духоСћнае жицце БРСР
ЗМЕСТ
1. СтанаСћленне и развіцце сістеми адукациі Сћ 1920-х рр..
2. Палітика беларусізациі
3. Узмацненне адміністрацийна-партийнага кантролю Сћ сфери культури
4. Адносіни Савецкай залагодить да релігіі и царкви
5. Винікі В«Культурнай ревалюциіВ» у БРСР у 30-рр. ХХ ст. Дасягненні и супяречнасці
6. АсноСћния дасягненні адукациі, навукі, Мастацкай культури Сћ 50-80-я рр.. ХХ ст. p> 7. Змена Сћ духоСћним жицці народу Сћ канц 1980-х рр..
Спіс викаристаних криніц
В
1. СтанаСћленне и развіцце сістеми адукациі Сћ 1920-х рр..
У ліку найважливіших завдань, якія паСћсталі Перад ЦК КПБ (б) i Сћрадам БРСР пасли заканчення савєцкую-польскай Вайни, з'яСћлялася раз-віцце адукациі на білоруський мове, ліквідация непісьменнасці и мала-пісьменнасці сярод дарослага насельніцтва, падрихтоСћка настаСћніцкіх кадраСћ. У новим 1921/1922 навучальним Годзе амаль 60% школьнікаСћ приступіліся да заняткаСћ. p> У адпаведнасці з пастановай урада пекло 16 лютаго 1922 р., у республіци Сћводзілася сістема адукациі, паводле якой асноСћним типам навучальнай встановлять рабілася працоСћная сямігадовая школа для дзяцей 8-15 гадовага Сћзросту. Альо большай папулярнасцю каристалася Пачатковая, чатирохкласная школа, дзе навучалася 75% усіх дзяцей. p> Па заходи аднаСћлення Народнай гаспадаркі Сћзрастала фінансаванне сістеми асвета. Пачинаючи з 1923 па 1929 рр.. бюджетния витрати Сћзраслі з 5, 4 да 35, 2 млн руб., а колькасць шкіл павялічилася так 6 300. АсноСћную іх масу - каля 80% - складалі пачатковия школи, Меншем частко - 14, 6% - сямігадовия. Агульную сямігадовую и пеСћную прафесійную Адукация давалі школи рабочай и сялянскай моладзі, школи павишанага типу и Фабрични-заводскія школи.
Наркамат асвета БРСР скіроСћваСћ значнії сіли и сродкі для лік-відациі непісьменнасці и малапісьменнасці дарослага насельніцтва. На месцев гетую працю взяти Сћзначалілі губернскія и павятовия надзвичайния камісіі па барацьбе з непісьменнасцю, а таксамо ячейкі створанага Сћ 1924 тавариства В«ДалоСћ непісьменнасцьВ». Альо, нягледзячи на створания Сћрадам и грамадствам Умова, велика Частка непісьменних НЕ виказвалі вялікай цікавасці да навучання. p> У виніку за пяць рік з 1921 па 1926 рр.. агульни Сћзровень пісьменнасці грамадзян БРСР узросту з 9 па 49 гадоСћ узняСћся толькі на палового працента - з 52, 6 да 53, 1%. Каб памяняць сітуацию да лепшага, з 1926 уводзілася абавязковае навучання для дзяцей ва Сћзросце 9-11 гадоСћ. Пункти па ліквідациі непісьменнасці забяспечваліся білорус-камоСћнимі настаСћнікамі и падручнікамі Б. Тарашкевіча и Я. Лесіка. Узросши Дабрабит насельніцтва таксамо сприяСћ павишенню яго культурних запитаСћ. У виніку за адзін толькі 1929/1930 навучальни рік лікпункти Сконч 169 тис. чал., больш, чим за Сћсе папяреднія гади разам.
Сістему СћстаноСћ сяредняй специяльнай адукациі складалі аб'яд-Нани блізкія па профілі або реарганізавания технікуми. За 1921-1930 рр.. іх колькасць вирасла з 11 да 35, а студентаСћ з 873 так 7 475. Кам-плектаванне сяредніх и Вишейш навучальних устаноСћ адбивалася па принципе сацияльнага паходжання и партийнасці навученцаСћ. Так, у 1930 частка робітника І сялян сярод студентаСћ Складанний 86,8%, з якіх 2, 5 з'яСћляліся камсамольцамі, а 35% камуністамі. Палового студентаСћ атримоСћвала стипендию Сћ 25 руб. p> У 1930 викладчицкі корпус, Які павялічиСћся за 10 рік са 162 да 737 чал., У палею масе (70%) мелі з Вишейш адукацияю.
У виніку палітикі беларусізациі, та канца 1920-х гадоСћ з 35 ТЕХ-нікумаСћ Республікі 22 з'яСћляліся беларускамоСћнимі. Таксамо існавалі яСћрейскія, польскія, рускія и латишскія технікуми. З 15678 випускні-коСћ 6 616 атрималі дипломи настаСћнікаСћ, 3 912 - технікаСћ, будаСћні-коСћ, транспартнікаСћ; аграномаСћ, 1963 - медицинскіх работнікаСћ, 1797 - аграномаСћ, ветеринараСћ, 719 - работнікаСћ культури, 674 - еканамістаСћ. p> У канц 1920-х нарком асвета БРСР падпісаСћ пастанову аб увядзенні завочнай и екстернальнай формаСћ навучання.
У 1919 у Горках адкрилася дерло Вишейшая навучальная Сћстанова - земляробчи інститут, пазней реарганізавани Сћ Беларуская сельскагаспадарчую академію. У снежні 1920 у Мінску адкриСћся політехнічни інститут, альо Сћжо Сћ 1922 ен биСћ реарганізавани Сћ Беларускі дзяржаСћни інститут сельскай гаспадаркі. p> Заснавани 30 кастричніка 1921 Беларускі дзяржаСћни Сћніверсі-тет складаСћся з медицинскага и грамадскага факультетаСћ, на якіх ву-чилася 1250 студентаСћ. Дерло ректарам БДУ биСћ вядоми маскоСћ-скі навуковец - прафесар У. Пічета, а дерло деканам факультета грамадскіх навука - У. ІгнатоСћскі. p> Заняткі вялі 14 прафесараСћ, 49 викладчикаСћ и асістентаСћ. У 1922 пачаСћ працю взяти педагагічни факультет. Пасли вилучення з факультета грамадскіх навука (1925) факультетаСћ права и гаспадаркі Сћніверсітет стаСћ випускаць еканамістаСћ и юри...
