вариянта вядзення маянтковай гаспадаркі ва Сћмовах развіцця таварно-грашових адносін i без кареннай ломкі пригоннай сістеми. Больш поСћнае СћяСћленне пра светапогляд X. даюць яго творить В«Пра штогодняе аднаСћленне краіниВ» i В«Пра натуральнае праваВ». У дерло розчини ен разглядаСћ праблєми палітеканоміі, у другім, поруч з прававимі праблемамі, викладаСћ палі агульна-філасофскія i сациялагічния канцепциі. X. притримліваСћся деістичнага подивившись на світло. АсенсоСћваючи грамадскае жицце, X. адзначиСћ наяСћнасць у ім В«натуральнага парадкуВ», Які СћстанаСћлівае праві i абавязкі Сћсіх членаСћ грамадства. Для падтримкі такого парадку Сћ супольним жицці заключаюцца дагавори. Чим бліжей закон да натуральнага права, критим больш ен справядліви. У центри Сћсяго знаходзіцца Чалавек з яго патребамі, інтаресамі, правамі i абавязкамі. p align="justify"> Паколькі задавальненне патреб Чалавек магчима толькі Сћ грамадстве, то шкірно павінен лічицца з патребамі інших члена Сћ грамадства. Альо людзі значний адрозніваюцца адзін пекло аднаго сваім маемасним становішчам. I критим не менше, як винікае з натуральнага парадку речаСћ, шкірно павінен працаваць на тою месцев, якое яму натуральна наканавана, що не імкнучися пранікнуць у закриту для яго сферу. Нягледзячи на класавую абмежаванасць поглядаСћ X., у яго вученні есць прагресіСћния моменти. Льно парадак ен ставіць у залежнасць пекло фізічнага парадку природи. Маральния закони Цалко адпавядаюць таму, што карисна i неабходна Чалавек Сћ яго жицці. Так, В«дзеці павінни паважаць бацькоСћ, бацькі павінни гадаваць дзяцей - гета винікае з маральнага парадку, Які адпавядае фізічнаму парадку природи i, зусім відавочна, карисни роду людськомуВ». Фізіякрати, та ix належаСћ i X., грамадства разглядалі як натуральні арганізм, што Складанний частко природи, у якую Сћваходзяць Чалавек i яго маральния принципи. Калі ж Чалавек вирвані з заканамернай сувязі природи (Не травні Свабода ці бяспекі або пазбаСћлени Сћласнасці), ен становіцца ізгоем, бескарисним для сябе i грамадства. В«Якія ж ен можа мець абавязкі, що не маючий правоСћ? Ці заставіш яго працаваць? Дик яго сами карисния здольнасці розуму, кемлівасць НЕ падпарадкоСћваюцца примусу В». Гета канцепция дае права сцвярджаць, што X. лічиСћ Чалавек i яго здольнасці (Перш за Сћсе разумовия) галоСћним елементам витворчасці. Сваімі гаспадарчимі реформамі i визваленнем сялян пекло пригоннай залежнасці X. абгрунтоСћваСћ магчимасць здзяйснення расширанага СћзнаСћлення. Ен вериСћ, што плиг належнай арганізациі грамадскага жицця Сћ адпаведнасці з патрабаваннямі В«натуральнага праваВ» Сћзнікае магчимасць стварення пастаянна растучай забяспечанасці i асвета для Сћсіх. Гета биСћ асветніцкі гуманізм i адначасова утапізм. Гуманізм X. праяСћляСћся Сћ павазе да асобі селяніна, признанні яго натуральних правоСћ, ва Сћвазе да творчасці народу. Сацияльния теориі i дзейнасць X. атрималі признанне i падтримку. Урадженка Навагрудчини паетеса Т. Глінская дала високу...
