, В. Хмельнікавим, I. Цітовим бяре падрад па кантракту 1жніўня 1865 на будаўніцтва Ушес - цеўскай царкви ў в. Вельямовічи.
Прикметна, што ў царкоўним будаўніцтве Беларусі значная частка належала падрадчикам-яўреям. Так, царква ў Мілавідах узводзіцца ў 1860-х рр.. у трохгадови термін падрадчикамі-яўреямі Н. Буткоўскім, Ш. Скідзельскім и А. Прехнерам. Адначасова ІМІ укладати кантракт на будаўніцтва шасці нових церкваў Слонімскага Павєтьє. [17, с.130]
Непасредни ўдзел ва ўсталяванні праваслаўя ў Беларусі прималі и імператарскія асобі. Для аднаўлення старажитнай праваслаўнай Праабраженскай царкви ў Заслаўі імператрица Мари Аляксееўна ў 1860 ахвяравала літургічную начиння; у 1868 імператар Аляксандр II для суседняй царкви Маці Божан (били касцел Св. Мариі) - підви св. Аляксандра Неўскага ў сяребранай аправе. Яни ўсяляк падтримлівалі дзейнасць у гета галіне святароў: «Гасудар Імператар, па ўсепадданейшаму дакладу сінадальнага Обер-Пракурора. усеміласцівейша зрабіў ласку 25 Лістапада сишоўшага року на сапрачисленне святара Мікалаеўскай царкви мястечка Петрикаў Мазирскага Павєтьє Вячаслава Якубовіча за стараннасць, якая виразілася ў схіленні прихаджан да царкоўни камітет травні мають намір аддаць з падрада нейкаму яўрею, Які, па Майма меркаванню, що не можа разумець абавязкі. ахвяравання больш 30 000 рублеў на будаўніцтва храму ў названим мястечке, да ордена св. Ганни 3-й Ступені » [17, с.130-131]
Буйнейшия архітектурния манументи другий палового XIX - пачатку XX ст. ў праваслаўнай царкоўнай архітектури Беларусі билі створани ў руська-візантийскім напрамаку. Прихільнікам яго биў рускі архітектар Д.I. ГРИМОВ, Які пабудаваў у 1865-1879 рр.. Магутни Мікалаеўскі Сабор у Бресце - архітектурна-кампазіцийни центр Бресцкай крепасці. У сваім праекце ГРИМОВ, верагодна, ариентаваўся на храм Каталікон у Стамбулі (XI ст.): Присадзістая трактоўка аб емнай кампазіциі, трохнефавая базіліка, дахібочкі, нізкі аграмадни сферични купав сяродкрижжа на шаснаццацігранним циліндричним барабані, широкія арачния закамари. Галоўни фасад завершуємо магутнай паўкруглай Аркан: дерло ярус вилучани арачним уваходним Парталу, другі - пяціпралетнай аркадай, над якой биў размешчани гадзіннік-куранти. [17, с.132]
Адним з буйними храмаў" новавізантийскай трактоўкі з яўлялася царква ў імя Казанскага абразії Маці Божан у Мінску, якая була ўзведзена пасярод сучаснай полишаючи Мяснікова ў 1912-1914 гг. намаганнямі служачи чигуначнага ведамства.
Елементи візантийскай и старажитнарускай архітектури можна прасачиць у Сабор Аляксандра Неўскага ў р. Кобрин (Бресцкая вобла.). Ен биў збудавани ў 1868 паводле праекта архітектара I. Калянкевіча. Па архітектурнай пластици помнік даволі стримани: прафілявания лапаткі, трохвугольния франтони, винасни порцік галоўнага фасаду з «барочна» разарваним лучковим франтони.
У шерагу буйних архітектурних манументаў руська-візантийскага стилявога напрамку стаіць Крижаўзвіжанскі Сабор Спаса-Ефрасіннеўскага монастир ў Полацку. Храм биў закладзени 23 травня 1893 праасвяшченним Антанінам.3-за недастатковасці першапачаткова вилучаних сродкаў (30 тис. рублеў, а спатребілася ў два рази більш) епархіяльнае начальства дазволіла збор добраавотних ахвяраванняў. [17, с.132-133]
Яшче адзін вялізни помнік архітектури ў Бресце ("на мяжи з царством Польскім) - Сімяонаўск...
