ЕПОХА АДРАДЖЕННЯ НА ТЕРИТОРИІ Беларусі
УЗНІКНЕННЕ КНІГАДРУКАВАННЯ
Адрадженне - умоСћная назва, звязане з памкненнем адрадзіць античную літературна спадщина. Альо гета була не Простан рестаСћ-рацияй, а спосабам фарміравання Нова культури, буржуазнай паводле палею сутнасці. Характернай рисай епохі Адрадження биСћ працес фарміравання народних моСћ літаральна ва Сћсіх еСћ-рапейскіх краінах, станаСћлення и развіцця нациянальних куль-тур.
У канц XV - пачатку XVI ст. склаліся еканамічния, сацияльния і.палітичния перадумови Ренесансу на Беларусі: зростання гарадоСћ, фарміраванне білоруський народнасці, ажиСћленне грамадска-далітичнай дзейнасці и нациянальна-класавай барацьби, Секуле-ризация духоСћнага жицця и паширенне міжнародних узаемасувя-аей.
Епоха Адрадження на териториі Беларусі крейди палі специфічния Риси. Агульнае еканамічнае адставанне пекло перадавих краін ЕСћропи и хіанаванне феадалізму стримлівалі Сћсебаковае развіцце свецкіх форм Культура і пераход пекло сяредневяковай культури да культури новаго годині. І хаця ідеі Адрадження праніклі Сћ літаратуру, Мастацтва, філасофскую и грамадска-палітичную мнение, на Беларусі развіцце ренесансавай культури застали незавершанйм, що не так канца аддзе-леним пекло релігійнай ідеалогіі.
ПрадстаСћніком ренесансавай культури на Беларусі биСћ перша-друкар, гуманіст и асветнік Францішак Скарина (каля 1490 - каля 1551). Ен нарадзіСћся Сћ купецкай сям'і Сћ Полацку. Мяркуюць, што там, а таксамо Сћ Вільні Ф.Скарина атримаСћ першапачатковую Адукация. У 1504 ен паступіСћ у КракаСћскі універсітет, праз два гади атримаСћ вучоную щабель бакалаСћра філасофіі, а пазней - доктара свабодних навука. У 1512 у італьянскім р. Падуя, універсітет якога славіСћся на Сћсю ЕСћропу медицинскім факультетам, Ф.Скарина витріть-маСћ іспит на атриманне вучонай Ступені доктара лекарскіх навука.
Біяграфічния звесткі аб жицці першадрукара НЕ вельмі багатия, альо можна меркаваць, што пасли атримання вучонай Ступені яго зацікавілі грамадскія праблєми и гуманітарния навукі, зарадзілася думка видаць кнігі Бібліі на роднаВ мове, зрабіць іх даступнимі для сваіх землякоСћ. АпинуСћшися Сћ праз, Ф. Скарина плиг дапамозе заможних віленскіх и полацкіх мяшчан Багдаєв Онкава, Якуба Бабіча, Юрия Адверніка, магчима и брата Івана Скарини заснаваСћ друкарню. За няпоСћния вки гади ен пераклаСћ, пракаменціраваСћ и падрихтаваСћ да друку 23 кнігі Бібліі. 6 жніСћня 1517 вийшла з друку дерло кніга - "Псалтир". Ф. Скарина меСћ мають намір видаць усю Біблію, аб чим сведчаць агульни титульни ліст, прадмови да Сћсяго виданні. Аднако гета задумка застали незавершанай. Першадрукар видаСћ пераваж-ную частко Старога Запавету, причим вибраСћ з Бібліі Найбільший важния кнігі.
У 1520 Ф. Скарина пакінуСћ Прагу и пераехаСћ у Вільню, дзе адкриСћ дерло на палею радзіме друкарню. У 1522 вийшла Сћ світло "Мала падарожная кніжка" - зборнік релігійних и свецкіх твораСћ. Кніга призначалася людзям, якія па характар ​​сваіх заняткаСћ павінни билі часта вандраваць и Сћ дарозе атримліваць канфесійную и астранамічную інфармацию. Як и апошняе виданні Ф.Скарини "Апостал" (1525), "Мала падарожная кніжка "була невялікім ЗРУЧНИЙ видають, на-друкаваним на Танна Папер. Гетия якасці рабілі кнігі першадрукара болипой даступнимі для широкіх колаСћ насельніцтва.
Ф. Скарина виступіСћ у якасці стваральніка новаго літаратурнага жанром - прадмоСћ, дзе адлюстроСћваліся яго грамадска-палітичния, філасофскія, прававия, естетичния, мовазнаСћчия и педагагічния подивимось. Коратка и лаканічна пераказваючи змест твораСћ, прадмови Ф.Скарини Сталі класічнимі Сћзорамі Сћ гетим жанри білоруський літаратури, паслужилі прикладам для білоруських пісьменнікаСћ XVI - XVII стст.
Ф. Скарина Сћнес значний Сћклад у распрацоСћку білоруський літаратурнай мови. Мова яго виданняСћ характаризуецца як типови Сћзор білоруський редакциі царкоСћнаславянскай мови. Сам аСћтар мову видадзених біблейскіх кніг називаються ваСћ рускай, паведамляючи читачу пра Сћживанне на Беларусі яго часоСћ дзвюх пісьмових моСћ - старабеларускай и царкоСћнаславянскай.
Біблейскія кнігі Ф. Скарина разглядаСћ як криніцу для набицця ведаСћ па істориі, геаграфіі, астраноміі. Ен перакладаСћ Біблію, пісаСћ прадмови и пасляслоСћі да яе, скарачаСћ тексти, тлумачиСћ незразумелия Слово і звароти, каб зрабіць іх даступнимі болипой широкаму колу читачоСћ. Для лепшага за-сваення зместу текст кожнага виданні Ф. Скарина надзяляСћ на глави, а глави на верші, змяшчаСћ у кнігах шматлікія ілюстрациі. Пачаткам яго асветніцкай дзейнасці було виданні "Псалтир", Які Ф.Скарина лічиСћ дапаможнікам па вивученні граматикі.
Ф. Скарина вядоми НЕ толькі як Беларускі и Сћсходнеславянскі першадрукар и асветнік, альо І як вучони и грамадскі дзеяч епохі Адрадження. Яго палітичним ідеалам з'яСћлялася а...
