Беларускi дзяржаСћни унiверсiтет
Гістарични факультет
Кафедра гiсториi Беларусi старажитнага годині i сяреднiх вякоСћ
Реферат па тема
Грамадска-палітичнае жицце Беларусі у канц ХIХ ст
Мiнск, 2007
План
1.1. Развіцце лібералізма на туриториі Заходніх губерняСћ
1.2. Народніцтва
1.3. Робочим рух, прапаганда марксізму и Сћтваренне Робочої саюзаСћ
1.4. Дзейнасць польскіх и яСћрейскіх нациянальна-палітичних арганізаций. Іх уплиСћ на сацияльнае жицце
Спіс криніц и літаратури
1.1. Развіцце лібералізма на туриториі Заходніх губерняСћ
У XIX ст. на териториі Беларусі атримліваюць паширенне ліберальния ідеі. Адпаведни ідеям Рух не меСћ значнага Сћпливу на мясцовае грамадска-палітичнае жицце и наогул ен биСћ у тієї годину даволі абмежавани и непаслядоСћни. Асобния ідеі, характерния для лібералізму, билі вядоми Сћ Беларусі Сћ канц XVIII ст. (Наприклад, ідеі натуральнага права з іх сцвярдженнем Свабода індивідаСћ у адносінах да СћладаСћ). p> Лібералізм НЕ травні адназначнага визначення, критим больш, што існуе шмат яго формаСћ. АсноСћнимі принципамі, на якіх грунтуецца ліберальная теория, з'яСћляюцца: сцвярдженне свабодаСћ індивідаСћ у адносінах да СћладаСћ; бяспека; права на Сћласнасць. Лібералізм - сістема пераважна індивідуалістичная, якаючи дае чалавечай асобі и яе прав перавагу Перад усім астатнім. Аднако гета патрабаванне з'яСћляецца НЕ абсалютно, а адносним праяСћленнем злий Волі Чалавек. Лібералізм патрабуе стварення прававой дзяржави, якаючи супрацьстаіць Волі асобних людзей и звязвае яе. Адпаведна ліберальнай теориі, Чалавек, асобі стаіць на дерло месцев, а каштоСћнасць грамадскіх груп ці СћстаноСћ вимяраецца виключна критим, у якой заходи яни абараняюць рацію и інтареси асобнага Чалавек и сприяюць реалізациі метаСћ асобних суб'ектаСћ. У лібералізму складания Сћзаемаадносіни з ревалюцияй, для яго больш адекватной з'яСћляецца рефармісцкі шлях развіцця грамадства. На фарміраванне ліберальнай ідеалогіі Сћ Беларусі Сћ канц XVIII - Першай палового XIX ст. аказваСћ уздзеянне, дере за Сћсе, Захадите и пераважна праз Польшчу; в іншої палового XIX ст. значним стаСћ уплиСћ расійскага лібералізму. Па аналогіі з Расіяй Сћ Беларусі асноСћним носьбітам лібералізму була больш Заможне шляхта, дваранства. ГалоСћним чинам праяСћляСћся еканамічни лібералізм, палітичния ідеі дапаСћнялі яго НЕ вельмі виразна и пераважна Сћ годину грамадска-палітичних зрухаСћ (наприклад, пад годину паСћстання 1863 р.). Ліберальная ідеалогія и рух Беларусі Сћ 60-90 рр.. XIX ст. мелі и пеСћную нациянальную афарбоСћку: у яго асяроддзі можна вилучиць польську, расійскую, яСћрейскую и вийшаСћшую на шлях самавизначення Сћласна білоруську плині [1].
Лібералізм у Беларусі 60 - 90-их рр.. XIX ст. пашираецца ва Сћмовах адносна слабка развітай сацияльнай структури, якаючи СћяСћляла сабой складанае перапляценне елементаСћ саслоСћнай структури папяредняй епохі и сацияльнай структури буржуазнага грамадства. Слабасць буржуазіі, нациянальна-палітични радикалізм дробнай шляхти, палітичная інертнасць землеСћласнікаСћ и большасці інтелігенциі, нешматлікасць и нациянальная раз'яднанасць "сяредніх" слаеСћ грамадства Сталі причинамі слабасці сацияльнай бази лібералізму и адпаведна самаго руху.
Правядзенне сялянскай реформи 1861 р., а затим и сериі інших у 60-70-их рр.. стала штуршком для з'яСћлення шерагу праектаСћ и меркаванняСћ, у Аснова якіх можна Сћгледзіць ліберальния ідеі. Причим галоСћная причина распаСћсюджвання апошніх у білоруських губерніях у пасляреформенни перияд, у адрозненне пекло унутраних расійскіх, була звязана НЕ толькі з палітичним курсам самадзяржаСћя, з няСћвагай да думкі дваранства Сћ перияд падрихтоСћкі и правядзення сялянскай реформи, альо и з нациянальним намагаєтеся, з абмежаваннямі Сћ некатора саслоСћних правах мясцовага дваранства, маемасних и грамадзянскіх правах католікаСћ, яСћреяСћ и інш.
У перияд падрихтоСћкі адмени пригоннага права, негледзячи на тое, што большасць землеСћладальнікаСћ Беларусі виказати з кансерватиСћних пазіций за визваленне сялян без зямлі з захавать іх абавязковай ПРАЦІ на памешчикаСћ, меншасць падзяляла ліберальную пазіцию Сћ сялянскім питанні. За перадачу сялянам зямлі ва Сћласнасць, за викуп и пераСћтваренне сялянскіх гаспадарак у самастойния, виказваліся памешчик МагілеСћскай губерні А.Д. Менжинскі, магілеСћскі губернатар С. Галинскі и інш. Апошні абгрунтоСћваСћ неабходнасць перадачи сялянам зямельних надзелаСћ у памерах, якія б забяспечвалі іх жиццевую патребу, з правядзеннем адначасовага іх поСћнага викупу. За правядзенне заходів, якія б сприялі Сћтваренню шару вільних арандатараСћ виказваСћся буйні магнат В.Радзівіл, гродзенскія памешчикі К.Аржешк...
