и ў білоруський и ў рускай мовах плиг вивученні ўскладнених сказаў вияўляецца пераважная большасць агульних з яў. Як адзначае Абабурка М.В., виразнимі кампанентамі, якімі адрозніваюцца паміж сабою ўскладнения оповіді ў білоруський и рускай мовах, можна лічиць некатория адасобления придаткі и дзееприметнікава-дзееприслоўния словазлученні, а таксамо спосабами вираження звароткаў [3, с.192].
Так тагож адзначаецца, што адасобления члени оповіді разглядаюцца у якасці аднаго са шляхоў развіцця и ўдасканалення тієї ЦІ іншай літаратурнай мови, таго ЦІ іншага індивідуальнага Стила [3, с.193].
Лінгвісти па-рознаму визначаюць статус ускладнених сказаў. Звичайна іх адносяць да пераходних (прамежкавих) паміж простимі и складанимі сказамі. Чи не вирашана адназначна и вань, якія кампаненти оповіді лічацца ўскладняльнимі. Традицийна ўскладняльнікамі простагландинів оповіді називаюцца аднародния и адасобления члени оповіді, параўнальния звароти, пабочния и ўстаўния канструкциі, зваротак.
Як адзначаюць М.С. Яўневіч и П.У.Сцяцко, адасабленне неабходна разглядаць як специфічни сродак сувязі слоў у оповіді, з дапамогай чаго видзяляецца сенсавая функция спалучення слоў ЦІ асобнага оповіді ў адносінах да інших слоў оповіді [28, с.100]. І хаця термін адасабленне падразумявае пад сабой ізаляванае ўживанне пеўних членаў оповіді, неабходна адзначиць, што адасобления члени оповіді звязана сінтаксічнай сувяззю з астатнімі членамі оповіді [28, с.100].
У палею рабоце ми засяродзім уваг на ўживанні адасоблених членаў оповіді, придаткаў, звароткаў, параўнальних зваротаў, пабочних и ўстаўних канструкций у творах Л.Дайнекі Меч князя Вячкі, Слід ваўкалака, Жалезния жалуди.
.1 Звароткі ў структури оповіді
Значнае месца ў мове білоруський літаратури належиць зваротку, Які виконвае НЕ толькі намінатиўную, альо и емациянальна-аценачную функция. Специфічнай асаблівасцю зваротка, як адзначана ў Беларуськай граматици, з яўляецца тое, што ен граматична НЕ звязана з членамі оповіді [5, с 181].
Зваротак - слова ЦІ спалученне слоў са значеннем асобі ЦІ прадмета, да якіх звяртаюцца ў размове. ЦІ, як адзначае Л.І.Бурак, гета слова ЦІ словазлученне, якія абазначаюць адрасата гутаркі [10, с ....].
Як адзначае Л.І.Бурак, адрасатам гутаркі часцей за ўсе буваємо асобі, названа па имени, прозвішчу, роду заняткаў, пасадзе, узросту, сваяцтву, якой-небудзь знешняй або унутранай прикмеце [10, с .186].
У текстах мастацкіх твораў Л.Дайнекі намі билі вияўлени наступния групи звароткаў, якія паказваюць на асобі:
? названу па имени
Треба було б цягнуць цябе, Валасач, у ВІР з каменем на шиі, - сказаў на развітанне Далібор, - альо я гета яшче Пасп зрабіць [1, с.120]
? прозвішчу
Ти, Валунок, сядзі. Я сам, - ЛАГОДНА казаў ен,-дастаючи з-за пазухі кресіва и вибіваючи Іскру [1, с.233]
? роду заняткаў
Часка гасцей памкнулася да дзвярей, альо Ізяслаў, наліўшися цяжкой Кривий, крикнуў:
Чаляднікі, зачиніце дзвери! Налівайце мед! [2, с.316]
? пасадзе
Яни прийшлі да цябе, буде біла баярин, - яшче ніжей пакланіўся халоп, ...
