ния працеси.
даўніх часоў беларус-паляшук захаваў моцнае пачуцце родавай еднасці и сваяцтва, випрацаваў свае Закон і маральния принципи. Пасли ревалюциі ў сами аддаления куткі Беларусі прийшлі змена. Нови годину патрабаваў кареннай ломкі спрадвечних традиций и ўяўленняў. Вялікі світло, да якога селянін-працаўнік ставіўся з падазронасцю и асцярогай, зацягваў у ВІР сваіх праблем и падобния да Куранеў палескія весачкі.
Мастацкаму твору можна виносіць присуд, мяркуючи па тою, што ў ім напісана. Критим НЕ Меней, мусім сказаць, што ў творах такогого розмаху, маштабу, як мележаўскія рама, сацияльнае, філасофскае дно маглів Биць глибейшае. Рушенне старога сялянскага світлу пача задоўга да Кастричніцкай ревалюциі. У годинник калективізациі прийшлося развязваць Вузли, якія за два-вки стагоддзі да яе зав'язала гістория.
Калективізация праводзілася паспешліва, без елементарнай падрихтоўкі, уліку сялянскай псіхалогіі.
І таму адиход усеагульнай, примусовай калективізациі на сялянскай Беларусі, дзе Чалавек прирос да палею зямлі, разгарнуў високу вяскова-гаспадарчую культуру, альо НЕ меў навикаў и задаткаў сумеснай ПРАЦІ, з яўляўся ломкай привичнага ўкладу жицця вескі. Імкненне ўсю краіну пабудаваць па принципу «інкубатара» було наступити и на менталітет білоруса. Чи не адвучани и за некалькі вякоў нациянальнага стрибне Биць гаспадаром на палею зямлі, зберагаць душу пекло нівеліравання и спусташення, білорус за кароткі годину биў ператворани ў Маленькі вінцік у Магутни механізме дзяржаўна-палітичнай таталітарнай сістеме. Вяскови працаўнік стаў ахвярай вялікага сацияльнага «експерименту».
Пісьменнік паказвае, што сяляне ў абагульненні приватних гаспадарак и падпарадкаванні іх дзяржаве ўбачилі пагрозу. Калективізация наносіла знішчальни ўдар па Найбільший гаспадарлівай частци вясковага насельніцтва. Такія працеси маглі привесці и да страти любові да зямлі. Гетим пачуццем пранізваўся ўвесь духоўни світло селяніна, прасвятліліся ўсе змрочния моманти нялегкага жицця. Страта любові да зямлі пагражала сялянству апатияй, знікненнем радасці, жиццевай сіли. Вось СЛОВА роспачи Халімона Глушака, што лічиўся дерло гаспадаром на ўсе Курані: «За што, за якія грахі, усемагутни Божа, пусціў на гетую Зямля страшну кару, навалу, пошасць? ревалюцию, якая ўсе перакруціла, пераблитала, дала волю рознай галадранай ненажери! Як и не було, прапаў цверди грунт з-пад ніг, знікла триваласць у жицці »[7, 5, с. 107]. Чи не аднойчи яшче сустракаецца ў розчини и перадаецца гета адчуванне страти грунту героямі.
Пачуцце безнадзейнасці и бяссілля авалодвае Васілем пад ариштам у Юравічах. Яно перадае самаадчуванне Чалавек зямлі, што апинуўся ў Складання абставінах пераломнага годині пад пагрозай несправядлівага асудження ва ўласніцтве, у кулацкіх ухілах. За словами Васіля адчуваецца сам аўтар: «Справядлівасць! Дзе и калі яна була беднаму, цемнаму Чалавек! Дзе яе шукаць яму, адзінокаму, безабароннаму, Які, можна сказаць, и просвіті не бачиў далей куранеўскіх Балота, Які и ў Алешніках нясмела азіраецца »[7, 5, с. 107]. Прості Чалавек у штодзенних жиццевих цяжкасцях привик цярпець и спадзявацца толькі на сябе. Недавір да ўсякага начальства и ўлади падцвярджаўся асабістим вопитам.
Абяцания мір, зямля, радасць и шчасце абяздоленим абярнуліся для іх грабежніцкімі налогамі, раскулачваннем, ...
