підпалили його. Тих, хто вискакував з палаючих будинків, розстрілювали прямо на вулицях. Багато задихнулися в диму або загинули у страшній тисняві в викопаних заздалегідь «схронах».
Але молоді люди, які не бажали вмирати без опору, дістали гвинтівки, вкрадені під час робіт на старих радянських військових складах, підняли повстання і самовіддано билися протягом чотирьох днів, знищивши і поранивши понад півтори сотні карателів. Тим часом до гітлерівців прийшло підкріплення, і вони змусили партизан повернути в бік Мядель. В'язні гетто допомоги так і не дочекалися. За оцінками істориків, вціліти тоді змогли близько 500 осіб. Нині в живих, мабуть, залишилися одиниці.
Після перемоги ні в рідному місті, ні в Польщі Лев Артур не знайшов нікого з родичів. Наприкінці 40-х він перебрався до Європи, де живе досі. Практично щороку в серпні він приїжджає до Білорусі.
Я пишаюся, що на Глубоцька землі свято шанують пам'ять жертв нацизму; встановили пам'ятники на місці братських могил, привели в порядок старе єврейське кладовище, - говорить він.
У увічнення пам'яті загиблих брав участь і сам Артур. Цього літнього, багато побачив на своєму віку, але дуже цілеспрямованій та дієвій людині присвоїли звання почесного громадянина Глибокого.
.4 Жанчини на Вайне
Чи не жаночая гета праворуч - плячо ў плячо ісці з салдатамі ў сама пекла Вайни. Адна смяротная небяспека ўраўнавала ў правах жанчин и мужчин. Сувязния, разведчици, падриўніци, медицинскія работнікі, пекарі, шаўци, Кухар. Гета на іх плечі, годинах зусім юния, ліг увесь цяжар нялёгкіх партизанскіх будняў ва ўмовах паходнага ляснога жицця, частих абстрелаў, Карно апераций. Дзеля вялікага дня визвалення самаахвярна ішлі яни на вірну смерць, витримлівалі страшенния пакути, но таваришаў НЕ видалі. Стійка и чоловікова пераживалі страту баявих сяброў, рідних. Адкуль бралася Сіла ў гетих простих вяскових жанчин? Нізкі паклон вам, жанчини-працаўніци, жанчини-Байцим, жанчини-виратавальніци!
усьо жиццё пражила ў в. Папшичи Соф я Ягораўна Апяцёнак. У Вайн на яе руках було двоє дзяцей, чоловік паехаў на заробкі ў Францию ??яшче да 1939 аднако жанчина НЕ пераседзела ціха ваеннае ліхалецце дзеля виратавання жицця дзяцей. Калі ў красавіку 1942 ўдалося збегчи з Беразвецкага лагера ваеннапалонних Георгію Бялеву, ен знайшоў притупак у гета сям і. Дачка Юзефа привезла на кані паўпритомнага грузнемо пекло Васіля Макатуна. Кармілі и адагравалі на цёплай печи Георгія вки дні. Потим брат Соф и Ягораўни Кушняровіч пад Саломан перавёз ваеннапалоннага на Шаркаўшчину да сваякоў у больш небяспечнае месца. У хуткім годині Георгій Бялеў стаў партизанам, узначаліў диверсійную групу бригади «Няўлоўния». Ен разам са сваімі таваришамі часта наведваў сям ю патриетаў. Соф я Ягораўна карміла партизан, давала ім бялізну. А яе сваяк Баляслаў даставаў зброю. І гега ў тієї годину, калі вакол па Хутарі шнирилі гітлераўци и паліцейскія, калі штодзённа пагражала смерць за сувязь з партизанамі. Для Георгія ўдалося дабиць пропуск. Пераапрануўшися, ен хадзіў у розвідку Надав у Глибокае. Прайшлі гади. У 1947 вярнуўся з Франциі чоловік Соф и Ягораўни. Разам вихоўвалі дзяцей, потим унукаў. Билога разведчика Георгія Бялева лёс закінуў у Клайпеду. Назаўсёди захаваў ен у сваім серци ўдзячнасць самаадданай сям и патриетаў ляцёнкаў. А праз триццаць гадоў пасли Вайни напісаў удзячнае пісьмо-ўспамін у Раена газету.
Перад Вайн Маша Максіменка з в. Шаршні Сконч сем класаў. Калі ў вёску прийшлі гітлераўци, дзяўчина самастойна пача збіраць зброю ў наваколлі и хаваць яе за вёскай на могілках. Разам са стриечним братам пашкодзіла міст, каб праз яго НЕ змагла прайсці варожая техніка ў вёску. Чи не разгубілася, калі напаткала ў ліс параненага камандзіра Фёдара Макарава. Виратавала яго, схаваўши далей пекло людскога вока. Калі паправіўся, Фёдар далучиўся да партизан, якія пачалі з'яўляцца ў навакольних лясах. Па яго дарученні Маша пача распаўсюджваць лістоўкі. Аднойчи, калі стараста вёскі Ригор Селядцоў праводзіў сход и запеўніваў аднавяскоўцаў, што ўзяти Масква и Ленінград, Маша не витримала, вийшла наперад и паказала ўсім лістоўку, дзе викривають ўся гета гітлераўская хлусня. Сміли ўчинак дзяўчини ўразіў и абрадаваў аднавяскоўцаў. Вечар суседка Кацярина Сінцова прапанавала заначаваць у яе. Маша згадзілася, а літаральна праз гадзіну гітлераўци па Даносили старасти акружьші хату Максіменкаў. Акупанти НЕ знайшлі дзяўчину и пачалі стукаць у дзвери да Кацярини. «Залазь, дзетка, у печ, а я закладу цябе дровамі.- Прапанавала жанчина. Маша адмовілася хавацца.
У тую ноч акупанти доўга вадзілі босу, ??у адной кашулі дзяўчину па восеньскай халоднай вуліци. Раніцай яе адпусцілі, бо так и не дабіліся адкуль узялася ў дзяўчини лістоўка. А...
