праз некалькі дзён зноў схапілі разам з маці и пратрималі ў падвале камендатури дві тидні, Пакуль аднавяскоўци НЕ викупілі іх у каменданта пад распіску. Маша вирашила НЕ заставацца вдома, а ісці шукаць партизан. Яна не нашли и на ранейшим месцев, но натрапіла на разведчикаў и разам з ІМІ перайшла лінію фронту. Дзяўчина дабілася, каб яе пакінулі ў арміі. Спачатку яна була ў гаспадарчим узводзе. Потим Машу накіравалі на вучобу ў диверсійную групу для засилкі на територию акупіраванай Беларусі. Тут яна сустрелася з колишньої аднакласніцай Маша Цітовай и ад яе даведалася пра трагічни лёс маці. Гітлераўци вивезлі хвору жанчину ў Сураж, дзе яна памерла пекло пакут и здзекаў. Хату Максіменкаў спалілі, як спалілі потим усю в. Шаршні.
Маши Максіменка споўнілася толькі шаснаццаць, калі глухий Восени 1942 яна ў ліку інших падриўнікоў з Пскоўшчини перайшла лінію фронту и накіравалася з групай у паўночна-заходная частко Віцебскай вобласці. Мари Максіменка змагає ў бригадзе «Кастричнік», спачатку була радавим Байцим, потим камандзірам диверсійнай групи. За паўтара року партизанскай барацьби дзяўчина асабіста пусціла пад адхон Чатир Ешалон, знішчила дві чигуначния мастей, удзельнічала у розгромі моцнага гарнізону ў в. Шипи и інших баявих аперациях. Паслися Вайни Мари Сяргееўна Максіменка (па чоловікові Матасава) застали на Браслаўшчине, працавала бригадзірам у калгасе, загадчицай аддзялення сувязі. Потим пераехала жиць у Віцебск.
Нельга пераказаць, колькі пакут и гора принесла вайну сям'і Беглік з в. Бараўци. Усціння Раманаўна Беглік крейди шасцёра дзяцей. Старейшия Васіліса и Раман дапамагалі партизанам. Раман вадзіў падрищнікоў на чигунку. Васіліса була сувязной, дастаўляла ў Плісу газети и лістоўкі, а таксамо забірала ў падпольшчикаў разведдания для партизан. ЗДАВАЙСЯ, што ўсё да драбніц прадумана ў маршруце дзяўчини з Бараўцоў у Плісу, сустречах на явачних Кватера. Аднако 14 красавіка 1944 Здаров няшчасце - дзяўчину ариштавалі. Калі яна зайшла ў плісе да сувязнога, на хату нечакана наляцелі акупанти, пачалі абшукваць усіх, хто биў у домі. У Васіліси знайшлі лістоўку и партизанскую газету. Дзяўчину ариштавалі. Маці, счарнелая пекло гора, некалькі разоў хадзіла ў Плісу. Аднако даремна - пабачицца з Дачків так и не дазводілі. Суседзі параілі сабраць викуп за дзяўчину. Усціння Раманаўна, сабраўши ўсё каштоўнае, што було ў гаспадарци, зноў накіравалася ў Плісу. Дочкі и сини прасіліся, каб узяла каго з іх з сабой. Асабліва рвали Анісся. Альо маці и слухаць НЕ хацела, бо баялася, што схопяць дзяцей разам з ёю. Калі ўжо була далека за апошнімі хатамі, яе дагнала Анісся. Маці раззлавалася на непаслухмяную дачку и загадала ісці дамоў. Вялікім було гора маці, калі даведалася, што ў плісе дачкі ўжо няма и яе пераправілі ў Глибокае. Жанчина відала, што вирвацца з Глибокага будз немагчима. Альо яшче большай гора Чака жанчину будинку. Хаця будинку ўжо не було. Бараўци дагаралі, калі Усціння Раманаўна вярнулася ў вёску. На месцев хати Беглікаў диміліся галавешкі. Усьо було, як у страшному сні. Маці хадзіла па папялішчи и кіем разграбала вуголле. У адним вугле яна наткнувся на купу абгарелих касцеЙ. Гета билі яе дзеці. Нечалавёчим голасо, та знямогі клікала маці сваіх пецярих дзяцей - Рамана, Аніссю., Канстанціна, Настассю, Соню.
Ішлі гади. Чужия людзі притулілі жанчину. Була Усціння Раманаўна на ўсім білим Свецє Адна са сваім болем. Сама здзіўлялася, што яшче Живе. Аднойчи паштальен принёс пісьмо. Було яно з Франциі, пекло ... Васіліси. Маці читала и не верила, што адбиўся Цуд и яе дачка, якаючи прайшла праз пекла випрабаванняў, застала жиць. Усціння Раманаўна Нанава перажила ўсе жахі, якія перанесла яе дачка. " Мяне дапитвалі ў плісе, потим перавялі ў Глибокае, дзе цяжка здзекаваліся, з Глибокага перавялі ў Мінск. Ізноў білі, уключалі електрични струм, заганялі іголкі пад ногці. Потим випалілі на руце нумар 8281С и павезлі назахад. Я трапіла ў лагер цяжкай ПРАЦІ пад Назвати Булінген. Што я перанесла, Лепші НЕ питайцеся. Дайшла да таго, што мені давалі Сорак гадоў, а мені споўнілася ў тієї годину толькі дваццаць Чатир. пасли Вайни я апинулася ў Франциі, там вийшла заміж, застали жиць ... ». А праз Некатор годину дачка и маці сустреліся. Яни билі шчаслівия ...
Як адважную и надзейную сувязную ведалі ў 1-й бригадзе імя Суворава Юлію Баніфацьеўну Янкоўскую з в. Лявонавічи. Неаднойчи яна виконвала ризикоўния заданні камандавання атрада імя Чкалава ў Глибокім, плісе, Празароках. Гета яна па дарученні партизан прийшла на приём да начальніка гарнізона ў плісе Вітольда Часнака и здолела ў папку з паперамі падлажиць пісьмо партизан, калі тієї на момант пакінуў пакой. Гета дзёрзкая Акция привяла ў шаленства начальніка гарнізона. Аднако распачатия СПРОБА дазнацца пекло сваіх падначалених, хто з іх звязана з партизанамі, билі беспаспяховия. Юлія Баніфацьеўна неаднойчи дастаўляла лісто...
