заходная Білорусь у складзе польскай дзяржави Сћ 1921-1939 рр..
1. Нациянальна-визвалейчи, сялянскі и Робочої рух у Заходняй Беларусі
У сакавіку 1921 па виніках савєцкую-польскай Вайни було падпісана Рижскае мірнае пагадненне. Адна з яго СћмоСћ - далученне да Польшчи Заходняй Беларусі и Заходняй Украіни. Плошча Заходняй Беларусі Складанний каля 113 тис. кв. км (палового сучаснай териториі Беларусі). На гета териториі биСћ уведзени польскі адміністрацийна-теритарияльни падзел. На білоруський териториі билі Сћтворани Віленскае, Навагрудскае, Палескае и Беластоцкае ваяводстви (В«МалапольшчаВ», В«БелапольшчаВ», ці «ўсходнія КРЕСВ»). Гета 24% териториі и 11% насельніцтва польскай дзяржави - Інший Речи Паспалітай. p> Колькасць насельніцтва Заходняй Беларусі Сћ 1931 - 4,6 млн. Чалавек (беларусаСћ каля 70%, палякаСћ - 10%, яСћреяСћ - 11%, украінцаСћ - 4%, літоСћцаСћ - 2,5%, рускіх - 2%), у верасні 1939 - Каля 5 млн. Чалавек. Аднака польскія Сћлади падчас В«перапісуВ» насельніцтва атрималі палі винікі - так, частка палякаСћ згодна перапісу 1931 Складанний 49%, беларусаСћ - 28%. Больш за 700 тис. палешукоСћ було запісана В«тутейшиміВ» - Диялектнай групай польскай нациянальнасці. p> Нациянальни стрибне . Адразу пасли завяршення савєцкую-польскай Вайни Сћ 1921 Годзе була принята Канституция польскай дзяржави дзе билі абвешчани демакратичния Свабода. Аднако гета було Простан декларацияй, накшталт сталінскай канституциі 1937 року. Па-сутнасці, пача праследванне палітичних супраціСћнікай польскага Сћраду. Ужо да пачатку 1930-х рр.. колькасць палітзняволених на білоруських землях перависіла 10 тис. Чалавек. Калі пад годину вибараСћ у сейм 1922 було Абрау 11 депутатаСћ-беларусаСћ и 3 білоруса-сенатара, то Сћ 1928 Годзю - 10 і 2 суадносна, а па виніках вибараСћ 1935 и 1938 гадоСћ у заканадаСћчим органі не було ніводнага етнічнага білоруса. Органи мясцовага самакіравання билі падпарадкавани прадстаСћнікам презідента на месцев.
Палітичная палітра Сћ Заходняй Беларусі була вельмі разнастайная. Вки групоСћкі палітичних Партіям змагаліся за білоруського вибаршчика и за СћплиСћ сярод насельніцтва Заходняй Беларусі. Польскія буржуазния партиі - нациянальния демакрати (ендекі) и хрисціянскія демакрати (хадекі) атримлівалі падтримку пекло польскіх уладаСћ на месцев и каталіцкай царкви. Дробнабуржуазни демакритични лагер складаСћся з польскіх рефармісцкіх партію, якія мелі на Беларусі мясцовия адгалінаванні, а так сама яСћрейскіх нациянальних дробнабуржуазних партами и білоруських нациянальна-демакратичних арганізаций, якія стаялі на пазіциях парламенцкай барацьби. Ревалюцийна-демакратични лагер складалі радикальния Народния арганізациі. Сацияльнай Базай іх билі каля 700 тис. вярнуСћшихся з Расіі бежанцаСћ, якія Сћ свій годину у Расіі прималі Сћдзел у ревалюцийних падзеях.
У 1921-1923 гадах значний СћплиСћ на білоруський насельніцтва крейди партия білоруських есераСћ (ПБСР, Частка колишньої БСГ), якой кіравалі Ф. Гриб, І. Мамонька, А. Цвікевіч, В. ЛастоСћскі. Праграма партиі прадугледжвала канфіскацию памешчицкіх зямель на карисць сялян, нациянальнае раСћнапраСће, стваренне білоруський демакратичнай дзяржави, злучанай з Літвой. АсноСћнимі лічиліся Метад парламенцкай апазіцийнай барацьби, альо пасли няСћдалих вибараСћ у Сейм у червені 1924 партия була самараспушчана, а Частка яе активістаСћ уступіла Сћ раді КПЗБ. p> Зх левага крила есераСћ вилучилася Беларуская ревалюцийная арганізация лікам каля 300 Чалавек, пад початків І. Лагіновіча и А. КанчеСћскага. Праграма - канфіскация памешчицкіх зямель, демакратичния праві, 8-мі гадзінни працоСћни дзень, стваренне робітничо-сялянскага Сћрада, аб'яднанне білоруських зямель у адну Робочий-сялянскую дзяржаву. На приканци 1923 БРА Сћступіла Сћ КПЗБ. p> На згодніцкіх пазіциях зграя БСДП - сациял-демакратичная партия А. Луцкевіча, Б. Тарашкевіча и С. Рак-МіхайлоСћскага. Яна абапіралася на нешматлікую інтелігенцию и НЕ крейди Сћпливу сярод сялянства и робітники. Патрабаванні Сћсеагульнага вибарнага права, увядзення падаткаСћ на памешчикаСћ, развіцця білоруський культури без перашкод НЕ вирашала білоруського вань, хоць и прадугледжвалася стваренне білоруський демакратичнай Республікі. Партия зачинілася Сћ 1924 Годзе, бо НЕ Знайшла падтримкі Сћ большасці насельніцтва Заходняй Беларусі. Абмежавания буржуазна-демакратичния патрабаванні видвігалі Беларускія хрисціянскія демакрати (БХД) . Яе кіраСћнікі каталіцкія ксяндзи А. Станкевіч і В. ГадлеСћскі стварилі теорию бескласавасці білоруського народу. Значний СћплиСћ на заходніх териториях Беларусі крейди ППС и польська сялянская партия В«ВизваленнеВ», якія видвігалі Сћ асноСћним демакратичния патрабаванні. Сярод яСћрейскага насельніцтва папулярнимі билі Бунд и Паален-Циен (сіянісцкая партия) якія стаялі на пазіциях антикамунізму.
У кастричніку 1923 а...
