кі зайздросни світло Паета -
З нябачних промняў вобразе ткаць,
І - заміраць нас схіле літа,
І ў вільним слові ўваскрасаць!
На Голас ліри [19, 189]
На сама впоратися, не свята, а сапраўдния пакути, Творче Галгофу - вось што хаваецца за шкірним вершити, шкірним Радка: Ди на пісьмови стіл, як на Галгофу,//Кладу палі вучнёўскія радкі. (Пра Галгофу).
Як и Ягадни Хутарі, Зірне паема, змешчаная ў гетим зборніку, - таксамо сведчанне скіраванасці да вяскових праблем. Яна складаецца з дзвюх частак. У йой гучиць пратест супраць войнаУ, магчима, самазабойства чалавецтва, што можа адбицца плиг адсутнасці ўселага кіравання технічним прагресам. Змрочним сілам супрацьпастаўлена святло природи и светласць людскіх серцаў и душ.
Асноўнае ў Зорнай паеме - роздум над праблемамі годині. На шкода, па-ранейшаму НЕ лепшия годинник пераживае вёска. Разбуральни працес вясковага ўкладу жицця пачинаўся пекло ревалюцийних ператваренняў 20-30-х гадоў, калі сялянства адвучвалі гаспадариць на свае зямлі. Негатиўния наступстви бачацца на шкірним Крока. Гета найперш безгаспадарлівасць, няма ніякага Жаданом працаваць на зямлі: прагнем зямелька пляча абароннага,//Просіць за бульбу, за льон и траву. Вострое адчуваюцца праблєми кадраў, абиякавасць, махлярства, кар еризм, п янства и іншия антиграмадскія праяви: А ў кантори -//припіскі, адпіскі, -//Треці бухгалтар змяніўся за рік. Асабліва пакутуюць пекло абиякавага стаўлення адпаведних дзяржаўних інстанций нямоглия адзінокія стария, якім няма каму Надав виклікаць Хутка дапамогу, бо на ўсю вёску адзін телефон: З гускамі століття даживае Харита,//Ў будинок састарелих НЕ хоча ісці. З-за неразумнага ўмяшання ў природу різни пераўтваральнікаў, наступаючи меліяратараў на рекі и Балото вяскоўци задихаюцца без вади: Висах калодзеж, хоць жита насип. І яшче адно жахлівае сведчанне наступстваў безгаспадарлівасці:
Бусел - ЦІ чулі?- Палю на зайця!
Скончиўся жабін канцерт.
А то дажджи як з вядра. Недарод.
Засуха б е па прагнозах Найчастіше,
Мала цяпер хадакоў у народ,
Болей цяпер хадуноў у начальства. [19, 68]
Так разважаюць вяскоўци, пакутліва шукаючи адкази на набалелия надзённия питанні. Іх спрабуе знайсці и аўтар паеми, но адназначнага адказу НЕ існуе.
Пра лірику Яўгеніі Янішчиц, - як справядліва заўважила Любоў Гарелік, - гавариць цяжка, бо шкірних верш и Радока настолькі арганічна ўваходзіць у яе, што вилучиць нешта асноўнае, каб НЕ парушиць целаснасць паетичнага ўспримання амаль немагчима.
Яе пяшчотнае, трапяткое слова аздобіла НЕ толькі білоруську літаратуру, яно разляцелася па ўсім Свецє, далека за межи Наша Бацькаўшчини. Билі ўжо вялікія здабиткі, преміі и ўзнагароди, прийшла Широкий вядомасць, але ... няўмольни лёс зрабіў свае.
цілуючи мама твій партрет
І да магіли припадае,
Ужо без сліз яна ридала.
Навошта, Женя, на тій світло
Пайшла така Малад? ..
(В. Жуковіч)
5. Інтимная лірика Яўгеніі Янішчиц
Інтимная лірика паетеси ўспримаецца як спакутаваная пісня души, перажитая Глибока и цяжка. Пачуцці гераіні ў каханні Найбільший безабаронния ў свае адкритасці, бо за ІМІ стаіць горкі ўласни вопит. Кредо Янішчиц - Адкритая любоў/Закритих слоў НЕ любіць ..., адсюль звишшчирасць, даверлівасць у сардечних вияўленнях, спавядальная манера виказвання. Янішчинская гераіня акунулася ў бездань Кахане, у якога няма перспектиў на пабудову ўзаемнасці и якое пераўтвараецца ў бессенсоўнасць існавання.
Лірика Кахане ў Яўгеніі Янішчиц надзвичай багата, перадае сами розния адценні інтимних пачуццяў и ў гетим Сенсит, думаецца, що не травні сабе роўнай ва ўсёй білоруський літаратури.
У Снігових грамніцах и ў паетизациі Кахане пераважала ўзнёслая, мажорна танальнасць. Яна хораша падсвечвалася лёгкім дзявочим торбам па будь-яким, уяўленим Пакуль НЕ вельмі акреслена, толькі ў агульних, но абавязкова висакародних рисах, адцянялася Мара аб вялікім, на ўсё жиццё пачуцці, якаючи змянялася паетизацияй безагляднай любоўнай страсці, характернай для видатнага верша Розлука ўпала на траву ...:
Журбу на лісце розкладу
(Хай з вітрам разлятаецца),
Пакуль ідзеш - и я іду,
І шлях не буде мій канчаецца.
І хай злятае на траву
...
