="justify"> Такія вось кленічи маглі пускацца ў хід не толькі плиг несупадзенні інтаресаў у размове, но и плиг інших сітуациях, наприклад, на вяселлях, дзе годинах дастаецца свату, свацці, жаніху, причим НЕ заўсёди незаслужана.
Барабаніце, як парожнія бочкі, брешаце на свій хвіст. Ти ўжо, Хаўроння, и на сабак брахаць навучиш, и шиеш и миеш - и ўсё мовою, а надумаеш пірагі пячи, то ўсе вароти ў цесце будуць. [8, с. 29]
Брахаць на свій хвіст - гарачицца, распаляцца па нязначнай причине, рабіць з МУХі Слана. Для дадзенага фразеалагічнага адзінства адзначаецца суаднесенасць з дзеясловам па часцінамоўнай прикмеце.
Бадай вас, бабачкі, кіт убрикнуў, па целаму сабаку ў вас з рота скача. Ви тут мяне лаеце, а за критим сталом людзі дабрейшия за вас. Во (паказвае голу Косцов), Костку далі. Пекло вас и таго НЕ дапросішся .... А ти ўжо, Галачка, што фігуруешся? Ва ўсіх чесних людзей Чуприна на Головата, а ў твайго мужик Плеш. Дай вам, божа, баби, пабіцца, а мені на вас падзівіцца. [8, с. 30]
Альо годинах ФА мелі значенне пажадання вялікіх неприемнасцей: Тади директар у глибокай таємниці дамовіўся з трактаристам каб тієї, у годину, калі Дзьодо НЕ будз ў хаце, незнарок зачапіў трактарам ріг. Тієї и зачапіў: Ненаўмисна, Дзьодо, дальбог, випадкова, каб мені вочи вилезлі, незнарок - ну вось гріш на! Raquo; [8, с. 99]
Ясна, што плакаць, як бабёр, з-за параўнанняў у кленічах, білорусам приходзілася редка. Заплакаў, як бабёр. Прапанаваная фразема адносіцца да живёльнай семантикі. Сінтаксічная структура пеўнаасабовага простага оповіді з параўнальним зваротам. Значенне: заплакаць гірка, нястримана, з патокамі сліз. Бабёр сядзеў у дзежци з вадой, абапёршися пяреднiмi лапамi, якiя Дужа падобни да дзiцячих, на край дзежкi i: плакаў. Гета праўда. У нас жа, беларусаў, ёсць Надав приказка: Заплакаў, як бабёр - Значиць гірка, нястримна, з патокамi сліз. [8, с. 59]
У нарисе Зямля пад белимі криламі даволі шмат ФА з абагульненим значеннем дзеяння.
Адзін з іх - ставіць рубам. Гета фразеалагічнае адзінства, асноўни кампанент - дзеяслоў. Значенне - ставіць адкритим катували, заяўляць пра штосьці рашуча. Галоўнае ў нашим характар ??- гасціннасць добраго да добрих. Так, многiя стария гасцiнния звичаi пакрисе вимiраюць, гарадскi чалавек можа годинами не ведаць чалавека з суседняга пад'езда, но i цяпер у нас редка знойдзецца хата, у якой НЕ паставiлi б рубам апошняга рубля, калi ў будинку гостем. [8, с. 69]
Бачиць на палі вочи. Дадзени фразеалагізм неаднойчи паўтараецца ў нарисе. Бачиў на палі вочи, як аднаўлялiся Мiнск i дзесяткi iнших наших гарадоў. [8, с. 5] Значенне яго тут - Биць непасредним гледачом нейкіх здаренняў, Падзу. Ви можаце спитаць, нашто гета вам, калi ви самi живяце тут i шмат чаго бачице на палі вочи raquo ;. Ну, па-першае, Білорусь вельмi ворожнечі. [8, с. 5] ФА адносіцца да ліку суадносних з дзеясловам виразаў, можа спалучацца з дзеясловамі хацець, магчи, жадаць: Цяпер тієї, хто хоча на палі вочи бачиць, Які биў Шервудскі ліс у годинник Робін Гуда, Арденскі ліс у годинник рицараў Круглага Стала и козачого волатаў , Теўтабургскі ліс у годинник Армінія, що не павінен шукаць такогого ў сябе, у Англіі, Франциі, Германіі, а павінен ехаць сюди, у спрадвечни лясни аплот. [8, с. 51].
Мянціць мовою. Таксамо адзначаецца неаднаразовим паўторам, суадносни з дзеясловам. Яни ж мовою менцяць - дай бог нам з вамi!" [8, с. 66] ФА травні значенне Хутка и многа гавариць аб чим заўгодна, приплятаючи вимисел. Тут жа сядзiць сам Яначка, любі Iван, i пахмиквае. З жонкаю лад. Старейшаму пятнаццаць гадоў, малодшаму дзесяць. Чаму НЕ паслухаць, як менцiць мовою чалавек? [8, с. 75]
Праслежваецца сінанімічнасць па семантичним значенні у фраземах з дачиненнем да Єжи. Даречи, яни аднолькавия и па приналежнасці да часцін мови.
ФА умяць за добру душу травні значенне есці з апетитам. Альо як навариў, сабраўши (цяпер ужо аддавалі мені), и паказаў, што І як, то ўмялі за добру душу ... [8, с. 22]. Сінанімічни яму па значенні зварот есці на повен рот. Ранєй галоўним було сала, причим асаблівим шикам було есці сала на повен рот, а хліба так толькі, для смаку" . Цяпер сала ўсё больш саступае месца летнім и зімнім каўбасам, паляндвіцам и іншаму. [8, с. 21]
Фразеалагізми з абагульненим значеннем дзеяння звичайна адносяцца да дзеяслоўних спалученняў слоў.
Фразеалагізм зматаў вуди адносіцца да адзінстваў, травні значенне спинення якога-небудзь дзеяння, уцячи, Хутка пайсці. Магілёў запёр брами, вицягнуў на вал Гарматій и сказаў, каб душахват каціўся адсюль, калі НЕ хоча атримаць пяціфунтовае ядро ??ніжей спіни. Асаблівай патреби ў такім набитку Біскуп, па ўсяму відаць, щ...
