Севярин и Казімір РжеСћскія, СтаніслаСћ МалахоСћскі, Францішак Езерскі и іншия распрацавалі праект Нова канституциі. Праект биСћ приняти сеймам 3 травня 1791 и прихільна сустрети грамадзянамі краіни.
Канституция прадугледжвала вяртанне да спадчиннай каралеСћскай залагодить и яе Сћмацавання. Адмянялася права вета и прадугледжвалася приняцце сеймам рашенняСћ большасцю галасоСћ. Гараджане атрималі права вибіраць паслоСћ на сейм.
Канституция адзначала, што рукі сялян ствараюць багацце дзяржави , што сяляне - гета абсалютно большасць народу и надзейная Сіла краю , и абараняла іх пекло свавольства абшарнікаСћ. Адзначалася таксамо, што селянін павінен Биць пад апекай дзяржави.
Канституция 3 травня була адним з дерло самих прагресіСћних асноСћних законаСћ у ЕСћропе. p align="justify"> На шкода, нямногае, прадугледжанае Канституцияй, удалося здзейсніць. У краіне не було Згоден. Не було моцнага війська. Порожній була скарбниця. Усе больш агресіСћна паводзілі сябе суседзі. Чи не абишлося без здради некатора вяльмож на карисць суседзяСћ. У 1793г. адбиСћся II раздзел, а Сћ 1795 - III раздзел Речи Паспалітай, якаючи перастала існаваць як незалежна суверенная дзяржава. Усе ВКП аказалася пад уладай Расіі. p align="justify"> Канституция 3 травня застали толькі декларацияй; альо разам з критим сімвалам демакратичних Перама, віри Сћ будучае, змагання за вяртанне незалежнасці РП, за нациянальную и Сацияльна Свабоду. br/>
3. Беларуская Рефармация и ідея суверенітету
красавіка 1563 Симон Будний накіраваСћ з Клецька Сћ Цюрих ліст да швайцарскага теоляга-кальвініста Генриха Булінгера, у якім приведзени Сћнікальния зьвесткі аб пачатку рефармацийнага руху Сћ Вялікім Княстве ЛітоСћскім. Будного піша, што пасьля таго як "сьвятло слова Божага зазьзяла Сћ Нямеччине, Швайцариі, Ангельшчине ди Франциі", у хуткім годині яно дасягнула и так "наших краеСћ" і "Азар канцлера нашага Мікалая Радзівіла, князя на Алици ї Нясьвіжи" . Ен ня толькі "разам са сваім Дваро приняСћ вученьне Христя, альо и вирашиСћ, што Сћсе людзі, якія знаходзяцца пад яго Сћладай, павінни Биць асьвечани гетим вученьнем". Реалізаваць гетую завдання, піша буднів, Радзівіл узяСћся без прамаруджаньня. Ен прицягнуСћ да справи "побожних міністраСћ евангельля", якія складаліся галоСћним чинам з Малад, енергічних и адукаваних людзей, вихаванцаСћ КракаСћскага Сћніверсітета, и даручиСћ ім кіраваць рефармацкімі суполкамі. Многія касьцели ї церкви, якія знаходзіліся ва Сћладаньнях князя, билі "перапрафілявания" Сћ Збора, або пратестанцкія храми. Реформай, падкресьлівае буднів, було ахоплена як каталіцкае, так и значная Частка праваслаСћнага насельніцтва. p align="justify">...
