ХV ст. яни Сталі падзяляцца на В«людзей пахожихВ», якія мелі таке права, и В«лю-Дзей непахожих В», якія яго страцілі. Так, у 1447 привілей вялікага князя Казіміра (1440-1492) абавязваСћ феадалаСћ НЕ примаць у свае ма-енткі тих сялян, якія пакінулі гаспадароСћ без яго дазволу. Критим самим привілей паслужиСћ пачаткам юридичнага афармлення пригоннага права. У ХV-ХVІ стст. адбиваСћся працес пераСћтварення В«пахожихВ» сялян у В«непахожихВ» за кошт тих, хто доСћгі годину праживаСћ на зямлі аднаго Сћладальніка. Паводле Статуту 1529, В«непахожиміВ» призна-валіся сяляне, якія пражилі Сћ аднаго гаспадара больш +10 ГадоСћ. p> Змяншенне фонду дзяржаСћних зямель, а таксамо драбленне ФЕА-віддалених уладанняСћ з-за іх пераразмеркаванняСћ паміж нашчадкамі ад-моСћна адбівалася на паступленні падаткаСћ у дзяржаСћни бюджет, запа-трабавала правядзення аграрнай реформи. Яе неабходнасць Падма-цоСћвалася недасканаласцю сістеми падаткаСћ и павіннасцей, патребай у павишенні даходнасці дзяржаСћних зямель, а таксамо ростам спро на збожжа на заходнееСћрапейскіх ринках.
Зх гета Нагода Сћ 1557, пача аграрна реформа, названа Сћ адпаведнасці з В«втомлюватися на валокіВ», В«валочнай памерай В». Так, адзін-кай падаткаабкладання СћсталеСћвалася 1 валок - зямля плошчай 20 дзесяцін або 21, 36 га. Шкірна сялянская сям'я надзялялася 1 валокай, а разам з їй усталеСћваСћся аб'ем павіннасцей. Сяляне па-ранейшаму виконвалі гвалт и талокі. p> У ліку важливу метаСћ реформи з'яСћлялася заснаванне В«фаль-варкаСћВ» - феадальних гаспадарак, скіраваних на витворчасць Таварі-нага збожжа. Шкірні фальварак мусілі апрацоСћваць сялянскія Гаспе-даркі. Так, на тримальнікаСћ 7 сялянскіх валок припадаСћ абавязак ап-рацоСћваць 1 валок феадальнай зямлі. Адпаведна Сћзніклі Нови Кате-гориі залежнага сялянства. Так, цяглия сяляне пераважалі там, дзе іс-навалі фальваркі. За каристанне валокай зямлі яни адбивалі 2 дні пан-шчини на тидзень и плацілі чинш пекло 6 і 21 гроша. Асадния сяляне (чиншавікі) плацілі 30 грошаСћ, виконвалі 12 талок у рік або плацілі 12 грошаСћ. Асадния сяляне пераважалі ва РЋсходняй Беларусі, дзе було Менш фальваркаСћ. Челядзь нявольная атримоСћвала невялікія на-дзели зямлі и Займаюсь агародніцтвам.
АжиццяСћленне аграрнай реформи крейди станоСћчия для дзяржави и класа феадалаСћ винікі. Резка Сћзрасла таварнасць и даходнасць сель-скай гаспадаркі. Фіксавани памер падатку даваСћ сялянам магчимасць пависіць прадукцийнасць палею ПРАЦІ. Нягледзячи на захаванне сельскай абшчини, прац яе членаСћ зрабілася больш самастойнай и індивідуалізаванай, з'ариентаванай на сувязь з ринкам.
Разам з критим усялякія перасяленні па ініциятиве сялян забараня-ліся, а Самі яни назаСћседи примацоСћваліся да надзелаСћ. Статут 1566 уводзіСћ 10-Гадові термін поиска збегших сялян, а таксамо санкциі супраць тих, хто іх примаСћ да сябе.
Удасканаленне технікі и техналогіі землеапрацоСћкі, викаристанне трохполля, павишенне Сћраджайнасці збожжавих, технічних и садова-агародних культур, павеліченне пагалоСћя хатняй живели забяспечиСћ магчимасць далейшага развіцця насельніцтва. Інтенсіфікация рамяст-ва и Гандль, у критим ліку замежнага, абумовіла з'яСћленне Сћ ВКЛ у ХІV-ХV стст. новаго типу паселішчаСћ - так званих мястечак, жихари якіх займаліся абслугоСћваннем гандлевих караванаСћ, а таксамо виробок рамесних тавараСћ. Частка насельніцтва, свабоднага пекло пригону, зай-малася будаСћніцтвам, промисламі, земляробствам.
Істотним чинам змянілася аблічча гарадоСћ. Іх колішнія драСћля-ния сцени билі замінені каменнимі, замести адних варот - Будава-лася некалькі брам, каля якіх збіраліся падаткі з іншагародніх Гандль-роСћ. У буйних з іх - Вільні, Гародні, Лідзе, Кревен, Міри билі па-будавани замкі. Альо калі знешне грізні виглядають гарадоСћ биСћ абумоСћ-лени частимі войнамі, те Сћнутраная іх структура вияСћляла чиста мір-ния, жиццева патребния аб'екти и пабудови: вялікакняскі (Калі гета сталіца) ці магнацкі (калі гета Сћласніцкі горад) палац; ратуша (калі го-радий меСћ Магдебургскае права), ринкавая Плошча; гандлевия раді; царква, касцел ці сінагога; дами майстроСћ, купцоСћ ці шляхти; вуліци, дзе размяшчаліся майстерні и хати рамеснікаСћ.
Широкім асартиментам визначаліся виробок кавалеСћ, кушняроСћ, краСћцоСћ, шаСћцоСћ, ювеліраСћ и збройнікаСћ. Агульная колькасць Гарад-скіх прафесій ВКЛ у ХVІ ст. Складанний больш за 100. АсноСћнай адзін-кай рамеснай витворчасці з'яСћлялася майстерня Сћ складзе майстра, ча-лядніка (падмайстри) i 2-4 вучняСћ. Майстар, ен жа Сћладальнік травень-стерні, асабіста ажиццяСћляСћ увесь витворчи працес - пекло нарихтоСћкі сиравіни да придання виробок таварнага виглядає. Яго памочнік - Ча-ляднік або падмайстар виконваСћ усьо дарученні гаспадара и за палю працю взяти атримоСћваСћ пеСћнае жалаванне. Вучні пачиналі з абавязкаСћ слуг и виканання простих апераций, толькі за сціплае харчаванне и праж-ванні Сћ будинку майстра.
Зх Мета устаранення або змя...
