y"> Ўблізі матиль дрижиць пекло болю,
Приваблени з імгли агнем.
Ен ринуўся туди без Волі
І смерць палю спаткаў у ім ... [1, с. 125].
плиг дапамозе пристаўкі за-, якая паказвае на пачатак дзеяння, утвараюцца наступния форми дзеясловаў:
ЦІ завилі ваўкі, ЦІ заенчиў віхор,
ЦІ запеў Салава, ЦІ загагала гусак, -
Я тут бачу свій край, поле, речку и бор,
Палю матку-Зямля - ??Білорусь [2, с. 39];
адно, годинах птах заблукани
Залипае криллем на ўмор,
Ди вигнані звер на пекучому
Виццем закалиша прастор [2, с. 64];
Загримелі ў хмарах Гулка привітанні,
І далека буйні вецер іх розніс ... [1, с. 116].
Пристаўка за-у дзеясловах абазначае пачатак дзеяння.
· фінітиўния предикати. Яни вилучаюць канец усяго дзеяння або апошняй яго фрази [17, c. 137].
Змоўк пясняр, затаіў свае песні,
Ен іх болів ужо НЕ ПЯЕ ... [1, с. 105].
Дзеяслови закончанага тривання змоўк, затаіў указваюць на закончанасць дзеяння, на гета ўказваюць и пристаўкі з-, за-, а таксамо суфікс-ў-.
хвалимося широкай разлілась, як мору,
рідний наш край затапіла ...
Брацці! ЦІ зможите грамадскае гора?!
Брацці! ЦІ хваце нам сіли?! [1, с. 108].
Пристаўкі раз-, за-і суфікс-л-у дзеясловах закончанага тривання ўдакладняюць лексічнае значенне закончанасці дзеяння дзеяслова.
Спавіти няпамяці імлою
Руіни замчишча ляжаць;
Мури зарасліся лазою,
Навокал балотная Гаць ... [2, с. 64].
На закончанасць дзеяння ўказвае пристаўка за-.
· предикати са значеннем ахопу ўсей працягласці дзеяння. У Дані відсутні уриўках вершаў викаристоўваюцца пристаўкі: з-, ви-, па-, плиг-, якія пашираюць лексічнае значенне дзеясловаў [17, c. 137].
Зразаюць галіни таполі адну за адной ...
Без скаргі яни на Зямля чарадою лажацца,
Бо смерць іх патребна, каб дзерава Нова Вясна
маглів б хутчей развівацца ... [1, с. 111];
Даўно ўжо целам я хварею,
І Хворов душею, -
Толькі на цябе Надзея,
Край рідний мій! [1, с. 118];
Я думи, путамі НЕ скутия,
Тут Перад вамі виваджу,
А проці ганення кажу:
Хвароби лечаць и атрутамі [1, с. 127];
