"justify"> Ви, панове, пазіраеце далека
Ў блиску сонца з велізарних плечей народних ... [1, с. 130];
Ви, пани, мяне з песняй до сабе призиваеце, -
Майга люду апець справядлівую Справу ... [2, с. 32];
Па жиццевай па цярністай
Пуцявіне йду,
А за мною травня нядоля
Гоне ўслед бяду ... [2, с. 35].
· предикати дасягнення, якія фіксуюць поўнае спиненне дзеяння працесу, немагчимасць яго далейшага здзяйснення. Викаристоўваюцца наступния пристаўкі: аба-, па-, з-, а таксамо суфікс-ў-, якія ўдакладняюць лексічнае значенне дзеясловаў [17, c. 137].
Ви кажаце мені, што душа ў Паета,
Калі спараджае ен дзіўния вершить,
Нябесним агнем абагрета ... [1, с. 129];
Шумния бярози
Пабяліў мароз ... [2, с. 36];
На страсе, як на балоце,
зрос зялени мох ... [2, с. 51].
· падзейния предикати, якія ўказваюць на закончанасць дзеяння и адначасова на яго непаўнату. У Дані відсутні вершить Такі предикат-дзеяслоў травні пристаўку пра-[17, c. 137].
Люба вийсці, прайсці па лагу, па току:
Гоман нейкі стаіць, сенам пахне укруг ... [2, с. 48].
· перфектиўния предикати абазначаюць винік дзеяння прошлаго, якое присутнічае ў речаіснасці. Перфектиўния форми дзеяслова НЕ валодаюць працягласцю дзеяння, з яўляюцца формамі прошлаго годині, яни набліжания да кропкі адліку ў речаіснасці або супадаюць з їй [17, c. 137].
Наших дзедаў душилі абшари лясоў,
Чи не давалі ім жиці праўдзівим жиццем,
І яни тия пушчи звадзілі агнем,
Іх колом падпаліўши з далекіх канцоў ... [1, с. 113].
Працягласць дзеясловам-виказнікам надаюць наступния афікси: пристаўка з-и суфікс-л-:
Змагаліся з няпраўдаю,
Змагаліся з кайданамі,
З кайданамі пякельнимі,
З людскіх касцей каванимі ... [2, с. 42].
Разглядаючи спосабами афармлення падзейнасці, ми засяроджвалі ўвагу на критим, як пристаўкі и суфікси ўдакладняюць, абмяжоўваюць ЦІ пашираюць лексічнае значенне дзеяслова.
Злучнік - СЛУЖБОВИХ часціна мови, якая ўживаецца для сувязі членаў оповіді, частак складанага саказа, а таксамо самастойних сказаў у тексце и висловлюю сенсава-граматичния адносіни паміж гетимі сінтаксічнимі адзінкамі. Як СЛУЖБОВЕ часціна мови злучнік НЕ травні лексічнага значення, що не скланяецца, що не спрагаецца, що не можа виступаць у роли членаў оповіді. Асобна, без самастойних слоў, ЄП не викаристоўваецца, а ўживаецца толькі ў кантексце, дзе и вияўляецца яго значенне, м. зн. вираженне сенсава-граматичних адносін паміж сінтаксічнимі адзінкамі.
У ...
