, можна лічиць, треціВ« захід В»аСћтара Сћ асваенні жанру навуковай фантастикі: подступамі да яго з'явіліся фантастичная казка В«Вандраванне па ЗоркийВ» (1927) з циклу В«Піянерскія казкіВ», а затим - В«Аповесць Будучи дзен В»(1932) - у жанри сацияльнай утопіі. У Аснова сюжета Аповесці В«Фантамабіль прафесара ЦилякоСћскагаВ» Я. МаСћр паклаСћ аригінальную фантастичную ідею технічнага плану - аб магчимасці викаристання енергіі чалавечай думкі: на крилах дзіцячай фантазіі (бо Сіла яе значний велика, чим фантазіі дарослих), на яе енергіі адпраСћляюцца Сћнукі прафесара ЦилякоСћскага Светазар и Святлана Сћ далекае падарожжа - спачатку Сћ Америку, потим на Місяць и Марс. У гета аповеці цяжкасці навукова-фантастичнага жанру пераадольваюцца больш паспяхова Сћ параСћнанні з творамі папяредняга перияду: зім'яли стаСћ палет фантазіі, больш арганічна стикуюцца реальнае І фантастичнае, у большай Ступені адчуваецца апорії на традициі папяреднікаСћ, дере за Сћсе К. ЦиялкоСћскага як аСћтара астранамічних аповесцей, А. Талстога, У. Обручава, а таксамо прадстаСћнікоСћ сусветнай класічнай фантастикі - Ж. Верна, Г. Уеллса (у тексце Аповесці есць прамия спасилкі на гетих аСћтараСћ). Беларускі пісьменнік виступаю як празарліСћца, як прадказальнік (встежити за ЦиялкоСћскім) ери касмічних палетаСћ. Альо Я. МаСћра цікавіць НЕ столькі навуковая ідея сама па сабе (хоць ен викаристоСћвае вялікі пазнавальни материял), колькі льно-етични и гуманістични яе аспект, праблєми чалавечих Сћзаемаадносін, будучи кантактаСћ плиг сусречи різни цивілізаций. Аднако Аповесці прикметна шкодзілі ідеалагічная зададзенасць вобразаСћ (асабліва дзяцей) i тая АтмАсфера В«халоднай ВайниВ», якаючи Пану Сћ розчини: увесь раздзел пра наведванне дзецьмі Америкі напісани адналінейна, у фейлетоні-памфлетно плані.
Зазіраючи Сћ будучае, Я. МаСћр адначасова вяртаСћся да сваіх витокаСћ, у блізкае серцу мінулае, працягваючи працаваць над аСћтабіяграфічнай трилогіяй В«Шлях з цемриВ», дерло Частка якой була напісана, паводле сведчання аСћтара, у 1920 Інша Частка датуецца 1956-му, трецяя - 1957 Гета Сћ пеСћним Сенсит виніковая, В«галоСћнаяВ» кніга, у якой пісьменнік асенсоСћвае шлях станаСћлення и фарміравання сябе як асобі І як Мастак, розкривання витокі палею творчасці наогул и асобних твораСћ у приватнасці. Разам з критим - гета твор, Які Найбільший адкрита заяСћляе аб палею уключанасці Сћ багату аСћтабіяграфічную традицию, створаную такімі видатнимі мастакамі, як АксакаСћ, Гарин-МіхайлоСћскі, Л. Талстой, А. Талстой, Горкі, Бунін-ШмялеСћ, ПаСћстоСћскі. Унутранае прицягненне або адштурхоСћванне мастацкіх светаСћ пісьменнікаСћ, пункти мастацкага Сћзаемадзеяння тут висвечани аСћтарам наочна, увачавідкі - у епіграфах да раздзелаСћ, што па Сћнутранай асациятиСћнай сувязі - па аналогіі або кантрасту - вядуць ці-то так горкаСћскай аСћтабіяграфічнай трилогіі, ці-то так тих класічних аСћтабіяграфічних твораСћ, дзе апісвалася дзяцінства героя з іншага сацияльнага асяроддзя, бесклапотнае, поСћнае Сћцех и радасцей. Натуральна, што адносіни да гетих традиций абумоСћлени Сћ адним випадкі - Блізкасцю лесаСћ аСћтараСћ, вихадцаСћ з нізоСћ, І, значиць, герояСћ, блізкасцю умоСћ, у якіх праходзіла іх дзяцінства, азмрочанае В«свинцевими гидоти життя В». У другім випадкі, калі маюцца на Сћвазе В«дзяцінстваВ» Л. Талстога, В«Дзяцінства МікітиВ» А. Талстога, В«дзяцінства ЦемиВ» Гарина-МіхайлоСћскага, хронікі С. Аксакава В«дзіцячия гади Багрова-СћнукаВ», В«Далекія гадиВ» К. ПаСћстоСћскага, - пераважна Сацияльна кантрастам жиццевага материялу. Прихільнасць да горкаСћскага В«дзяцінстваВ» вияСћляецца НЕ толькі Сћ відавочних аналогіях, што ляжаць на паверхні, альо І Великому глибінна - у блізкасці самої канцепциі героя, принципаСћ яго раскрицця Сћ цеснай, падкресленай сувязі з гісторияй, са знешнім светам, у жорсткай абумоСћленасці сацияльнимі абставінамі. У кнізе есць епізод, калі Маленькі Янка на кароткі годину стаСћ пастушком и паднявольная Працюю непазнавальна мяняе Сћвесь світло вакол хлопчика. Калі раней и саджалку, и дуб, и жалуди, адкривалі яму палі таямніци, усьо жило, дихало, захапляла и вабіла, то цяпер радасць светлаго дзіцячага Сћспримання природи згасла. В«I СћбачиСћ я тади, што світло зусім НЕ Такі цікави І привабни, як мені злавалася ранєй. Принцип сацияльнаці - ключави Сћ раскрицці характар ​​малогаб героя, випакутавани аСћтарам, аплачани Сћласним вопитам жицця басаногага бядняцкага сина. Аднако плиг Сћсей виразна акресленай сацияльнай зариентаванасці твора сацияльнасць не заглушають агульначалавечай природи дзяцінства, яго типалагічних асаблівасцей, и Перш за Сћсе яго неадольнай радасці жицця. Цяжкія Сћмови існавання НЕ засланяюць у Аповесці суб'ектиСћнага дзіцячага світла, яго паезію. АСћтару Сћдалося перадаць з патребнай свежасцю першаснае адчуванне дзяцінства, наіСћную зачараванасць таямнічасшо и загадкавасцю світла, у якім Сћсе Живе, блішчьшь и пераліваецца рознимі фарбамі. p> Стан здароСћя НЕ дазволіСћ аСћтару ажиццявіць свій наміряв пер...
