р пасли вихаду Італіі з гітлераўскай кааліциі, у Беразвецкі лагер привозілі італьянскіх салдат и афіцераў.
Каб замесці сляди сваіх злачинстваў, гітлераўци Перад расстрелам распраналі вязняў, адбіралі дакументи и асабістия речи. За годину існавання лагера да ліпеня 1944 тут було загублена больш за 27000 ваеннапалонних.
Камендантам Беразвецкага лагера смерці биў Франц Бот, яго намеснікамі - Вік и Вільге. Ахів ваеннапалонних спачатку неслі салдати и афіцери чотиреста третій ахоўнай дивізіі, пазней - салдати 391 -й вучебнай, а потим 391 -й ахоўнай дивізіі.
Ва ўрочишчи Барок на месцев Загибель савецкіх и італьянскіх ваеннапалонних пастаўлени 2 помнікі.
4.2 Вогненния вёскі: праўда и памяць
вёсак и вёсачак на глибоцкай зямяі ў ваенни годину Сталі вогненнимі. Людзей забівалі ў сваіх хатах, на роднай зямлі, у роднай вёсци. Вогненнимі яни Сталі для тих, хто загінуу у АГНІ, и для живих, цудам уцалелих. Колькі б ні прайшло годині, пекло болю няма СПАК.
Апошнія сведкі ... Іх юнацтва було азмрочана Вайн, смерцю рідних.
Псуеўскі сельсавет
Вёскі вуглем, Надазер е, Гарані, латиші, Вострава, Псуя, Калечполле Псуеўскага сельсавета з яўляліся партизанскімі. За гета и паплаціліся мірния жихари. 3 некаторимі з іх фашисти распраўляліся па некалька разоў, вярталіся и дабівалі тих, хто застаўся ў живих, каб винішчиць пад Корань памочнікаў партизан.
Вёска вуглем
калі пача вайну, у гета глухий вёсачци було 24 хати и 69 жихароў. В іншої палавіне 1942, калі пача нарастаць актиўнасць партизанскіх дзеянняў, у спакойно жицці вёскі адбиліся Перамам. Сюди Сталі часта наведвацца партизани, пераважна Чашніцкай бригади «Дубава», якія хадзілі за чигунку Крулеўшчина-Зябкі. Жихари вёскі даваді притулак Байцим для адпачинку, дзяліліся хлібах, Соллі, мясам, фуражем. Восени 1942 насельніцтва вёскі Адда ім сельскагаспадарчия пастаўкі, призначания акупантам. Дубаўци видалі жихарам даведку, засведчаную партизанскай пячаткай, што ў жихароў реквізавана 19 галоў живёли, 8 вазоў збожжа, 4 вази фуражу. Каб пазбегнуць розправи, усьо гета було прадстаўлена акупацийним уладам як примусовае и вимушанае дзеянне жихароў вёскі.
Многія з аднавяскоўцаў билі сувязнимі, праваднікамі партизан, усьо дапамагалі перавозіць узбраенне, трафеі, паранених.
У самим пачатку 1943 ў годину Карнай аперациі супраць партизан гітлераўци ішлі шчильним Ланцуг на вёскі и Хутарі, куди па іх звестках заходзілі партизани. У дерло дзень новаго року карнікі дасягнулі хутароў, якія размяшчаліся ўздоўж чигункі каля вёсак Зябкі и Лебядзінец. Аднако партизанскія разведчикі прагналі іх некалькімі аўтаматнимі чергамі. Раніцай наступнага дня, 2 студзеня, ледзьве пача віднець, жихари заўважилі Ланцуг карнікаў, якія акружалі вёску. Нямногім удалося ўцячи. Карнікі ўварваліся ў вёску, пачалі забіваць жихароў, рабаваць іх маёмасць, виганяць з хлявоў живёлу,
Ва ўласним будинку биў забіти Адольф Лаўриновіч, карнікі падпалілі хляви и яго будинок. Усе пабудови згарелі, будинок жа толькі абгареў. Так і застаўся ен стаяць пасли Вайни, ніби нями сведка злачинстваў захопнікаў.
Пячнік Юрий Рачкоўскі, Які вибіг на вуліцу, пачаў кричаць суседзям, каб ратаваліся, но ен и сам не змог виратавацца. Карнікі далі па ім залп. Каля свае пуні зваліўся, прашити Куля, Вікенцій Вядзёнак. Ігната Рачкоўскага фашист забіў, стреліўши Якраз акно. Калі яго сястра Ніна загаласіла, фашист даў Чаргях и па йой. Такі ж лёс напаткаў Пятра и Мари Голераў, Ригора Рачкоўскага, Антона Тишко. Некалькіх мужчин, у критим ліку Іосіфа рамашка, Зигмунда Жукоўскага, Адольфа Ломиша, Сцяпана Маўчуна и Юльян Маўчуна, фашисцкія бандити загналі ў падвал будинку Альони Голер и расстралялі із аўтаматаў. А каля дзвярей падвала ўжо ляжалі трупи 70-гадовага Мікалая Піліпенкі и 50-гадовага Франца Рамашкі. Карнікі спяшаліся, баючися партизан. Яни НЕ дапускалі, каб хто кричаў ЦІ плакаў. Клаўдзія Рачкоўская, убачиўши абгарели труп чоловіка, загаласіла, и тут жа була забіта.
У тую страшну раніцу пекло рук фашисцкіх захопнікаў загінула 19 мірних грамадзян, була дашченту разбурана в. Вуглем. Нямногім жихарам яе ўдалося ўцячи ў ліс та партизан.
Праз 25 гадоў пасли трагедиі ў памяць аб загінуўших аднавяскоўци паставілі абеліск. Рабілі калектиўна, школьнікі и дарослия, у вольні пекло роботи и заняткаў годину. Стаіць абеліск на месцев спаленай хати Юльян Васілевіча Ананіча (сам гаспадар и яго жонка Мари загінулі ў годину блакади Вясна 1944) як напамінак пра трагічную гісторию колишньої вёскі. Цяпер яна стала вуліцай у в. Псуя, якаючи разбудавалася и злучиться з в. Вуглем.
...
