КУЛЬТУРА І Мастацтва Беларусі Канціо XVIII-Першай палового XIX СТ
СтанаСћленне білоруський літаратурнай мови и білоруський літаратури. У XIV - XVIII стст. МОВА білоруського народу з'яСћля-лася старабеларуская мова. У виніку паланізациі и насадження каталіцизму з іншого палового XVII ст. літаратурную старабеларускую мову перасталі Сћживаць у справаводстве, а затим и Сћ інших сферах культурнага жицця. У XVIII ст. старабеларускае пісьменства канчаткова вийшла з ужитку. Беларускія магнати и буйна шляхта, а таксамо амаль уся інтелігенция засвоілі польську мову и культуру, а вуснай білоруський МОВА у різни диялектах каристаліся сялянства, збяднелая шляхта, ніжейшия пласти гарадскога и сельскага насельніцтва. Пасли далучення Беларусі да Расіі афіцийнае становішча Сћ краі зайняла руская мова, аднако у грамадскім и культурним жицці аж так падаСћлення паСћстання 1863 - 1864 рр.. Панаван польська мова.
Фарміраванне білоруський нациі, Сацияльна-еканамічния змена Сћ грамадстве, а таксамо хвалячи агульнаславянскага нациянальнага адрадження Сћ пачатку XIX ст. садзейнічалі випрацоСћци Нова білоруський літаратурнай мови на базі шматлікіх білоруських гаворак (диялектаСћ). Гета мова абапіралася виключна на живую народну гаворку. Наново складваліся графіка (лацінка польскага ці кіриліца рускаго Сћзору), правапіс, лексіка, що не звязане з працай и побитом сялянства и гарадскіх Сацияльна нізоСћ.
У Першай палового XIX ст., па сутнасці, адзінай сферай викарис-тання Нова білоруський мови була Мастацкая літаратура. У сувязі з цяжкасцямі друкавання и распаСћсюджання білоруських твораСћ, а так-сама забаронай у канц 50-х гадоСћ друкавання Сћкраінскіх и білоруських кніг лацінскім шрифтам літаратура була пераважна рукапіснай и ананімнай. Ананімния вершавания гутаркі ("Гутарко Даніли са Сця-панам", "Сход", "Вясна гола перапала "), вершили Ф.Савіча, П.Багрима, І.Легатовіча, У.Сиракомлі, В.Каратинскага и іншия розчини виявілі антипригонніцкія настроі аСћтараСћ, любоСћ да радзіми, спачуванне цяжкай долі народу.
праблєми народнасці, нациянальнай самабитнасці ставіліся лепшимі літаратурнимі творамі таго годині, у приватнасці ананімнимі паемамі "Енеіда навиварат" і "Тарас на Парнасі". У дерло розчини Сћ сатиричним виглядзе паказани пригонніцкі лад, упершиню загу-чала живая гутарковая беларуская мова, у другім - адлюстравана жицце білоруський вескі: античния героі и багі паводзілі сябе, апраналіся, весяліліся и бедавалі, як Беларускія сяляне и збяднелия шляхціци.
У Першай палового XIX ст. у літаратури з'явіліся таленавітия Пает и празаікі з асяроддзя апалячанай білоруський шляхти, якія ішлі да творчасці на білоруський мове пекло захаплення народнимі казкамі, песнямі, паданнямі и легендамі. Сярод іх - Ян Чачот. У 1837 - 1846 рр.. ен видаСћ шесць фальклорних зборнікаСћ "Вясковия песні", у якіх побачим з народнимі песнямі (у польскім перакладзе и аригінале) змясціСћ и палі - на польскай и білоруський мовах. Аляксандр Рипінскі - аСћтар фалькларистичнага даследавання "Білорусь" (Париж, 1840 р.) и білоруських вершаСћ, у критим ліку Балад "Нячисцік". Ян БаршчеСћскі таксамо пісаСћ Беларускія вершили ("Дзеванька", "Гареліца", "Рабункі мужикоСћ") i на падставе легенд, паданняСћ и козак ствариСћ "білорус-кую Адисею" - чатирохтомни польскамоСћни зборнік "Шляхціц За-вальний, або Білорусь у фантастичних апавяданнях ". Гетия пісьменнікі каристаліся лацінскім алфавітам. p> адной з самих яркіх и буйних постацей у білоруський культури XIX ст. биСћ урадженец Бабруйскага Павєтьє, син небагатага шляхціца Вінцент Дунін-Марцінкевіч. Сваім ідеалам ен бачиСћ сацияльнае адзінства вярхоСћ и нізоСћ народу на Аснова Сћсведамлення нацияналь-най и духоСћнай еднасці. Праблему Сћзаемаадносін паноСћ и мужикоСћ ен вирашаСћ ідилічна Сћ двухмоСћним розчини "Ідилія", у якім, як и Сћ жицці, пани гаварилі на польскай, а мужикі - на білоруський мове.
Дунін-Марцінкевіч шчира любіСћ Беларускі народ, звяртаСћся да грамадства з заклікам змяніць адносіни да простих людзей, аказваць ім дапамогу, рабіць усьо магчимае, каб узняць іх Адукация, культу-ру, самасвядомасць. Вершавания Аповесці "Вечарніци", "Гапон", "Купала", "ШчароСћскія Дажинкі", "Халімон на каранациі" і іншия склалі сапраСћдни вершавани ЕПАС. У іх дісьменнік паказаСћ духоСћную пригажосць и висакароднасць білоруського селяніна, яго побит, лад жицця и думкі, а таксамо гістаричнае мінулае свойого краю. Дунін-Марцінкевіч з'яСћляецца аСћтарам Славута драматичних твораСћ:
камедиі "Пінская шляхта", у якой висмейваюцца бюракратизм царської чиноСћніцтва и правінцияльния норави шляхти, і "Залети". Вакол яго групаваліся мясцовия інтелігенти: мастак и пісьменнік А.Шемеш, педагог и Пает І.Легатовіч, кампазітар К.КжижаноСћскі и інш. Сярод тих, хто наведваСћ білоруського пісняра Сћ Мінску и присутнічаСћ на літаратурних Вечар у яго будинку, билі У.Сиракомля, С.Манюшка, К.Тишкевіч. p> Театр, музика, вияСћленчае Мастацтва, архітектура. У Му...
