Міністерства адукациі Республікі Білорусь, Бресцкі дзяржаСћни універсітет імя А.С. Пушкіна
Кафедра білоруського літаратуразнаСћства
Реферат
на тему:
"Беларускія Сацияльна-битавия казкі пра живел у кантексце казкавай прози слов'ян "
Брест 2009
Казкі пра живел, як ужо було сказана, вилучаюцца з казачнага ЕПАС Перш за Сћсе сістемай вобразаСћ. Гета розчини, у якіх асноСћнимі суб'ектамі або аб'ектамі дзеяння виступаюць живели и птушкі. Сістема вобразаСћ годинах пашираецца, уключае и людзей, альо адним з галоСћних персанажаСћ и Сћ гетих випадкі заСћседи аказваецца живела ці Птушка. Даследчикі лічаць гетия казкі адной са старажитнейших жанравих разнавіднасцей казачнага ЕПАС, аднако дакладнага малюнки Сћзнікнення и развіцця козак аб живелах ми яшче не маєм.
Вучония виказваюць розния Подивившись на гету праблему. Некатория па-ранейшаму визначаюць магістральцую лінію развіцця казкі, у критим ліку и казкі пра живел, формулай В«пекло міфа да казкіВ», іншия лічаць, што для фарміравання козак аб живелах патре'бни билі пеСћния перадумови як у сфери материяльнай, так и духоСћнай витворчасці: наяСћ-насць пеСћнага вопиту В«Бессвядома-мастацкагаВ» асенсавання світла, дерло СПРОБА утварення вобразаСћ живел, дерло примітиСћних сюжетаСћ. Гети першапачаткови вопит міг Биць набити Сћ примітиСћних апавяданнях, дзе паступова канцентраваліся назіранні Чалавек над навакольним светам, яго працоСћни, у критим ліку и паляСћнічи, вопит. Тут узнікалі Сћстойлівия мативи, сюжетния сітуациі, якія пастудо-ва Сћваходзілі Сћ традицию, замацоСћваліся їй. Бясспречпа, у казки адбіліся міфалагічния СћяСћленні як сістема поглядаСћ на навакольни світло и грамадскія адносіни, уласцівия раннім етапам развіцця грамадства, альо НЕ яни далі пача-так казкатворчасці.
У гета сувязі варта пригадаць разважанні вядомага вучонага У.Я. Гіропа аб паходжанні и развіцці чарадзейнай казкі. Ен падкресліваСћ, што сюжет можа Биць больш етаражитни за жанр. В«Асобния мативи, епізоди, фабулибилі ранєй, чим стваралася казка. Казкі яшче няма, альо тия СћяСћленні, тия вобразе, тия фантастичния або реальньія падзеі, аб якіх яна апавядае, маглі мець месца Сћ даказкавих утвареннях або Надав у реальнасці В». Такімі В«даказкавимі Сћтвареннямі В», з якіх пачиналіся казкі аб живелах, маглі Биць разнастайния паляСћнічия анавяданні и іншия елементарния фальклорния тексти. Даречи пригадаць так-сама, што грамадству архаічнага типу Сћласцівьгсінкретични стан духоСћнай культури, дзе фальклорния форми билі пераплецени з рознахарактарнимі комплексамі, якія Сћ ходзе развіцця парадзілі сами розния галіни духоСћнай культури - абради, вераванні, міфи, наратиСћния жанри и Інше. Казкі аб живелах фарміраваліся пад спливу працоСћнай практикі як адзін са сродкаСћ абагульнення и замацавання працоСћнага и сацияльнага вопиту людзей и НЕ адразу набилі прикметния адзнакі жанру.
Аб критим, што Якраз у виніку працоСћнай практикі и реальних, калі можна так сказаць у дачиненні да таго годині, адносін да навакольнага світлу Сћзніклі многія казкі аб живелах, сведчиць тієї факт, што яни вельмі трапні пера-даюць характар, звичаі, асаблівасці паводзін и Надав рухаСћ різни живел. Каб адзначиць усьо гетия якасці, Чалавек павінен биСћ назіраць живел як звичайних істот, як прадмет палявання або приручення, а не як нейкае бажаство. У тієї пані годину непасредния водгукі татемістичних уяСћленняСћ, якія досиць Широкий билі распаСћсюджани сярод славянскіх пляменаСћ и Сћпливалі на развіцце Народнай творчасці, у наяСћних запісах козак усходніх слов'ян аб живелах сустракаюцца вельмі редка. Найбільший вядома казка пра мядзведзя на ліпавай Назе. Яна резка адрозніваецца ад інших козак, дзе галоСћнай дзеючай асобай з'яСћляецца мядзведзь. Мядзведзь помсціць селяніну и яго Жонца затое, што яни нарушилі забарону паляваць на В«свяшченную живелуВ» - татема.
Далейшия етапи евалюциі козак аб живелах, як и іх витокі, висветліць таксамо вельмі Складанний. Надав у са-хмих ранніх запісах няма Сћжо козак-Алегорія, якія захавалі и пранеслі скрозь стагоддзі вобразную сістему, альо страцілі першапачаткови змест.
Беларускія казкі аб живелах - адна з каларитнейших з'яСћ НЕ толькі Сћ беларускім фальклори, альо и Сћ козачого-ним егіасе Сћсіх славянскіх народаСћ, асабліва Сћсходніх слов'ян. У змесце и сістеме вобразаСћ білоруських козак аб Живе-лах и козак інших славянскіх народаСћ шмат агульнага. У гетих творах дзейнічаюць дзікія и хатнія живели, а такса-ма птушкі и насякомия. Найболип вядомия персанажи - лісіца, воСћк, мядзведзь, заєць, дзік, сабака, кіт, баран, каза, кінь, Певень, гусак, Качар, муха, пчалаі інш. Вельмі важнай асаблівасцю козак аб живелах з'яСћляецца тое, што амаль ва Сћсіх творах за дзеючимі асобамі захоСћваюцца Найбільший типовия для іх якасці: ...
