ародним уяўленні адлюстроўваюць пазнейшия гістаричния падзеі.
Кургани Глибоччини вядому з канца 18 стагоддзя. У канц 19 стагоддзя праз мисцовую інтелігенцию шмат звестак пра кургани сабраў захавальнік Віленскага музею старажитнасцей Ф.В. Пакроўскі. Гетия звесткі билі надрукавани ім у Археалагічнай Карцев Віленскай губерніі (1893). Ф.М. Пакроўскі згадвае кургани каля вёсак Мярецкія, Станулі, Забір е, Мосар, Верхняе Залісся, Канстанцінава, Крукаўшчина, Зябак, Доўгае, Чарневічи. Ужо ў тия годинник амаль билі знішчани кургани каля в. Станулі. Цяпер нічога не застали пекло курганоў у в. Канстанцінава, но людзі яшче памятаюць Назву ўрочишча Французскія магіли, дзе билі тия кургани - у ліс, злева пекло дарогі з Глибокага ў Навадруцк, каля сучасности могілак. Кургани пачаў знішчаць гаспадар бліжейшага Хутарі, Які шукаў тут Золатая, причим тут билі вияўлени косці, шмат бразготак, трапецападобния падвескі, гліняни посуд. Канчаткова кургани билі знішчани ў 1970-ия ў годину распрацоўкі кар єра. Чи не зберагліся да нашага годині и кургани каля в. Мярецкія. Яшче ў 1886 некалькі курганоў каля в. Чарневічи раскапаў памешчик Вярновіч. У годину гетих раскопак билі знойдзени перапаления косці и вуголле, што сведчиць пра пахаванні па абраду трупаспалення. У канц 19 стагоддзя кургани ў сваім маёнтку Зябкі раскопваў памешчик Фон-Пантцер. Ен знайшоў касцякі, ариентавания галовамі на ЗАХІД. Рукі билі вицягнути ўздоўж ціла. Знойдзения ў курганах вки бранзалети, жалезную сякеру и гліняни гаршчок ен адаслаў у Адескі музей старажитнасцей.
Шмат зрабілі для вивучення курганоў Глибоччини супрацоўнікі Археалагічнага музею Віленскага універсітета А. Цегак-Галубовіч и У. Галубовіч у 1933-1939 рр. Яна даследавалі кургани ў вёсках Залезькі, Нарушова, Узречча, Чарневічи, Шо. Акрам таго, яни виявілі и Нови курганния могільнікі каля вёсак Рудніца и Бабруйшчина.
У даследаваних А. и У.Галубовічамі курганах пахаванні билі Зроблено па абрадах трупаспалення и трупапалаження на грунце ЦІ ў ямі. Першия адносяцца да 7-10 стагоддзяў, другія - так 11-12 стагоддзяў. Плиг трупаспаленнях решткі кремациі змяшчаліся ў гаршчок аби ссипаліся на дно ями и накриваліся перавёрнутим уверх гаршком. Трупаспаленні рабіліся и ў специяльних месцев, и на месцев ўзвядзення кургану. Сярод решткаў кремациі сустракаюцца и решткі ўпригожванняў. Так, у адним з курганоў каля в. Чарневічи знойдзени чорния шкляния пацеркі з рознакаляровимі крапінамі, блакітния пацеркі, падковападобния фібули (зашпількі для адзення) i фрагменти ажурнай шчитападобнай круглай фібули (магчима, скандинаўскай), трапецападобния падвескі, бразготкі. У гетим жа пахаванні вияўлени косці каня, цуглі и ўпригожванні пекло конскай збруі. У годинник пераходу да абраду трупапалаження перапаления косці НЕ ссипаліся ў купку, а пакідаліся на месцев трупаспалення, таму ў такіх у такіх пахаваннях можна прасачиць и месца ўпругаження на нябожчику. У адним з чарневіцкіх пахаванняў захаваліся каралі з дрібних гліняних пацерак. Адзін са шнуркоў складаўся з падвойнага рада жоўтих доўгіх пацерак и з каричневай падвойнай шкляной пацеркі з белимі, жоўтимі и зялёнимі прижилкамі пасяредзіне. З абодвух канцоў шнурка билі Чатир дробния пацеркі з блакітнага шкла. Другі шнурок складаўся з 9 радоў гліняних пацерак. У п'ятому Радз бліжей да канца було па адной трохвугольнай пацерци з рельефним упригожваннем жоўтага відтінку. Такія ж пацеркі билі и на Канціо шнурка.
пасли приняцця хрисціянства пахаванні рабіліся па абраду трупапалаження. Нябожчикаў клалі на спіну ў вицягнутим становішчи, рукі билі на поясі або Адна на поясі, а інша вицягнута ўздоўж Тулава, сустракаюцца пахаванні, дзе рукі сагнутия ў локцях, а кісці ляжаць на плячах. Ариентавани нябожчикі звичайна Головата на ЗАХІД або на паўночни ЗАХІД. У курганах па абраду трупапалаження знойдзена шмат упригожванняў - драцяния бранзалетападобния скроневия обручки, сярод якіх трапляюцца и з серабра. Такія обручки ўпляталіся ў валаси або пришиваліся да галаўнога ўбору над скронямі и з яўляліся етнічнай прикметай полацкіх кривічоў. Вияўлени таксамо пярсцёнкападобния скроневия обручки, разнастайния каралі са шкляних пацерак сіняга, жоўтага ЦІ зялёнага колераў, пярсцёнкі, бранзалети, бразготкі, фібули. Як правіла, у нябожчикаў (і ў мужчин, и ў жанчин) на поясі биў ножиком. Та паясоў мацаваліся амулети-бразготкі, падвескі-конікі, у адним з курганоў каля в. Чарневічи билі вияўлени амулет-ключик и касцяни грабеньчик. Пярсцёнкі, фібули и бранзалети трапляюцца НЕ толькі ў жаночих, но и ў мужчинскіх пахаваннях. Каля ніг нябожчика, у Некатор випадкі каля Головата, ставіўся гліняни гаршчок.
Сярод вияўлених у курганах каля в. Чарневічи ўпригожванняў асаблівую цікавасць травні кальє з 9 радоў жоўтих дрібних пацерак, ззаді гетия раді сиходзяцца ў адзін, и ўпригожванне нагадвае сучаснае кальє. У чарневіцкіх курганах билі и ш...
