Гістория Беларусі Сћ інший палового XIX стагоддзя
Змест
1. ПаСћстанне 1863
2. Визваленчая барацьба Сћ 60-90-я рр.. XIX ст. p> 3. Евалюция рабочага руху и прапаганда марксізму. Ревалюцийна-демакратични Рух
Спіс викаристаних криніц
1. ПаСћстанне 1863
пасли параження паСћстання 1830-1831 рр.. польська шляхта разам з апалячанай білоруський шляхтай НЕ страцілі надзо зноСћ вярнуцца да аднаСћлення колишньої Речи Паспалітай. Сприяльния Сћмови склаліся на мяжи 50-60-х рр.. Расійская імперия пацярпела параженне Сћ Кримскай Вайне, у імпериі колькасна и якасна раслі сялянскія хваляванні. Так таго нови цар - Аляксандр II визначаСћся сваімі ліберальнимі поглядамі. Аднако сярод удзельнікаСћ барацьби за аднаСћленне дзяржаСћнасці Польшчи Сћжо не було таго адноснага адзінства, якое яни мелі вки дзесяцігоддзі таму. З'явілася Сћпливовая ревалюцийна-демакратичная плинь, якаючи Акрам аднаСћлення дзяржаСћнасці ставіла яшче шмат інших метаСћ.
Напяредадні паСћстання аформіліся лагери "білих" і "Чирвони". Білої прадстаСћлялі інтареси буйної буржуазіі и заможнага шляхецтва. Яни спадзяваліся дабіцца незалежнасці Речи Паспалітай у межах 1772 плиг дапамозе ваеннага и дипламатичнага націску на Пецярбург заходнееСћрапейскіх краін, а так сама праз мірния працесіі и калектиСћния заявив на імя цара. Гета було кансерватиСћнае крило паСћстанцаСћ, якое НЕ Жадан актиСћних ваенних дзеянняСћ супраць рускіх залагодить и асабліва НЕ жадалі дапускаць удзелу сялян у паСћстанні, калі яно Сћсеж-Такі пачнецца.
"Чирвония" - гета прадстаСћнікі дробнай и беззямельнай шляхти, інтелігенциі, Гараджаєв, студенцтва и часткова сялянства. Яни билі больш неаднародним блокам, у палю Чарга падзяляліся на лівих і Право. Правия билі больш памяркоСћнимі. У сваіх метах яни дапускалі самавизначенне для беларусаСћ, літоСћцаСћ и СћкраінцаСћ у межах адноСћленай Речи Паспалітай. Для сялян яни прапанавалі ва Сћласнасць іх зямельния надзели з адменай часоваабавязанага становішча, альо палі маенткавия земли аддаваць адмаСћляліся. Дасягнуць гетих Мет треба було праз агульнанациянальнае польскае паСћстанне. Больш радикальния патрабаванні азвучилі Льови - ці ревалюциянер-демакрати. Яни імкнуліся ствариць демакратичную народну дзяржаву, агучилі права на нациянальнае самавизначенне беларусаСћ, украінцаСћ, літоСћцаСћ. Льови патрабавалі ліквідаваць памешчицкае землеСћладанне и перадаць усю зямля сялянам, а сялян актиСћна прицягваць да Сћзброенага паСћстання, Надав пераСћтвариць паСћстанне Сћ сялянскую (народну) ревалюцию. Застава Поспеха паСћстання яни бачилі и Сћ САЮЗ з ревалюцийнимі сіламі Расіі. Вядома, такія супяречнасці НЕ сприялі адзінству Сћ радах паСћстанцаСћ.
Для кіравання падрихтоСћкай паСћстання "чирвония" Вясна 1862 стварилі Сћ Варшаві Центральни нациянальни камітет, Які потим кантралявалі "Білої", а літах 1862 у Вільні СћтвариСћся ЛітоСћскі правінцияльни камітет - у Які Сћваходзілі і "чирвония" і "Білої ". АктиСћную дзейнасць павялі "чирвония", у приватнасці, Леван іх крило. Збіраліся сродкі на паСћстанне, ствараліся мясцовия ревалюцийния арганізациі. З червеня 1862 па травня 1863 К. КаліноСћскі, В. УрублеСћскі и Ф. Ражанскі видаюць 7 нумароСћ газети "Мужицкая праСћда "- агітацийнага виданні, ариентаванага на сялянства. Аднако, вялікага Поспеха газета не крейди, часта сяляне Надав здавалі тих, хто привозіСћ ім гетия пракламациі. Газети пісаліся на білоруський мове, но друкаваліся лацінкай, на тій годину больш вядомай беларускаму насельніцтву.
ПаСћстанне пача Сћ Варшаві Сћ ноч з 22 на 23 студзеня 1863 без узгаднення з ЛПК. Альо праграмму ЦНК падтримаСћ и ЛПК, Які видаСћ Маніфест Часовага правінцияльнага Сћрада Літви и Беларусі. У ім абвяшчалася раСћнапраСће Сћсіх грамадзян, сялянскія надзели аб'яСћляліся Сћласнай маемасцю сялян, адмяняліся феадальния павіннасці, беззямельния сяляне атримлівалі невялікія надзели. Альо адначасова захоСћвалася памешчицкае землеСћладанне и викупна здзелка НŠ​​була адменена. Маніфест з'яСћляСћся буржуазнай ревалюцийнай праграмай.
1 лютаго 1863 ЛПК звярнуСћся з адозвай да насельніцтва Беларусі и Літви приняць удзел у паСћстанні. Калі Сћ студзені паСћстанцкія Атрада дзейнічалі дзе-нідзе, то Сћ сакавіку-красавіку 1863 яни билі сфарміравани на Сћсей териториі Беларусі. У красавіку Надав биСћ захоплени павятови горад Горкі (МагілеСћская губернії), гетаму пасприялі студенти мясцовага аграрнага інститута. У Атрада, якімі кіравалі прадстаСћнікі левага крила "Чирвони", прималі актиСћни Сћдзел и сяляне, альо Сћвогуле іх колькасць сярод паСћстанцаСћ НЕ була визначальнай - толькі каля 20%. Гета було винікам значних уступак сялянам з боці Сћрада, а так сама супрацьдзеяннем "білих". "Білої" Сћ сакавіку 1863 па Сћказанні з Варшави (ЦНК) захапілі Сћладу и пераСћт...
