pan> яСћляецца и тема сацияльнага пратесту. Часцей у алегаричнай, аднако годинах и Сћ адкритай публіцистичнай формі пісьменнік асуджае пригнятальнікаСћ люду, нових паноСћ , што дзеля Сћласнага дабрабиту шматкроць павялічваюць пригон , забиваюць пра міласернасць ди спагаду, зневажаюць ди кпяць з традиций народу, Які з яСћляецца асноСћним захавальнікам нациянальнага менталітету. Рамантик Я. БаршчеСћскі з уласцівай усім рамантикам енергіяй адмаСћляе нови грамадскі лад, Які нясе яго народу не толькі пагаршенне СћмоСћ жицця, альо и разбуренне спрадвечних ісцін, нациянальнага светапогляду, а, урешце, и знікненне самогу народу.
Я. БаршчеСћскі пісаСћ, што НЕ пераймае формаСћ, якія любілі пісьменнікі англійскія, нямецкія або французскія , бо сапраСћди не міг ісці іх шляхам: тия ТЕМи и праблєми, якія стаялі Перад еСћрапейскімі літаратурамі, що не билі актуальнимі для Беларусі. Зусім верагодна, што ен міг напісаць мастацкі твор (ці шераг твораСћ), дзе б расказаСћ б пра жицце білоруського грамадства. Перадусім, ен добра ведаСћ гета жицце: як у асяроддзі пецярбурскіх беларусаСћ, так и на БацькаСћшчине. Альо проста расказаць пра тое, што ен ведаСћ, Я. БаршчеСћскаму було мала. Стваренне літаратурних текстаСћ накшталт заходнееСћрапейскага пригожага пісьменства було неактуальним для Беларусі, для краю, Які НЕ меСћ дзяржаСћнасці, над якім вісела пагроза поСћнае асіміляциі. Зусім відавочна, што патриет роднага краю Я. БаршчеСћскі мусіСћ шукаць пеСћния шляхі дзеля звароту да розуму ди серцаСћ сваіх суайчиннікаСћ. Ми не відаємо дакладна, хто (ці што) паСћпливала на пісьменніка, што примусіла яго змяніць палі адносіни да літаратури. Бо ж уся яго вершаваная прадукция - гета прадукция зусім іншага гатунку. Яна амаль НЕ адрозніваецца ад прадукциі паетаСћ трецяга СћзроСћню, паетаСћ, якія на літаратурни Сћзор апявалі чужия пачуцці , видаючи іх за палі. Калі чим и вилучаСћся Я. БаршчеСћскі з гетага кола, дик толькі сваімі баладамі. Альо, думаецца, Якраз зварот Я. БаршчеСћскага да баладнай творчасці, викаристанне ім самабитних паданняСћ, якія НЕ Сћживаліся Сћ літаратури, Якраз и сталлю тою акалічнасцю, на якую звярнуСћ уваг НЕХТІЙ са знаних пісьменніка. Верагодна, биСћ гета Людвік Штирмер, Чалавек якога добра ведаСћ Я. БаршчеСћскі, якога годинах називалі Пецярбурскаю бомбаю (такім псеСћданімам ен падпісваСћ палі літаратурна-критичния артикули, друкавания Сћ Tygodniku Peterburskim ). І хоць Р. Падбярескі и припісваСћ знаходку Талент сабе, альо хутчей за Сћсе асноСћная роля належала тут Л. Штирмеру. Якраз яго літарату...
