Галоўнай Купалінкай i Галоўним Купалішам, м. зн. галоўнимi рапарадчикамі танцаў. Вибрания арганізатари ставілі ўсіх удзельнікаў па парах i распачиналі танці, якія суправаджаліся масавим викананнем пісень. Танці часцей працягваліся ўсю ноч пад акампанемент дуди, скрипкі, i інших інструментаў, насілі масави характар, у ix прималі ўдеел моладзь i сталия людзі. Разам з парнимі танцамі на Купалле ладзілі карагод.
У пераважнай болишасці раенаў Беларусі пасли варажб ладзілі вячеру, якая з'яўлялася абавязковай часткай Купалля ва ўсіх регіенах. Даследчикі адзначилі, што купальська калектиўная вячера Складанний галоўним чинам з раслінних страў: каша, Цибуля, часник, халаднік-квас, сочні-скавароднік, а таксамо вареннікі. Виключеннем з расліннага меню купальскай вячери билі сир i тварог, якія ўживалі паўсюль, а таксамо яечня, верашчака ў якой уживалі сала i м'яса. Пералік нскаторих страў купальскай вячери упамшаецца i ў купальскай песні:
Купала на Івана ...
Што Купала ўживала?
Купала на Івана,
Купала на Івана,
Уживала варенішча ў алеішчи.
Купала на Івана,
Купала на Івана.
Рибку з перцям, часнок з алейцам.
Купала на Івана и Г.Д.
У в. Лошица Мінскага Павєтьє, як згадвае ў палею паеме «Купала» В. Дунін-Марцінкевіч, на свяце ўживалі смажанага парсючка, кілбасу, парсючковую шийку. Агульним напоїли купальскай вячери була гарелка. У XIX ст. на свяце ўживалі виключна гарелку у магчимим мностве. Звичайна цвярозимі некаторае виключенне складалі толькі білоруси i літоўци. А так, як збіраюцца натоўпи людзей, то, безумоўна решткі i ідуць у дадатак кастроў, - адзначаў П. Бяссонау.
Раскладаць Купалу пачинаюць з ранку 6 червеня: хлопці запасалі палiва, збіралі па весци стария речи, сухе ламачча, якое застали з зялених святак, бо спальваючи гета, биццам можна була дагадзіць продков. Лічилася, што ў гети годину приходзіць каляндарная вяршиня росквіту природи, бо Хутка прийдзе Пятрок. Альо гета свята викликала i саму актиўную дзейнасць варожих Чалавек СІЛ. Альо дзяди i сприяльния сіли природи, часцей за ўсе ў виглядзе купальскіх зелак, дапамагалі людзям пазбегнуць злий сіли. Перад Купаллем дзяўчати ішлі збіраць васілкі, рути, купаленку i спяпалі песні. Гета павінна було перадаць збіральцам цудадзейную купальську сілу зелак.
дерло ритуалам Купалля було ўрачистае запрашенне на свята. Гета запрашенне праходзіла з дапамогай пісень. 3 гетимі песнямі i карагодамі абиходзілі хати, запрашаючи да свята. У годину абихода кідалі вянкі на стрехі хат нежанатих хлопцаў i незамужніх дзяўчат. Потим з Музикаєв i танцамі каргодамi купальскі гурт з Купалай виходзіў з сяла пад пісню. Затим грамада падиходзіла да месца дзе було раскладзена вогнішча, якое заўседи було на високім месцев ля ракі ЦІ Возера. Калі ўсе збіраліся пачиналася здабиванне «живога» Агню, Трен древа аб древа. [8 с. 19]
Усю ноч гучалі песні, вадзіліся карагод, гульні, скакалі праз вогнішча, каб ачисціцца пекло злих СІЛ i асцярагчися пекло ix, спальвалі ix антрапаморфную виявити. А ў гонар сонца на Шаста або спускаючи з гари падпальвалі прасмаленае кола.
Запальванне купальскага вогнішча з яўля...
