білізавалася етнічная територия беларусаСћ. Асновай утварення теритарияльнай супольнасці нациі з'яСћляецца наладжванне и развіцце гаспадарчих сувязей, якія пераадольваюць еканамічную замкненасць асобних раенаСћ и сцягваюць іх у адно кампактнае целае. Етнічная територия беларусаСћ уваходзіла Сћ межи 5 заходніх губерняСћ Расійскай імпериі. Яна Сћключала поСћнасцю МагілеСћскую и Мінскую губерні; Лідскі, Ашмянскі и паСћдневую частко Свянцянскага Павєтьє Сћ Віленскай губерні; Віцебскі, Гарадоцкі, Дрисенскі, Лепельскі и Полацкі Павєтьє Віцебскай губерні; Бресцкі, ВаСћкавискі, Пружанскі и Слонімскі Павєтьє Гродзенскай губерні. Гетия межи Сћ асноСћним адпавядаюць Сучасний межам Беларусі.
ГалоСћним ареалам кансалідациі білоруський нациі билі центральная и паСћночна-заходная часткі Беларусі, Найбільший развітия Сћ еканамічних, Сацияльна, палітичних и культурних адносінах у параСћнанні з іншимі раенамі. Тут праживала амаль палового пісьменних беларусаСћ, адсюль вийшла большасць дзеячаСћ білоруського нациянальна-визваленчага руху и культури таго перияду. Сяреднебеларускія гаворкі склалі диялектную Аснова білоруський літаратурнай мови.
Працес фарміравання білоруський нациі закрануСћ и насельніцтва скотарство, якое, аднако, захоСћвала моСћния и культурні та асаблівасці. На териториі Сћсходняй часткі Беларусі працеси нациянальнай кансалідациі ішлі больш замаруджана, яе насельніцтва було Менш устойлівим Перад паширеннем там расійскага Сћпливу.
Паводле перапісу 1897 р., на териториі 5 заходніх губерняСћ праживала 5 млн 408 тис. беларусаСћ, 3,1 млн рускіх, палякаСћ, украінцаСћ, яСћреяСћ, літоСћцаСћ, латишоСћ. Польскае и літоСћскае насельніцтва канцентравалася Сћ асноСћним у заходніх Павєтьє Гродзенскай и Віленскай губерняСћ, рускае и латишскае - у паСћночних Павєтьє Віцебскай губерні, украінскае - у Кобринскім и Бресцкім Павєтьє Гродзенскай губерні. ЯСћрейскае насельніцтва праживала на Сћсей териториі Беларусі, у Гарад и мястечках. Сярод Гараджаєв 5 заходніх губерняСћ яСћреі складалі 53,5%, а ва Сћсім насельніцтве - 13,8%. p> абсалютно большасць беларусаСћ жила Сћ сельскай мясцовасці (больш за 90%). Частка тих беларусаСћ-Гараджаєв, якія гаварилі на роднаВ мове, Складанний Сћ сяреднім толькі 14,5%. Асаблівасцю беларусаСћ як етнасу биСћ падзел паводле канфесійнай приналежнасці на праваслаСћних и католікаСћ. ПраваслаСћная царква и каталіцкі касцел НЕ признавалі існавання білоруського етнасу, зиходзячи з таго, што праваслаСћния білоруси есць рускія, а білоруси-католікі - палякі. Пасли скасавання Сћ 1839 Бресцкай уніі и далучення уніятаСћ да дзяржаСћнай царкви праваслаСћния сярод беларусаСћ Сталі значнай большасцю (у 1897 - 81,2%).
Развіцце капіталістичних риначних адносін привяло да хуткага зростанню насельніцтва, найболип інтенсіСћнага за Сћсю гісторию Беларусі.
За 40 пасляреформенних гадоСћ колькасць яе жихароСћ падвоілася. У пачатку XX ст. прирост насельніцтва некалькі паменшиСћся. Гета було звязана з развіццем міграцийних працесаСћ у виніку класавай диференцияциі и аграрнай перанаселенасці білоруський вескі. Па-Першай, меліся сезонния перамяшченні збяднелих сялян у пошуках заробки на сплаві лісі, будаСћніцтве чигунак и шашейних дарога, заводах, фабриках, рудніках, шахтах и Г.Д. У 90-х гадах XIX ст. сялян-адиходнікаСћ на Беларусі налічвалася так 300 тис. Чалавек штогод. Яни накіроСћваліся Сћ розния раени Беларусі, а таксамо на прадприемстви центральна-прамисловага раена Расіі, шахти и руднікі Данбаса, порти Ригі и Адеси. Па-другое, сяляне перамяшчаліся за межи Беларусі: у Приуралле, Сібір, на Далекі Усхрд, перасяляліся білоруси Сћ ЗША, Канаду и іншия замежния краіни, што було абумоСћлена спро на танную робочу сілу на ЕСћрапейскім и Американскім кантинентах. На рубяжи XIX - XX стст. пача працес фарміравання білоруський дияспари за межамн палею радзіми. Треці накірунак міграцийних працесаСћ биСћ звязана з перасяленнямі сялян у Гарад. У канц 90-х гадоСћ вихадци з сельскай мясцовасці складалі амаль 1/5 усіх Гараджаєв Беларусі. Аднако працес урбанізациі на Беларусі биСћ даволі абмежавани, таму перасяленци часта накіроСћваліся Сћ Гарад Прибалтикі, Украіни, Расіі.
Развіцце нациянальнай мови. У іншої палового ХІХ-пачатку XX ст. працягваСћся працес фарміравання мови білоруський нациі. Значнії змена адбиліся Сћ гутарковай мове. Ішло паступовае змешванне мясцових диялектаСћ, адбиваліся змена Сћ слоСћнікавим запасі мови. З'яСћляліся Нови Слово і терміни, паланізми замяняліся русізмамі. Асабліва Моцний СћплиСћ рускай мови адчуваСћся Сћ фанетичним складзе паСћночна-Сћсходніх білоруських гаворак.
На Аснова живой гутарковай Народнай мови фарміравалася нова беларуская літаратурная мова. Яна не магла развівацца на базі старабеларускай мови, якаючи з XVIII ст. фактична стала мертвай. Таму Сћ нрвих гістаричних абставінах криніцай развіцця білоруський літаратурнай мови з'явілася Вусни паетичная народна творчасць. Беларускія пісьменнікі ...
