Сацияльна-еканамічнае развіцце Беларусі Сћ складзе Расійскай імпериі Сћ інший палового ХІХ
Змест
1. Скасаванне пригоннага права. Шляхі развіцця капіталістичних адносін
2. Прамислови пераварот на Беларусі и яго асаблівасці. Месца еканомікі Беларусі Сћ агульнарасійскім ринку
3. СаслоСћная палітика самадзяржаСћя
4. Фарміраванне пралетарияту и буржуазіі. Узнікненне індустрияльнага грамадства
Спіс викаристаних криніц
В
1. Скасаванне пригоннага права. Шляхі развіцця капіталістичних адносін
У ХІХ стагоддзі патребу Сћ скасаванні пригону Сћсведамлялі НЕ толькі прагресіСћния дваране и разначинци, альо и Самі расійскія манархі. Шераг канкретних захадаСћ у гетим напрамку стаСћ магчимим з приходам на трон Аляксандра II (1855-1881) - Чалавек еСћрапейскай адукациі и лiберальних поглядаСћ. p> Па еканамічних и палітичних меркаваннях створани Сћ 1857 Сакретни камiтет вирашиСћ распачаць пераСћтваренні з Заходняга краю. Па-Першай, праведзеная тут iнвентарная реформа пеСћним чинам падрихтавала адпаведную Глібу. Па-другое, пачатак реформи міг зменшиць уздзеянне польскага нациянальна-визваленчага руху на беларускiх сялян. Гетия и іншия акалічнасці Аляксандр ІІ абмяркоСћваСћ з вiленскiм генерал-губернатарам У. Назiмавим
Мясцовия памешчикі праз праз створания Сћ лiстападзе 1857 з дазволу цара губернскiя камiтети (20 чал.) уключиліся Сћ падрихтоСћку скасавання пригону. Плиг гетим Вiленскi, Гродзенскi, Ковенскi камiтети виказалiся за визваленне сялян без зямлi. Там, дзе землi билi лепшимi i яни давалi великі прибитак, памешчикi iмкнулiся захаваць іх за сабой. Калі царскія Сћлади призналі неабходним визваленне сялян менавiта з зямля, адразу ж узнiкла тенденция да ЗГОНИ сялян на тяжчу зямля, пераводу іх у стан дварових, агароднікаСћ, кутнікаСћ. p> Нарешце, 19 лютаго 1861 закон аб скасаваннi пригоннага права биСћ надрукавани Сћ виглядзе Манiфеста i В«ПалаженняСћ 19 лютагоВ», дзе асвятлялiся Сћсе праві i абавязкi сялян. У манiфесце асобна падкреслiвалася, што адмена пригоннага права адбилася па iнiциятиве В«висакароднага дваранстваВ». Тут жа Сћказвалася, што на працягу 2 рік (Та 1863) сяляне павiнни билi виконваць асноСћния павiннасцi на карисць паноСћ, каб Даць iм магчимасць кампенсаваць страту работнікаСћ.
У агульних палаженнях указвают сiстема кiравання вескай, збору падаткаСћ, адносiн сялян з уладамi. Аграрна реформа адбивалася на Аснова 17 заканадаСћчих актаСћ, агульних i мясцових палаженняСћ i правiл, апублiкаваних у сакавiкумаі 1861 Паводле Агульнага палаження, уласнiкам зямлi заставаСћся памешчик i Частка яе адводзiлася для надзялення сялянства, альо за викуп. На працягу 10 рік селянiн абавязаСћся апрацоСћваць свій надзел i, Акрам таго, виконваць пеСћния павiннасцi на карисць пана: у Вiцебскай i МагiлеСћскай губ. - 40 мужчинскiх i 30 жаночих дзен у рік або 8 руб. чиншу. Так годині поСћнага викупу яни лiчилiся Часова абавязанимi. p> У МагiлеСћскай i Вiцебскай губ. памер надзелаСћ вагаСћся пекло 4 так 5 дзесяцiн да 2-1 дзесяціне на душу. У виніку Сћ адной сялянскай гаспадарци було 7-12 дзесяцін зямлі, кінь або два вали. Тут жа захоСћвалася абшчиннае землекаристанне. У Мiнскай, Вiленскай i Гродзенскай губ., Дзе пераважала падворнае землекаристанне, зямля (10-12 дес.) застали за сялянамi. Павiннасцi скарачалiся на 10% - не хворій 3 руб. чиншу и 23 дзен адпрацоСћкi з дзесяцiни. Уводзілася калектиСћная адказнасць, так звана, В«Кругавая парукаВ» для виплати дзяржпадаткаСћ i падушнай подацi. Ліс пераходзiСћ ва Сћласнасць пана; Вига, сенажаць, паша - заставав Сћ агульним каристанні. p> Викупна сума визначалася праз шасціпрацентную капiталiзацию гадавога чиншу. Калi чинш з сялянскага надзела за рік складаСћ 6 руб. у рік, то агульная сума, якую селялiну треба було заплацiць, Складанний 100 рублеСћ (6 р.. - 6%, 100 р. - 100%). Калi селянiн атримоСћваСћ поСћни надзел, то мусiСћ адразу виплацiць 25%. Калi няпоСћни, то 20%. Астатнюю суму плацiла дзяржава, а викупния плацяжи збіралася спагнаць на працягу 49 гадоСћ.
Реакция сялян Беларусі на В«МаніфестВ» и В«Палаженні 19 лютагоВ», як и паСћсюдна Сћ краіне, була адмоСћнай, галоСћним чинам, з-за викупних плацяжоСћ. Атриманая Свабода без зямлі ІМІ НЕ Сћспрималася як каштоСћнасць. На Гліба агульнага незадавальнення да ліпеня 1861 р. з Беларусi адбилося 370 виступленняСћ. p> Ліквідация пригоннага права завдала Магутни Сћдар на феадальнай сістеме, альо НЕ знішчила яе да канца, паколькі непахісним заставали яе АСНОВА - памешчицкае землеСћладанне. Сялянам належала толькі 33, 4% зямель, причим, що не Сћ якасці приватнай уласнасці, а на Сћмовах абшчиннага ці надзельнага каристання да яе поСћнага викупу. У тих умів развіцце капіталістичних адносін на весци павінна було пайсці НЕ па американскім (Приватная Сћласнасць на зямля, магчимасць наемнай ПРАЦІ, фермерська гаспадарка), а прускім (абшчиннае ці надзельнае каристанне, феадал...
