енсавання.3-за лукішскіх кратаў ні раз углядаліся яни ў тій пляц з вісельняй (яе няцяжка було ўявіць), на якой царскія сатрапи ўчинілі жахлівую екзекуцию, учинілі НЕ толькі яму, альо и яго народу. Як чинілі Нови акупацийния ўлади розправу над прадаўжальнікамі яго впоратися. У М. Танка драматична випісани тієї лукішскі плац, дзе Каліноўскі, яшче НЕ видадзени, що не ариштавани, нематліва стаіўся ў натоўпе мяшчан и сишчикаў и назірае, як вядуць на вісельню тавариша па вучобе ў Пецярбурзе, па сумесним паўстанні ("Бачу, брат, слаўна ідзеш!). Скразная ідея: няздраднасць визваленчай справе. Адзін са схоплених у бітве паўстанцаў на допице ў палкоўніка Лосєва адхіляе прапанавания спакусния ўмови здради. Дамінуючи матиў завяршаецца ў заключнай частци ў формі фальклорнай паетизациі. На СПРОБА царської підкупу Каліноўскі адказвае:
дароў мені тваіх, цар, що не треба:
Маю шапку я - сіняе неба.
І няма чирвонцаў, багацця:
На папялішчах панскіх, магнацкіх палацаў,
Як Дихне толькі вецер - жар, як тієї самацвет. [4, с.339].
Епічни Талент М. Танка раскриваўся шматгранна ў заходнебеларускі перияд. Виявіўся тади, Бадай, Найбільший Яскрава, заспівала, з чималою Культурал маштабнага ўвасаблення епохі.3 широкім ахопам годині и прастори була задумана паема" Сілаш, на жаль, так и НЕ закончаная.
Була набита, такім чинам, чимала паетичная культура ў лірици и ЕПАС, якая и пасприяла вирашенню тих дзвюх мастацкіх завдань, што свядома ставіў Перад сабой Пает. Найперш и галоўная: паслужиць свайму народу естетична, з найбольшай аддачай и дзейнасцю. I інша: вихад паўнагучнага грамадзянскага слова ў широкі світло. Ва ўмовах нациянальна-визваленчага змагання и антифашисцкага руху надзвичай важлива було прабіцца на широкі світло («на світло цели!) З високамастацкім паказам жахлівих слядоў пекло калючих дратоў, пекло кривавай Картуз-Бярози. Калі зірнуць на паезію Танка ў гетим ракурсі, то многія лепшия давераснеўскія творити - »Так дня,« Спатканне, »Вянок,« ткали я, ткала палотни, »Пливуць стругі,« Пісня кулікоў, »Журавінави колір , «Нарач,» Каліноўскі - успримаюцца як своеасаблівая Мастацкая" інтерпеляция заходнебеларускага народу да Сумленний ўсяго чалавецтва. У паезіі М. Танка чоловікова и паўнагучна загаварилі духоўния, нязломния сіли нашага народу.
Пра гету гістаричную місію Паета добра сказаў яго бліжейши тавариш па барацьбе В. Таўлай: «. У літаратуру ўвайшоў Найбільший Пает Заходняй Беларусі Максім Танк, у бліскучим таленце якога народ Заходняй Беларусі сказаў свае вялікае творчае слова. » [19, с.263].
Калі б Танку и НЕ Суджай биў далейши працяг творчасці, усьо роўна значнасць давераснеўскага набитку Моцний ўгрунтавала яго імя ў гісториі білоруський літаратури и культури.
У души Паета виспяваў цели світ «античасцінак, пякучих зарадаў грамадзянскага непакою, устривожанасці, якія неўзабаве, у сяредзіне 50-х гадоў ХХ ст., калі з явіліся першия сприяльния прасвети ў АтмАсфери грамадскага и літаратурнага жицця , успихнулі гримотнимі бліскавіцамі (»Наступ бліскавіци, 1957). Пасприяла прарастанне свіжих парасткаў демакратиі, вядучих принципаў, што пабуджалі да духоўна-творчага абнаўлення грамадства. У нови ТВОРЧА перияд М. Танк уваходзіў як Пает «другог дихання» (Як и А. Куляшоў, П. Панчанка, Е. М...
