, и мяккія (абазначаюцца спалученнем з етавимі ці з мяккім знакам). Літари д, дж, ж, р, т, Сћ, ч, ш абазначаюць на пісьме адпаведния цвердия зичния гукі. Правапіс галосних и зичних гукаСћ білоруський літаратурнай мови падпарадкоСћваецца кадифікаваним правілам.
У складзе сенняшняга білоруського алфавіта налічваецца 34 літари, шкірна з якіх травні Чатир вариянти свойого графічнага адлюстравання, або Чатир графеми: рукапісная, друкаваная, мала, вялікая.
А, а, а, А, б, Б. б, Б; в, В. в, В; г, Г, г, Г; д, Д, д, Д; дж, Дж, дж, Дж; дз, дз, дз, дз; е, Е, е, Е; е, Е, е, Е; ж, Ж, ж, Ж; ж, З, з, З; І, І, І, І; до, К, к, К; л, Л, л, Л; м, М, м, М; н, Н, н, Н; про, О, о, О; п, П, п, П; р, Р, р. Р; с, С, с, С; т, Т, т, Т; у, У, у, У; Сћ, РЋ, Сћ, РЋ; ф, Ф, ф, Ф; х, Х, х, Х; ц, Ц, ц, Ц; год, Ч, ч, Ч; ш, Ш, ш, Ш; и, И, и, И; ь, Ь, ь, Ь; е, Е, е, Е; ю, Ю, ю, Ю; я, Я, я, Я.
ПаслядоСћнасць размяшчення літар у алфавіце з'яСћляецца штучнай, умоСћнай, альо яе треба ведаць гетаксама добра, як табліцу множання, бо Сћ приведзеним алфавітним парадку будуюцца разнастайния слоСћнікі (тлумачальния, енциклапедичния, арфаграфічния и м. д.), картатекі и каталогі Сћ бібліятеках, шматлікія даведнікі, адрасния и телефонния кнігі и да т.п.
В
3. Паняцце транскрипциі
Паколькі суадносіни паміж літарамі білоруського алфавіту и гукамі білоруський мови НЕ з'яСћляюцца адекватнимі, для дакладнай перадачи гучання маСћлення викаристоСћваецца фанетичная транскрипция, дзе шкірно гук перадаецца асобним графічним знакам. Такім чинам, фанетичная транскрипция служиць пераходам пекло літари да гука на Аснова тих правіл читання, якія дзейнічаюць Сћ дадзенай мове. Транскрипцию треба адрозніваць пекло транслітерациі, што перадае адекватнае напісанне слоСћ чужий мови. Так, назва рускаго горада Арол транскрибіруецца як [Арол], а транслітаруецца як [ор'ол]. Для транскрипциі и транслітерациі Сћживаюцца літари білоруського алфавіта и специяльния значкі, што перадаюць адметнасць гучання затранскрибіраванага слова. У білоруський транскрипциі НЕ викаристоСћваюцца етавия літари, а таксамо мяккі знак, замести якога примяняецца коска, што ставіцца праворуч и зверху пекло літари, суадноснай з мяккім гучним. Гукі, слова, словазлученні, оповіді и тексти, што падлягаюць транскрипциі, заключаюцца Сћ квадратния дужкі (параСћн.: [л '], [п'ен'], [ц'ашк'і дз'ен '], [наступ'іла ц'оплайе л'ета] и і т.п.). Знак [] над літарамі дз, дж перадае злітнае вимаСћленне дадзених зичних білоруський мови: націск кожнага слова, якое травні вище названих двох складоСћ, памячаецца значком [']. Плиг падоСћжаним вимаСћленні зичних викаристоСћваецца гаризантальная нишпорячи, якаючи ставіцца над адпаведнай літарай (параСћн.: [б'ярв'ен'е], [збожа]. Питальни и клічни знакі припинку Сћ канц оповіді застаюцца назменнимі. Астатнія знакі припинку, якія перадаюцца паСћзай у Вусни маСћленні абазначаюцца нахіленимі рискамі: адной нишпорити [/] - кароткая паСћза, двума рискамі [/ /] - доСћгая паСћза. Двума рискамі звичайна перадаецца паСћза паміж сказамі, ці асобния сенсава значимия видзяленні кампанентаСћ оповіді плиг яго актуальним чляненні. Вибухови Задньоязикові гук, Які викаристоСћваецца Сћ некатора запазичаних словах, найперш з польскай мови, и супрацьпастаСћлени па спосабами Сћтварення фрикатиСћнаму заднеязичнаму Гуку, перадаецца Сћ транскрипциі літарай г, а фрикатиСћни - літарай h [гірса и hадзіна, Ганака и hот и інш.]. Службовия СЛОВА Сћ тих випадкі, калі яни специяльна НЕ видзяляюцца Сћ маСћленні, калі на іх не падає лагічни націск, вимаСћляюцца як адно фанетичнае целае разам са знамянальнимі словамі, што спалучаюцца з ІМІ, и перадаецца транскрипцияй у адних квадратних дужках, параСћн.: пад домівках [Падом], над Хатай [натхатай] и р. д.
плиг транскрибіраванні диялектнага білоруського маСћлення, дзе скаристоСћваюцца гукі и іх спалученні, якім няма адпаведнікаСћ у літаратурнай мове, уживаюцца дадатковия знакі, Так, закрития галосния паСћночна-заходняга диялекту білоруський мови о, е перадаюцца на пісьме плиг іх транскрибіраванні специяльним значком []; параСћн.: [л 'єс], [Кіт], а дифтонгі гетага ж диялектнага вимаСћлення значком []; параСћн.: [Л'іес], [Куон ']. Літарамі ь, ь перадаюцца редукавания ненаціскния галосния гукі, што Сћживаюцца на месцев націскних а, о, е; параСћн.: [дз'ьс'ат'к, в'ьсна] и р. д.
В
4. Паняцце арфаепіі. ВимаСћленне галосних
Зразумеласць и дакладнасць вуснага маСћлення дасягаюцца НЕ толькі правільнай пастаноСћкай націску Сћ фанетичних словах, неабходнай інтанацияй виказвання, альо и нарматиСћним вимаСћленнем яе асобних галосних и зичних гукаСћ, іх спалученняСћ. РаспрацоСћкай агульнаабавязкових норм літаратурнага вимаСћлення займаецца раздзел мовазнаСћства, Які називаецца арфаепіяй. Відання арфаепічних норм и каристанне ІМІ Сћ паСћсядзенним маСћленні служиць паказчикам агульнай ку...
