ћ.
3 канца травня 1831 паСћстанне на білоруських землях уступіла Сћ нови етап, што було звязана з падиходам польскай регулярнай арміі. Дерло на територию Беларусі СћступіСћ Атрада Д. ХлапоСћскага (820 Чалавек). АтримаСћши шераг перамог у невялікіх баях (пад ГайнаСћкай, Лідай и інш.), Атрада ХлапоСћскага папоСћніСћся зброяй и людзьмі. У хуткім годині Атрада налічваСћ ужо каля 5 тис. Чалавек. p> Набліженне польскіх войскаСћ виклікала хваляванні Сћ Лідскім, Навагрудскім, Пружанскім, Кобринскім и Слонімскім Павєтьє Гродзенскай губерні. 3 самаго пачатку Сћступлення польскай регулярнай арміі на територию Белавежскай пушчи, дзеянні паСћстанцаСћ (та 800 1000 Чалавек) Сталі болин інтенсіСћнимі и рашучимі. Яни сур'езна пагражалі камунікациям расійскай арміі, якаючи ваявала на териториі Царства Польскага. На задушенне паСћстання Сћ Белавежскай пушчи Сћлади кінулі значнії вайсковия сіли, и Сћ хуткім годині ачагі супраціву билі знішчани.
У пачатку червеня на територию Віленскай губерні СћступіСћ 12-тисячний корпус генералаСћ А. Гелгуда, Г. Дембінскага и Ф. Роланда, Які СћзяСћ накірунак на Вільню. 10 червеня адбилося аб'яднанне фарміраванняСћ А. Гелгуда и Д. ХлапоСћскага. Адзінае камандаванне польскімі регулярнимі сіламі на беларускалітоСћскіх землях було Сћскладзена на А. Гелгуда. Плиг штабі камандуючага биСћ створани так кликані годин паСћстанцкі Сћрад на чале з генералам польскіх войскаСћ графам Т. Тишкевічам. ПаСћнамоцтви новаго Сћрада распаСћсюджваліся на територию Віленскай губерні. Урад неадкладна приняСћ Захадите для папаСћнення війська (з ліку сялян и дваранпаСћстанцаСћ), што дазволіла сканцентраваць пад Вільняй каля 24 тис. Чалавек. ПаСћстанци ставілі палею Мета захоп горада. p> Штурм Вільні пачаСћся 19 червеня. Сіли билі няроСћния, рускія войскі, якія налічвалі каля 40 тис. Чалавек, легка адбівалі атакі. Поспех 1794 пад Вільняй паСћтариць НЕ Сћдалося. СтраціСћши Сћ бітве каля 2 тис. Чалавек, паСћстанци адступілі. Сярод іх пача демаралізация и дезерцірства. Решткі експедицийних и мясцових атрадаСћ пакінулі Білорусь, Частка з іх перайшла Сћ Прусію и склалось зброю. Толькі Атрада генерала Г. Дембінскага (каля 4 тис. Чалавек) здолеСћ адисці Сћ Гродзенской губернії.
плиг набліженні корпусу Дембінскага Сћ Навагрудскім и Слонімскім Павєтьє пача паСћстанне пад кіраСћніцтвам павятовага маршалка Я. Кашица. У ім прималі Сћдзел НЕ толькі шляхціци, альо и сяляне. У Навагрудку паСћстанци (400 Чалавек) далучиліся да Атрада Дембінскага и разам з ім пакінулі горад.
У червені ліпені 1831 паСћстанцкі рух разгарнуСћся Сћ Мазирскім, Речицкім и Пінскім Павєтьє Мінскай губерні. Арганізатарамі и кіраСћнікамі яго билі мясцовия памешчикі Ф. Кеневіч и Т. ПуслаСћскі. Колькасць паСћстанцаСћ склалось приблізна 1300 Чалавек, альо дасягнуць нейкіх реальних поспехаСћ яни НЕ здолелі.
пасли адиходу з териториі білоруських паветаСћ польскай арміі паСћстанне на землях билога ВКЛ пайшло на спад, альо партизанская вайну асобних атрадаСћ НЕ спинялася да восені 1831 I толькі звесткі пра падзенне 8 верасня Варшави, а затим Модліна и Замості (адпаведна 9 и 21 кастричніка) апошніх бастиенаСћ паСћстанцаСћ у Царстві Польскім, примусілі разисціся тия Атрада, якія да гетага годині яшче знаходзіліся Сћ лясах.
У критим, што паСћстанне 1830-1831 рр.. на Беларусі пацярпела параженне, билі палі причини. Нерозумінню глибіні сялянскага вань и недастаткови Сћлік етнарелігійних асаблівасцяСћ привялі да таго, што надзеі на широкі Сћдзел у паСћстанні падаткових саслоСћяСћ НЕ спраСћдзіліся. Чи не адчуСћши реальнага паляпшення свойого становішча, сялянства Сћ асноСћним застали абиякавим да палітичнай праграма паСћстанцаСћ. ПаСћпливала таксамо адсутнасць належнага Сћзаемаразумення паміж Нациянальним урадам и Віленскім центральним камітетам. Сітуация Сћскладнялася и тою, што Сћ самім кіраСћніцтве на териториі ВКЛ НЕ існавала адзінства и Сћзгодненасці. Стваренне часових павятових органаСћ НЕ привяло да Сћзнікнення адзінага Сћрада, якому падпарадкоСћваліся б усьо мясцовия структури. Чи не спраСћдзіліся надзеі білоруських паСћстанцаСћ и на падтримку польскай регулярнай арміі.
ПаСћстанне 1830-1831 рр.. насіла шляхецкі характар, нягледзячи на тое, што каля 30% удзельнікаСћ у ім складалі прадстаСћнікі падаткових саслоСћяСћ. У падрихтоСћци и правядзенні паСћстання на Беларусі асноСћная роля належала сяредняй шляхце, памешчикам, чиноСћніцтву и студенцкай моладзі. Значную ролю Сћ распаСћсюджванні паСћстання виконваСћ каталіцкі клір. Адсюль відавочни кансерватизм паСћстання. Критим не менше, яно Сћскладніла пазіциі расійскага самаСћладдзя, пасприяла замацаванню ревалюцийних змен у ЕСћропе, разгортванню нациянальна-визваленчай барацьби у інших краінах. Усяго за перияд з красавіка па Лістапад 1831 колькасць удзельнікаСћ паСћстання на Беларусі Складанний каля 15 тис. Чалавек.
пасли падаСћлення паСћстання значнії змена адбиліся и Сћ палітици царизму Сћ Беларусі. СтраціСћши...
