онна Наступний: 22 жніўня 1791 року, піша Ян-Нікадзім Лапацінскі, тагачасни ўладар Лявонпаля: ... задумаў увекавечиць тут, на мяжи Речи Паспалітай, Перад тварі грізного нашага ворага, вялікую дело Канституциі 3 травня, у якой и мій унёсак, хаця сціпли. З гета Мета загадаў вимураваць високі слуп паводле Майга апісання на адкритим месцев, амаль над самай Дзвіной, каб биў здалёку бачни нашим нешчаслівим братам за Кардоно (правабярежная Дзвіна з 1772 належала Расіі) i ўмацоўваў іх серци надзеяй. У дзень 18 гетага місяці адбилося асвяченне таго помніка. Асвяціў яго Ксьондз Біскуп у асістенциі ксяндза каноніка и шматлікага як свецкага, так и манаскага духавенства. Билі таксамо присутния (тут пералічваецца шераг прозвішчаў) ... Яснавяльможни Біскуп пригожа прамовіў, чим у многіх виклікаў сльози, асабліва калі, павярнуўшися на поўнач, узгадваў адарвани пекло Речи Паспалітай край и наших братоў у няволі ... На Слупя змесцілася шильда з адпаведним надпісам ....
Дзякуючи гетаму дакументу, у праўдзівасці якога Нельга сумнявацца, відавочна адпадае версия паходжання лявонпальскай Калонна з 1812 року, што адначасова падривае напалеонаўскасць глибоцкай. Зрешти, звязванне наших калонаў з паходу Напалеон ўвогуле НЕ падаецца нам праўдападобним, бо ні акупанти, ні польскае грамадства НЕ маглі яшче мець за Мету ўзводзіць такія помнікі ў самим +1812 Годзе, и проста не було на гета годині. Бо кампанія развівалася ўжо наприканци літа, и то ў АтмАсфери агульнага розслабленими и няўпеўненасці ў заўтрашнім дні; у лістападзе ж було ўсё помер. Гетия Калонна таксамо не впорався расіян, якія сапраўди пасли падзення Напалеон густа засеялі палю імперию такогого роду помнікамі, но ў Цалко адметним, вітчизняні -непригожим стилі, Які НЕ травні нічога супольнага з нашимі калонамі. Ми маглі б яшче прадставіць НЕ адзін доказ.
Адним словами, гета помнік свецкі, напамінак аб нейкай падзеі канца ХVІІІ стагоддзя.
А таму ми ўжо вельмі недалекому пекло сцверджання, што Глибоцька калона паўстала з такіх самих мативаў, як и лявонпальская - серци грамадзянаў НЕ толькі ў Лявонпалі, но таксамо ў Глибокім, Казьянах, Лужках, Дзяречине маглі біцца згодних ритмом и разам ствараць моцния помнікі ўдзячнасці за тривали и неўміручи помнік духу, якім була и ёсць ухвала Чатирохгадовага Сейму.
Альо незалежна ад таго, ЦІ атримаецца калі-небудзь спраўдзіць гетую версию праз криніци, калона з яўляецца каштоўнай сама па сабе, як адзіни ў Глибокім некранути варожимі и нядбайнимі рукамі, хаця абшарпани вятрамі и бурамі, помнік -Які ёсць сімвалам, што злучае ХVІІІ з ХХ стагоддзем, заняпад з адрадженнем, нарешце, ёсць чимсьці арганічна Зросла з Глибокім, яго Пізанскай ВЕЖА, што стаіць на адзінокім пагорку.
Ксяндзи кармеліти як асветнікі
Заслужания ў інших адносінах, кармеліти ў Речи Паспалітай мала імкнуліся да Народнай адукациі - польська асвета канцентравалася ў блізкім Беразвеччи и криху далейших Лужках, знаходзячися ў руках базильянаў и піяраў. Альо з моманту, калі ў 1795 Годзе адбиўся апошні падзел, глибоцкія кармеліти з вялікай енергіяй кінуліся на ратунак польскасці ў Найбільший ефектиўнай и адзіна магчимай формі - асвеце. Ужо 1 ліпеня 1796 правінциял кармелітаў, ксьондз Карнеліюш Мірскі, засведчиў, што глибоцкі кляштар кармелітаў штогод будз плаціць 10000 польскіх злотих на ўтриманне плиг беразвецкай школі дзесяці вучняў. Праз сем гадоў, у 1803 Годзе, візітатар з Віленскага Універсітета ксьондз Ксаверія-Міхал Богуш у справаздачи аб сваім падарожжи піша: Праездам з Лужак заехаў у кляштар кармелітаў босих, каб ім падзякаваць за ўчиненую фундацию на бідну шляхту з дастатковим забеспяченнем пансіёна, адзення, харчавання , директара, аптекі и доктар. Тия дзеці ... у Беразвеччи размешчания ... На пахвалу тих жа кармелітаў и тое дадаць павінен, што сваім Кошта адукуюць па сваіх вёсках сялянскіх сірот абодвух палоў у колькасці 84 (!); у тих жа самих фальварках беднай шляхти навучаецца 4. У самім кляштари ўтримліваецца 12 сірот, якія вучацца читаць, пісаць, арифметици, атримліваюць пачатковия ўрокі музикі. Візітатар просіць, каб Універсітет афіцийна виказаў падзяку кармелітам. Красамоўства фактом пра сотню (84 + 4 + 12) дзяцей, адукаваних кармелітамі, поўнасцю зразумее толькі тієї, хто ў шерагу штогоднікаў з актамі Віленскай навуковай акругі першай чверці ХІХ стагоддзя праглядаў дадзения, якія датичацца парафіяльних школак: знойдзе ў іх звесткі пра мізерни, калі НЕ сказаць бядотни, колькасни и якасни стан школак, биццам з ласкі дзеючих, адкритих 3-4 місяці на рік, пра слабку наведвальнасць, а таксамо пра шпітальних дзядоў и інших малапісьменних настаўнікаў (зазначилися, што гаворка ідзе пра пачатак ХІХ стагоддзя). Дзякуючи такого стану речаў критим Мацнев мусіў виступіць ксьондз Богуш з прапановай да Універсітету аб адмисловай падзяци для глибоцкіх кармелітаў за іх асветніцк...
