яржаСћних устаноСћ, якія адмаСћлялі існаванне білоруського етнасу и Сћсіх беларусаСћ лічилі альбо рускімі, альбо палякамі. У працесе фарміравання білоруський нациі складванне нациянальнай літаратурнай мови Цалко НЕ завяршилася. Нягледзячи на некатори зростання нациянальнай самасвядомасці беларусаСћ, и гети працес таксамо поСћнасцю НЕ завяршиСћся. Развіцце білоруський нациі працягвалася Сћ наступния дзесяцігоддзі XX ст. p> Агульнаадукацийная школа. Школьния реформи 60 - 80 гадоСћ. Змена Сћ сістеме школьнай адукациі Сћ пачатку XX ст. Патреби капіталістичнага развіцця, узмацненне грамадска-палітичнага руху вимусілі царизм правесці шкільну реформу, якаючи садзейнічала паширенню сеткі Пачатковая шкіл І адмяняла саслоСћния абмежаванні для паступаючих у вишейшия и сяреднія навучальния Сћстанови. Палаженнем аб Пачатковая народних вучилішчах 1864 було дазволена грамадскім установам и приватним асобі адкриваць пачатковия школи "для Сћмацавання Сћ Народзе релігійних и льно паняццяСћ и распаСћсюджвання першапачаткових карисних ведаСћ ". У гетих школах дзяцей вучилі пісьму и Чатир дзеянням арифметикі, вялікая Сћваса-надавайте законом божаму и царкоСћним Проспівавши. У нядзельния и святочния Дні вучні билі абавязани Сћсей школай хадзіць у царкву. Для Сћзмацнення адміністрацийнага и педагагічнага кантролю Сћ 1869 уводзілася Пасадена інспектара народних вучилішч, а Сћ 1874 - директара народних вучилішч. p> Статут гімназій и прагімназій (НяпоСћная гімназія Сћ складзе 4, 5 и 6-х класаСћ) 1864 уводзіСћ усесаслоСћни принцип, аднако висока плата за навучанне фактична закривала доступ да сяредняй адукациі прадстаСћнікам широкіх колаСћ насельніцтва. Мужчинскія гімназіі дзяліліся на класічния и реальния. Випускнікі класічних гімназій маглі паступаць ва універсітет без екзаменаСћ, а випускнікі реальних гімназій - па конкурсі Сћ вишейшия технічния навучальния Сћстанови. У 1871 биСћ зацверджани нови статут гімназій, Які прадугледжваСћ адкрицце толькі класічних гімназій. Термін навучання Сћ іх павялічваСћся з 7 так 8 гадоСћ. Реальния гімназіі билі пераСћтворани Сћ реальния вучилішчи, дзе термін навучання скарачаСћся з 7 так 6 гадоСћ. Права паступаць у технічния вишейшия навучальния Сћстанови мелі толькі тия, хто скончиСћ семи (дадаткови) клас вучилішча. Паранейшаму існавалі сяреднія навучальния Сћстанови царкоСћнага ведамства - духоСћния семінариі.
У ходзе реформи навучальния Сћстанови різни ведамстваСћ перайшлі Сћ большасці палею у падпарадкаванне Міністерству Народнай асвета. У вагомі билі ліквідавани школи Міністерства дзяржаСћних маемасцей, удзельних кантор, школи памешчикаСћ, праваслаСћнага и каталіцкага духавенства. Билі закриті дваранскія павятовия вучилішчи, якія існавалі Сћ заходніх губернії. Пачатковимі школамі Сћ весци Сталі Народния вучилішчи. Па палаженні 1872 ствараліся гарадскія вучилішчи, випускнікі якіх НЕ маглі паступаць у сяреднія навучальния Сћстанови. Плиг царкоСћних приходах існавалі пачатковия приходскія адна-і двухкласния школи дареформеннага типу, а таксамо двох-, Трох-і чатирохкласния мужчинскія и жаночия вучилішчи царкоСћнага ведамства.
Разам з критим ажиццяСћленне школьнай реформи на Беларусі супу з правядзеннем жорсткага курсом Сћ палітици царизму пасли падаСћлення паСћстання 1863 - 1864 рр.. За Сћдзел викладчикаСћ, студентаСћ и навученцаСћ у паСћстанні билі закриті Гори-Горацкі земляробчи інститут, Навагрудская гімназія, Свіслацкая и Маладзечанская прагімназіі. Билі ліквідавани польскія школи І амаль усьо приватния вучилішчи як "рассаднікі паланізациі ". У школах забаранялася викладанне польскай мови. Усім викладчикам и настаСћнікам загадайте було клапаціцца аб критим, каб у сценах навучальних устаноСћ гутарковай МОВА була руская.
Нягледзячи на жорсткі курс палітьца расійскага Сћрада Сћ галіне асвета, а таксамо материяльния цяжкасці (адна школа приходзілася на 8 -10 Весак, велика Частка шкіл размяшчалася Сћ непристасаваних для заняткаСћ сялянскіх хатах, парт на Сћсіх вучняСћ НЕ Грабала, вучебних дапаможнікаСћ було мала, сшиткаСћ вучні сельскіх шкіл та мелі и р. д.), цяга білоруського насельніцтва да навучання дзяцей у школі була велізарная. Як сведчаць гістаричния дакументи, многія школи Сћ Беларусі поСћнасцю знаходзіліся на Сћтриманні сялян. На сродкі сялян аддалених Весак плиг школах ствараліся и Сћтримліваліся вучнеСћскія інтернати. Широкий практикаваСћся збор сельскай Грамада грашових сродкаСћ и збожжа на будаСћніцтва и Сћтриманне дзяржауних народних вучилішч. Адкриваліся хатнія "школкі". Сяляне наймалі на некалькі дамоСћ пісьменнага хлопця - "даректара", Які вучиСћ дзяцей у сялянскіх хатах па ЧАРЗ. У Беларусі, дзе не було земскіх шкіл, материяльная падтримка насельніцтвам школьнай впорався з'яСћлялася сведчаннем яго цягі да адукациі, святла и ведаСћ.
березня 1881 у Расіі наступіСћ перияд жорсткай палітичнай реакциі, якаючи адмоСћна паСћпливала на сістему адукациі. У адпаведнасці з палаженнем 1884 аб царкоСћналриходскіх школах пачаСћ...
