"у яго паслушенстве", вистаСћляць війська, перадаваць частко сабранай даніни. У випадкі парушення васалам сваіх абавязкаСћ ен міг Биць пакаран пазбаСћленнем сваіх уладанняСћ. Ажиццявіць жа гета було магчима толькі сілай (ваенним шляхам).
Пра грамадска-палітични лад у ТураСћскім княстве и яго Гарад звестак мала, альо яни вельмі важния. Верагодна, што Сћ Турава, як и Сћ Полацку, актиСћна дзейнічала віча. p> Як ми Сћжо гаварилі, функциі органаСћ кіравання виконвалі пасаднік, тисяцкі, падвойскі, ключнік, цівун и інш.
Пасаднік абіраСћся вечам або призначаСћся князем у іншия Гарад дзяржави, дзе з'яСћляСћся яго намеснікам. Знаходжанне Сћ Горадзе адначасова и князя и пасадніка, Акрам як у НоСћгарадзе Вялікім, - з'ява незвичайная. Аб існаванні пасадніка Сћ Полацку звестак няма, а Сћ Турава, паводле ІпацьеСћскага летапісу, у сяредзіне XII ст. знаходзіліся адначасова и князь и пасаднік. Такі факт можа сведчиць аб асаблівасцях грамадска-палітичнага ладу Сћ ТураСћскім княстве.
ГалоСћним абавязкам тисяцкаго з'яСћлялася ваеннае кіраСћніцтва. У годину Вайни ен камандаваСћ апалченнем, а Сћ мірни - сачиСћ за падтриманнем парадку Сћ Горадзе. Падвойскаму даручалася сачиць за викананнем рашенняСћ віча и распарадженняСћ князя.
Ключнік и цівун займаліся гаспадарчимі справамі и некаторимі судова-адміністрацийнимі питаннямі Сћ дзяржаве.
Важливим елементам палітичнай сістеми була царква, Цесна звязане з дзяржавай. Па сутнасці, у яе веданні знаходзілася ідеалагічная апрацоСћка насельніцтва. Вярхушка духавенства примала актиСћни Сћдзел у палітичним жицці дзяржави и грамадства.
4. СтанаСћленне права Старажитнай Беларусі и яго характаристика
У 1-му тис. н.е. ва Сћсходніх слов'ян фарміравалася Сћстойлівая сістема агульнапринятих звичаяСћ, якаючи визначала правіли паводзін людзей. Паступова Частка звичаяСћ пача набиваць Риси абавязковасці, няредка суправаджалася примусам, Які биСћ санкциянiравани родаплемяннимі органамі и абшчинамі, и Сћрешце решт набила якасці звичаевага права. Яно вияСћлялася, наприклад, у кроСћнай помсце за забойства родзічаСћ, у спосабами заключення шлюбу и парадку атримання літературна спадщина, у вигнанні з абшчини за парушенне міру и Г.Д.
Узнікненне старажитних дзяржаСћ на териториі Беларусі суправаджалася фарміраваннем старажитнага феадальнага права. Яго Першай криніцай, асновай и билі старажитния звичаі. 3 таго моманту, калі Звичай санкциянаваСћся дзяржавай, ен станавіСћся Норман звичаевага права. Гетия норми маглі існаваць як у вуснай, так и Сћ пісьмовай формі.
Частка нормаСћ звичаевага права паступова замацоСћвалася Сћ дзяржаСћним пісьмовим заканадаСћстве, часткова відазмяняючися або заканадаСћча забараняючися. КроСћная помста, наприклад, була забаронена Сћжо Сћ XI ст.
Такім чинам, у старажитнасці пануючим було звичаевае права. Яно СћяСћляла сабой сістему прававих нормаСћ, якія Сћзніклі непасредна з грамадскіх адносін, абапіраліся на агульнапринятасць и даСћнасць уживання и билі санкциянавани дзяржавай. 3 далейшим развіццем и Сћмацаваннем феадальних адносін ствараліся перадумови для атримання пільг пануючим Клас. Таму пекло дзяржави патрабавалася виданні специяльних законаСћ, дапаСћненняСћ и тлумаченняСћ да нормаСћ звичаевага права. Так ствараліся норми пісанага права, якое спачатку НЕ адмяняла нормаСћ звичаевага права, а толькі далаСћняла іх, надавала ім агульнадзяржаСћни характар. Таму невипадкова, што ва Сћсіх старажитних помніках асноСћни змест пісанага права складалі норми, узятия са звичаевага права.
Звичаєве прав у старажитнасці регуляваліся Сћсе праваадносіни Сћ грамадскім жицці: структура и кампетенция дзяржаСћних устаноСћ, мають рацію и абавязкі різни класаСћ, станаСћ (СаслоСћяСћ) i Сацияльна груп насельніцтва, грамадзянскія, сямейна-шлюбния, зямельния, судова-працесуальния, кримінальния и інш. На Беларусі звичаевае права було пануючим і XV ст. Паступова яно вицяснялася пісаним прав. Многія норми звичаевага права набилі форму закону Сћ виглядзе шматлікіх грамат, лістоСћ, привілеяСћ, соймавих пастаноСћ, статутаСћ, інших прававих актаСћ.
Для старажитнага звичаевага права Беларусі характерния наступния Риси: партикуляризм, традицияналізм и дуалізм.
Партикуляризм права звязана з наяСћнасцю Сћ кожнай мясцовасці сваіх звичаяСћ, нормаСћ, правіл и адсутнасцю агульнадзяржаСћнай прававой сістеми. p> Традицияналізм и кансерватизм прававих нормаСћ, іх нязменнасць у многім билі абумоСћлени Сћпливам царкви. Праворуч Сћ критим, што Сћ Аснова старажитнай прававой теориі ляжала царкоСћнае вученне аб критим, што Сћ грамадстве и ва Сћсім Свеце наогул Пану нязменни, раз и назаСћседи СћстаноСћлени Богам парадак. Усякія СПРОБА критикаваць ці змяняць Сацияльна-еканамічную, палітичную ці прававую сістему лічиліся ерассю, ВИСТУП супраць царкви и Бога. Гета значний абмяжоСћвала заканадаСћчую дзейнасць князя, бо ЄП не биСћ упаСћнаважани ствараць або змяняць...
