норми права. Надав у XV - XVI стст. урад вимушани биСћ абяцаць НЕ парушаць традициі и НЕ Сћводзіць нових парадкаСћ. 3 традицияналізмам у Звичаєве право Цесна звязана іерархічнасць грамадства з яго складанай сацияльнай структурай и прававой регламентацияй саслоСћяСћ и Сацияльна груп.
У сувязі з гетим асобі крейди вельмі мала самастойнасці: жицце кожнага Чалавек павінна було Сћкладвацца Сћ рамкі свойого класа, саслоСћя, сацияльнай або релігійнай групи.
Дуалізм (дваістасць) звичаевага права заключаСћся Сћ ідеі поСћнага бяспраСћя рабоСћ (халопаСћ, челядзі нявольнай) i фармальнай роСћнасці свабодних людзей плиг фактичним стваренні пільг и пераваг пануючаму класу. Халопи, челядзь нявольная НЕ признаваліся самастойнимі суб'ектамі праваадносін. Адноснае раСћнапраСће свабодних Гараджаєв, сялянаннікаСћ и інших праяСћлялася Сћ критим, што яни маглі Сћдзельнічаць у рашенні дзяржаСћних спраСћ на вечавих сходах, вибіраць и Биць вибранимі Сћ органи кіравання, неслі роСћния павіннасці, у критим ліку и вайсковую па абароне свойого горада, воласці, княства. Альо далейшим развіццем феадальних адносін праваздольнасць простих людзей пача абмяжоСћвацца.
Коратка ахарактаризуем некатория юридичния помнікі, норми якіх доСћгі годину дзейнічалі на териториі сучаснай Беларусі.
Як адзначалася вишей, билі перияди, калі Беларускія княстви падпарадкоСћваліся кіеСћскім князям, асабліва гета тичицца Турава. 3 гетага винікае, што 'Сћ старажитнабеларускіх землях дзейнічалі норми "Рускай ПраСћди", вядомага Сћ Свеце помніка права. Таму ми лічим неабходним пачаць розгледиш прававой літературна спадщина з кароткай характаристикі гетага вельмі глибокага па Сенсит и змесце юридичнага дакумента.
Руська ПраСћда - зборнік законаСћ, Які фарміраваСћся на працягу XI - XII стст., а некатория яго артикули бяруць свій пачатак яшче Сћ паганскай (язичніцкай) даСћніне. Аналізуючи "Руську ПраСћду", можна прийсці да виснови, што Сћсе яе суб'єкт з'яСћляліся фізічнимі асобамі (паняцця юридичнай асобі закон яшче НЕ ведаСћ). Сярод відаСћ злачинстваСћ, прадугледжаних "Рускай ПраСћдай", няма злачинстваСћ супраць дзяржави. Надав князь як аб'ект злачиннага замаху разглядаСћся Сћ якасці фізічнай асобі и адрозніваСћся пекло інших толькі сваімі больш високім становішчам и привілеямі.
3 канкретнимі суб'ектамі звязваСћся и змест права Сћласнасці. "Руська ПраСћда" яшче не відають такіх абстрактних паняццяСћ, як "уласнасць", валоданне, "злачинства".
Зборнік законаСћ грунтаваСћся на казуальнай сістеме, згодна з якой заканадавец імкнуСћся прадугледзець усьо магчимия жиццевия сітуациі. Гетия юридичния асаблівасці абумоСћлени критим, што адной з криніц "Рускай ПраСћди" служити звичаевае права, норми и принципи якога билі несумяшчальния з абстрактним паняццем юридичнай асобі. Для звичаю Сћсе суб'єкт роСћния и Сћсе яни могуць Биць толькі фізічнимі асобамі. Інша криніца "Рускай ПраСћди" - княжацкая суднова практика, якаючи Сћносіла суб'ектиСћни елемент у визначенне кола асобі, на якіх Перш за Сћсе распаСћсюджваліся прававия привілеі (асобі, набліжания да княжацкага Двара), и Сћ аценку юридичних дзеянняСћ.
Норми "Рускай ПраСћди "абаранялі приватную Сћласнасць (Рухом и нерухомости), регламентавалі парадак яе перадачи Сћ літературна спадщина па абавязацельствах и дагаворах. Адносіни па абавязацельствах маглі Сћзнікнуць з причини нанясення шкоди ці Сћ адпаведнасці з дагаворам. За парушенне абавязацельстваСћ даСћжнік адказваСћ маемасцю, а годинах и палею свабодай. Дагавори заключаліся плиг сведках, на тарга ці Сћ присутнасці митніка. У "Рускай ПраСћдзе" есць звесткі аб дагаворах куплі-продаж (людзей, речаСћ, коней, самапродажу), пазикі (грошай, речаСћ), кредитавання (пад праценти або без іх), асабістага наймом (для виканання пеСћнай роботи) i Г.Д.
Злачинства, па "Рускай ПраСћдзе", визначалася НЕ як парушенне закону ці княжацкай Волі, а як "криСћда", што значиць причиненне маральнага ці материяльнага Сћрону асобі або групе асобі. Кримінальнае правапарушенне НЕ адрознівалася законам пекло грамадзянска-прававога. Так аб'ектаСћ злачинства Руська ПраСћда адносіла асобі и маемасць. Аб'ектиСћни яго пліч распадаСћся на дзве стадиі: замах на злачинства (наприклад, караСћся Чалавек, Які виняСћ меч, хоць и НЕ СћдариСћ ім нікога) i закончанае злачинства. Суб'єкт злачинства магла Биць будь-яка фізічная асобі, Акрам халопа, за дзеянні якога караСћся гаспадар. Аб узроставим цензе для суб'ектаСћ злачинства Сћ законі нічога НЕ гаварим. Суб'ектиСћни пліч злачинства СћключаСћ мають намір и неасцярожнасць. p> Як указвают, "Руська ПраСћда" відала толькі два родавия аб'екти злачинства: асобі Чалавек и яго маемасць. Сярод кримінальних дзеянняСћ супраць асобі називаліся забойстви, цялесния пашкоджанні, пабоі, знявага дзеяннем. Так маемасних злачинстваСћ адносіліся розбій, крадзеж (татьба), знішченне чужий маемасці, падпал, канакрадства (як асобни від кра...
