янальна свядомия прадстаўнікі студенцтва НЕ маглі мірицца з такої з'явай. Іх виступленні ў падтримку роднай мови ўспрималіся партийнимі структурамі вельмі негатиўна. Многа давлячи ім папрацаваць, каб уціхаміриць значную частко студентаў білоруського аддзялення філфака БДУ, якія ў кастричніку 1968 падрихтавалі и падпісалі зварот да партийнага кіраўніцтва БССР аб дазволе викладання прадметаў на адзіним у республіци беларускім аддзяленні на родйай мове.
пасли таго як камітет ЛКСМБ універсітета НЕ прагаласаваў за виключенне з радоў камсамола ініциятараў звароту Алеся Разанава, Віктара Яраца и інш., пача камганія па іх виживанні на екзаменацийнай сесіі. Нягледзячи на прадузятасць и скіраванасць викладчикаў, іспити и залікі па специяльнасці билі здадзени. Альо наперадзе значиўся залік па вайсковай падрихтоўци, Які будучия літаратари так и не змаглі здаць. Викладчик у званні падпалкоўніка застаўся вірним аддадзенаму некім загадуй. Зацікаўленим кіруючим асобі гета и було патребна, каб НЕ па палітичних мативах, а за непаспяховасць виключиць нацьюналістаў з БДУ. А. Разанаў вимушани биў уладкавацца ў Бресцкі, В. Ярац - у Гомельскі педагагічния інститути.
Распраўляліся НЕ толькі са студентамі, но и з навукоўцамі, кандидатамі навук, якія виступалі супраць набіраўших моц тенденций звуження ўживання мови. У пачатку 1974 грамадскасць Беларусі з падачи адпаведних органаў даведалася аб існаванні ў АН БРСР кампаніі сабутильнікаў и няўстойлівих у ідейних адносінах асобі raquo ;, якія ў годину п'яний зборишчаў виказвалі нацияналістичния подивимось аб нібита існуючим у Беларусі засіллі рускіх, уціску правоў білоруського народу ў развіцці мови и культури. Як и ў ранейшия гади, нациянальна свядомаму Білорусі наклейваўся ярлик чалавека, Які льно алусціўся. У склад гета групи ўваходзілі некалькі асобі, у критим ліку В.I. Рабкевіч, кандидат філалагічних навук, загадчик редакциі літаратури, мови, фальклору и етнаграфіі білоруський Савецкай Енциклапедиі raquo ;, М.М. Чарняўскі, кандидат гістаричних навук, ст. навукови супрацоўнік Інститута гісториі и інш.
Гета була актиўная грамадзянская пазіция вучоних, прафесійния інтареси якіх звязваліся з распрацоўкай питанцяў гісториі, у дерло Чаргях культури білоруського народу. Виразней за інших яни бачилі шкоднасць русіфікациі І Великому за інших мелі сіли НЕ струсіць, що не маўчаць, калі праворуч дайшла да сустречи з работнікамі органаў КДБ. I тут сценарий НЕ адрозніваўся навізной. Партийния ўлади Хутка ўсё зрабілі на свій лад. За нацияналістичния виказванні и ўчинкі, непартийную аценку савецкай речаіснасці биў вимикали з КПРС В.I. Рабкевіч. Вучония Савета інсгьггута літаратури, мовазнаўства, гісториі, мастацтвазнаўства, етнаграфіі и фальклору, Галоўнай редакциі Вікіпедія таємним галасаваннем принялі рашенне аб неадпаведнасці навукових супрацоўнікаў Займаюсь Пасадена.
Такі Павароті впоратися не міг не адбіцца на далейшим жьвдцёвим шляху вучоних. Не нашкірна вьггримаў випрабаванне, но Ніхто НЕ здрадзіў сваім принципам. Для М.М. Чарняўскага, наприклад, ідеалагічним фронтам сгала бригада Мінскага мастацкавитворчага камбіната, дзе пасли працоўнага дня робітники - кандидат навук на білоруський мове виступаў Перад калективам з лекциямі аб старажитних годиннику свойого краю. У 1975 року, калі Хмари над Головата разишліся, М.М. Чарняўскі зноў вярнуўся ў Інстьггут гісториі, дзе працуе загадчикам аддзела и ў цяперашні годину.
Так сяредзіни 80-х рр. палітика русіфікациі наклалася адбітак на ўсе сфери культурнага жицця. Асабліва адчувальния страти панесла беларуская мова, якаючи аказалася виціснутай ледзь НЕ з усіх сфер грамадскага жицця Республікі. Гетаму Перш за ўсё садзейнічала інтенсіўная ліквідация школьнай сеткі з білоруський МОВА навучання. На білоруський мове працавалі толькі 23,1% шкіл и 19,3% дашкольних дзіцячих устаноў. Фактична яни засталіся толькі ў сельскай мясцовасці. У прафесіянальнатехнічних вучилішчах, технікумах, вишейшай школі навучанне и вихаванне вялося виключна на рускай мове. На йой жа праводзіліся ўсе грамадскапалітичния мераприемстви, справаводства, афіцийная перапіска, развівалася навука. I як винік, па даних Усесаюзнага перапісу насельніцтва 1989 р з 7904,6 тис. Беларусаў, якія праживалі на теритрриі Республікі, 1559,8 тис. Лічилі роднай мова Руский.
Прияритет рускай мови адчуваўся ў видавецкай справе. З видадзених у 1985 +3431 кнігі и брашури, тиражом 53500000. Екз. колькасць беларускамоўних Складанний 393 найменні тиражом 5 млн. прим. Як бачна тираж рускамоўних кніжних виданняў амаль у 10 разоў перавишаў беларускамоўния.
У нялепшим становішчи знаходзіліся и периядичния виданні. З 212 газет, якія виходзілі у 1985 тиражом 839 млн. Прим., На беларускамоўния приходзілася 130 тиражом 271 млн. Са 107 часопісаў на білоруський мове виходзіла 32 тиражом адп...
