а: капуста, поліўка, панцак, булён, гушча наліваная. Караткевіч падрабязна апісвае шкірну страву, расказвае пра яе пригатаванне, частату ўживання: Боршч ранєй у нас варилі досиць редка. Галоўнай була капуста з кіслай або свежай капусти. Затим ішлі поліўка - Дужа Тлусте Гарач суп, падбоўтани борошном, панцак - Пярлови суп з грибамі. Булён - Адкуль така назва - невядома, бо гета проста бульбяни суп, зашкварани салам, а зусім НЕ французскі бульен raquo ;. Локшина з куринимі патрахамі. Супи па сезону - шчаўе, Малад крапіва з яйкамі. Славути халаднік з халодним мясам и гуркамі. Малочния супи и сярод іх гушча наліваная - Уласна, пшанічная каша, залітая Гарач Малаков. I ўрешце квас, рід баршчу з буракоў.
На Магілёўшчине, у Заходнім и Центральним Палессі поліўка - стара назва заціркі (калатуши). Назва мативавана дзеясловам падліваць.
Расказваючи пра білоруську кухню, Нельга НЕ ўзгадаць адметния свае назвав наступния страви, калдуни и верашчаку. Па словах Уладзіміра Караткевіча, калдуни - гета нешта накшталт вялікіх и доўгіх пельменяў. [8, с. 21]. А етималагічни слоўнік білоруський мови тлумачиць гетую страву як Калдуни - варенік з мясам або з якихось грибамі, клёцкі, начинения мясам, смажания піражкі. [13, с. 149]
І улюбёная Яєшня. Проста Яєшня глазуха и Яєшня, запечаная з мясам и салам у гаршку - верашчака raquo ;. [8, с. 21]. Причим таку Назву, як верашчака raquo ;, травні и іншая адметная страва білоруський кухні: Верашчака - м'ясні Адвар з рабринкамі, каўбасой, мясам, падбіти борошном [11, с. 86]
З присмакаў аўтар називають мачанку з блінамі ди кіяш, тлумачиць склад гатункаў Єжи Наступний чинам: Мачанка з блінамі. Своеасаблівая падліва з м'яса, рабринак и сала, падбоўтаная борошном, у якую мачаюць бліни. На поўдні и ў Придняпроўі вялікім Поспеха каристаюцца кіяши - Варанів Малад кукурудза. На кіяш кладуць кавалак масла І, Пакуль НЕ растаў, падсольваюць и ядуць. [8, с. 22]
У лексіка-семантичнай групе Їжака приводзяцца Назв Найбільший частих па ўживальнасці са страў білоруський кухні, приводзяцца приклади тлумаченні складнікаў тієї ЦІ іншай Єжи, указваюцца регіёни распаўсюджанасці страў.
1.6 Прастора, хатнія памяшканні
Прастора, територия, мясцовасць Беларусі визначаецца рознимі асаблівасцямі пеўних відаў ландшафту. Балото, ляси, азёри, узвишши и виспиться ствараюць дзіўни Калар краявідаў Беларусі. Некатория Балото цягнуцца на дзесяткі кіламетраў и толькі сям-там витиркаюцца з іх виспиться raquo ;, гета значиць, астрави, парослия першабитним лісам. Калісьці на такія астрави можна було прайсці толькі ў люті мароз або вялікую засушити. [8, с. 9] Виспа, даречи, падаецца ў етималагічним слоўніку як востраў, узгорак, узвишанае месца, високі бераг ракі [11, с. 284].
Альо білоруси любяць даваць найменні НЕ аддаленим, а прибліжаним да житла месцев. Зойдзем у двір Беларускі. Галоўная пабудова ў Двар - хата, звичайни будинок. А ранєй билі и курния хаціни. Інфекцій яни захаваліся толькі ў музеях. І тут жа, пад каўпакамі, два збудаванні, якія наводзяць на роздум. Решткі Придворнай, Ніжняй царкви, першай каменнай пабудови Гародні, цёмния, Глибока пагружания ў Зямля. І ... курная хата, якую руплівим працаўнікам музею ўдалося недзе адшукаць и перавезці сюди. Закуранае Чорнай бярвенне, малия вокни. Бярлог, а не хата. [8, с. 98].
Заслугоўвае ўвагі значенне епітета курни як адзінкі безеквівалентнай лексікі. Слова азначае закурани, Які ацяпляецца печкай без коміна [14, с. 169]
Адзінка гмах як вялікая и висока пабудова супрацьпастаўляецца курной хаціне, як сучаснасць - мінуламу: Аб чим сказаць? Аб Пінску з яго велічним сяредневяковим гмах калегіума, з яго багатай гісторияй; аб критим, як біліся тут пінскія гараджане и сяляне - а на чале іх стаяў Нябаба, емісар Багдаєв Хмяльніцкага - з панамі, біліся да апошняга чалавека, так што згарела 5000 дамоў и загінула 14000 чалавек. [8, с. 87]. Даречи, лексема гмах була характерна яшче для старабеларускай мови. У сучасности білоруську мову ўвайшла як запазичанне з польскай. [12, с. 98] Дадзеная лексема неаднойчи паўтараецца ў нарисе, характаризуе таку якасць прадмета, як вялікі Памер. Ледзяния гмахі рвуць берагі, калоцяць іх. Раце досиць ледзянога пригону. [8, с. 41]
Альо повернемося да Уладзіміра Караткевіча. Ранєй хати мелі трисцени - пристройкі да адной са старон хати, назначания для різни метаў, сучасния веранди. Зразумець гета можа дапамагчи кантекст твора: Ди и ў різни мясцовасцях хати билі розния. На два пакоі (трисцен и ўласна хата), на два пакоі з прибудовамі и Г.Д. Альо Найбільший типови виглядає биў Такі. З трисцена, дзе елі літах І, хто хацеў, спалі зімой, и куди ўзімку бралі Маладняк бидла,...
