ці з Айцом) i Надав признаСћ філасофскую "злохітрасць" ератика. Аднако у адпаведнасці з жанрами урачистага и разам з критим викривальніцкага твора, звернутага да народу, Кірила ТураСћскі редка каристаСћся лагічнимі довадамі ці хоць би спасилкамі на аСћтаритети, спадзяваСћся на сугестиСћнасць (унушальнасць) витанчаних сродкаСћ паезіі и аратарскага Мастацтва.
Спавядальния малітви Кірили ТураСћскага - шчирае ліричнае самараскрицце души Чалавек Перад сваімі нябеснимі бацькамі - Богам Айцом, Синам Божим, Маці Боскан и заступнікамі людзей Перад Богам, яго святимі: "Знаю, - кажа спавядальнік словамі Паета, - што Ти привеСћ мяне з небицця Сћ бицце и СћпригожиСћ падабенства свойого вобразе, даСћши Сћ дар мені слова и розум. Ти Сћзнес мяне вишей за живелу и паставіСћ валадаром усяго тварення. І вось я, як дзіця, падманути ворагам маім, и падпаСћ пад Уладу Крайняй пагібелі (...) Хоць я Сћвесь нячисти и апаганени, альо спадзяюся на тваю літасцівасць, бо Ти не адхіліСћ дзве лепти Сћдави, альо пахваліСћ яе пераважна Перад іншимі, а таксамо и митарів, што маліСћся са скрухаю, апраСћдаСћ ". Бог, кажа Кірила Ту раСћскі Сћ сваіх малітвах, ствариСћ Чалавек самаСћладним, а ен падпарадкаваСћся Грахам и нячисціку, зацямніСћши палю першаствораную красу. І вось Чалавек просіць Христя Сћкрижаваць ціла яго страхам боскім, визваліць думкі пекло усяго зямнога и далучиць да нябеснага, а Багародзіцу моліць заступіцца за яго Перад нябесним Царом. Цикл малітваСћ завяршае "Канон малітоСћни" - своеасабліви паетични "Магістрал", Які падсумоСћвае страсно самааналіз Чалавек, самавикрицце яго неспакойнай души, якаючи імкнецца да неба, альо крило яе абцяжарания зямнимі страсцямі - самалюбствам, зайздрасцю, злосцю, варожасцю, неприміримасцю ди іншимі грахамі души и ціла.
Праблему Чалавек Сћ яго грамадскім бицці Кірила ТураСћскі сімвалічна виявіСћ у дзвюх швидше (кароткай и падрабязнай) пра сляпога и кульгавага, альбо пра чалавечую душу и ціла. Як и Сћ інших сваіх творах, пісьменнік викаристаСћ як сюжетную Аснова евангельскае апавяданне пра "дамавітага" гаспадара, Які насадзіСћ вінаград и паставіСћ варту ля яго варотаСћ. Альо развіСћ гети сюжет у Складанний красамоСћніцкі твор дидактична-філасофскага и Сацияльна-етичнага зместу. Дамавіти гаспадар тут сімвалізуе Бога, стваральніка сусвету, сад-вінаград (вертаград) - зямля і "світло гети ", Кульгавий - ціла Чалавек, а сляпи - яго душа, агароджа вакол саду - Закон і запаведзі Божия, а незачинения вароти, якія вядуць у сад, - шлях да пазнання Творці и створанага ім сусвету. Сляпи и Кульгавий, аб'яднаСћши палі сіли (Сляпи ніс кульгавага, а Кульгавий паказваСћ дарогу), самавольна трапілі Сћ сад, каб паспрабаваць забаронених пладоСћ. "Сляпая" душа і "кульгавае" ціла сімвалізуюць недасканаласць чалавечага грамадства, якое "кантрабандай" авалодала тайнамі боскага тварення, що не Сћ таборі (па палею грахоСћнасці и маральнай недасканаласці) викаристаць іх для дабра.
У апошніх творах красамоСћніцкага жанру (пасланнях да ігумена Кіева-Пячорскага монастир Васіля), аригінальних швидше Кірила ТураСћскі раскриСћ глибокі Сацияльна-етични Сенсит манаскага жицця и Сћскосна викриСћ недасканаласць дзяржаСћнага ладу, зямной залагодить наогул, якаючи служиць грахоСћнай природзе Чалавек, а не яго духоСћнаму Сћдасканаленню. Тут, сярод чалавечай залагодить, вияСћляецца духоСћная місія "манаскага чина" - Даць Чалавек и грамадству Сћзори бицця з Богам и для боскага промислу, жицця паводле вядомай малітви: ціхага и мірнага, у чисціні и Сћ адпаведнасці з Боскан праСћдай.
Для хрисціянскай культури таго годині багаслоСћская паетичная, красамоСћніцкая и асветніцкая творчасць Кірили ТураСћскага була сапраСћдним адкриццем Краса і Мастацкай вияСћленчай сіли роднаВ мови. Пісьменнік добра ведаСћ класічную візантийскую риторику и паетику, творча викаристаСћ гету багату естетичную традицию, узбагаціСћши культуру и мову свойого народу. З пазнейших білоруських асветнікаСћ Бадай што адзіни Сімяон Полацкі дасканала валодаСћ красамоСћніцкім майстерствам, хоць и СћступаСћ свайму видатнаму папяредніку Сћ сіле и пригажосці ліричнага самавияСћлення.
1.3 Клімент Смаляціч
Клімент Смаляціч (Клім Смаляціч;? - Пасли 1164), царкоСћна-палітични дзеяч, мисліцель, пісьменнік. НарадзіСћся Сћ 1-й палового ХІ ст. Сћ Смаленску. БиСћ манахи Зарубскага монастир каля Кіева. СтаСћ вядоми дзякуючи палею рознабаковай адукаванасці, редкай ерудициі, видатнаму літаратурнаму Талент. Як сцвярджае ІпацьеСћскі летапіс, Клімент Смаляціч "биСћ кніжнік и філосаф, якіх у Рускай зямлі не бувала". Високу на тій годину Адукация ен, верагодна, атримаСћ у Канстанцінопалі. Як прихільнік развіцця Сћсходнеславянскай культури, змагар супраць засілля Сћ рускай царкве гречаскага духавенства Клімент Смаляціч актиСћна агітаваСћ за царкоСћную аСћтакефалію. Ен нястомна даказваСћ, што назначенне мітрапалітаСћ для КіеСћскай Русі - унутраная праворуч рускаго праваслаСћя, и диктат Візантиі Сћ ге...
