раена, зайнята сельскай гаспадаркай, билі пераселени Сћ ПаСћдневи Азербайджан, а насельніцтва багатага гандлевага армянскага горада Джульфа пераведзена Сћ Ісфахан. Гета перасяленне, вядома Сћ армянскай гісториі пад назвав В«вялікага сургунаВ», суправаджалася незлічонимі гвалт [16, с.407]. p align="justify"> Альо еСћ 1606 перавага ізноСћ атрималі іранскія войскі. На працягу 1606-1607 р. яни адабралі Сћ Турак вялікую територию з гарадамі: Шемаха, Баку, Дзербент, Ганджа, Ереван (Ерівань). p align="justify"> У 1612 Іран вярнуСћ сабе Азербайджан, Частка Курдистана, Картлі и Кахеці и ПаСћночную Арменію; була адноСћлена мяжа 1555 аднако на гетим барацьба за ЗакаСћказзе далеко не Сконч. Туркі НЕ хацелі мірицца са Стратан територий, якія приносілі вялікія даходи. НеСћзабаве яни аднавілі ваенния дзеянні, абвясціСћши сябе абаронцамі грузінскіх княстваСћ пекло асиміляторської палітикі, якаючи праводзіцца Іранам. Вайна з невялікімі перапинкамі працягвалася да 1639 и завдала велізарни Сћрон народам ЗакаСћказзя. p align="justify"> пасли світла з Польшчай Турция неСћзабаве аднавіла Вайн супраць Ірана и Сћ тієї жа годину стварила напружанае становішча на маскоСћскай мяжи. Канфлікт з Турцияй гети раз узнік з-за АзоСћ. Прикладна каля ста гадоСћ данскія казакі вялі барацьбу з гетим перадавим фарпостам турецкай ваеннай експансіі на поСћдні МаскоСћскай дзяржави. Турция Сћчепіста трималася за АзоСћ. У 1637 данскія казакі вирашилі пазбавіцца пекло пастаяннай пагрози з боці Азова. 18 червеня яни пасли двухмесячнага вельмі енергічнай аблогі, разам з невялікім Атрада, якія прийшлі да іх на дапамогу, каСћказскіх горцаСћ, што цярпелі пекло пекло турецкіх нашесцяСћ, авалодалі Азова и вусцем Дону. p align="justify"> плиг атриманні весткі аб падзенні Азова турецкае Сћрад разгубіСћся. У цяперашні годину асноСћния турецкія войскі на чале з султанам МурадаСћ IV билі занятия Вайн з Іранам за горад Багдад. Таму султан не міг пачаць паходу на Дон и загадаСћ кримскага хана рихтавацца да Вайни з Москвою.Але пачаць Вайн з розсіяних Турция змагла толькі Сћ 1641
Каб тримаць пад ударам ПаСћночни КаСћказ и спиніць сувязі данскіх казакоСћ з ім, кримскі хан з чотирнадцятитисячна військам здзейсніСћ зімой 1640 паходу на чаркескага князя Аджікумука, альо, нічога НЕ дамогшися, у студзені прийшоСћ пад АзоСћ, дзе павінен бій з казакамі. Страти билі вялікія з абодвух бакоСћ, альо, мабиць, казакі пацярпелі більш. p align="justify"> З 1642 пачинаецца асабліва енергічни націск Турциі и кримскага хана на ПаСћночни КаСћказ и на Сћсю паСћдневую мяжу МаскоСћскага дзяржави. Гета нова хвалячи агресіі суправаджалася гібеллю и ЗГОНИ Сћ рабства тисяч людзей - мужчин, жанчин, дзяцей, разбуреннем гарадоСћ и паселкаСћ. p align="justify"> У 50-х гадах XVII ст. кримскі хан пачинае дзейнічаць у Кабарди енергічней. Стольнік и ваявода Церскага гарадка Васіль Валинскі паведаміСћ аб приходзе у 1653 у АзоСћ двох кримскіх султанаСћ з ратнимі людзьмі, адкуль яни павінни накіравацца...
