Беларуская проза 1920-х гадоСћ
Адни з дерло у малій прозі 1920-х рр.. - Апавяданні З. Бядулі. У творах пісьменніка В«ДванаццацігоднікіВ», В«СорамВ» (1921), В«Панскі духВ», В«На зачарованість гоняхВ» (1922) присутнічае знані па яго папяредніх творах жиццеви материял, у Аснова якога пакладзени билі паданні пра годинник паншчини и пригону, причим гета творча пераасенсоСћвалася Сћ адпаведнасці з естетичнай неабходнасцю Нова епохі.
У апавяданнях М. Гарецкага В«ТамашВ», В«ЗлосцьВ», В«ДосвіткіВ», В«ПамилкаВ» (1920), В«Дурнєв настаСћнік В»,В« Смачна заєць В»,В« Страшна музикава пісня В»,В« У панскай кухні В»(1921) сюжет будуецца на дакументальним материяле. У адних творах виразна адчуваецца аСћтарская Іронія, якаючи нагадвае Славута іронію гісториі, што смяецца над критим, над чим яшче Сћчора плакала: гета фрагменти мінулага, якое распадаецца на вачах у сучасніка и вось-вось знікне назаСћседи, а таму есць патреба Сћ критим, каб зафіксаваць рудименти аджилай свядомасці Сћ мастацкіх вобразе. Аднако у другіх творах вияСћляецца знаемае Сћжо аСћтарскае захапленне вялікімі таямніцамі жицця, наогул, імкненне пранікнуць у глибіні нациянальнага характар ​​и здабиць філасофскі Сенсит Падзу.
У апавяданнях Ц. Гартнага пачатку 20-х гадоСћ, якія пазней увайшлі Сћ зборнік В«Трескі на хвали В»(1924), адчуваСћся Моцний СћплиСћ сациялістичнай ідеалогіі, уласцівай яму як аднаму з яе актиСћних прапагандистаСћ. Пісьменнік ранєй за інших развітаСћся з мінулим, адмовіСћшися яшче Сћ даревалюцийни годину пекло традицийнай вясковай тематикі и ствариСћши вобразе перадавога рабочага. Адним з дерло у білоруський прозі ен паказаСћ чирвонаармейца (В«За СвабодуВ», 1918) и камуніста (В«ЗагадзеВ», 1920). Аднако примат ідеалагем у Мастацкай творчасці НЕ веСћ непазбежна да першинства Сћ сфери естетикі, як уяСћлялася Сћ савецкія годинник многім пісьменнікам марксісцкай накіраванасці и партийнай ангажаванасці. Наадварот, палітика вицясняла з літаратури праСћду, ДАбро и хараство, а сациялогія падмяняла псіхалогію. Малюнкі мінулага Сћ апавяданні Ц. Гартнага В«На руінахВ» (1923), узноСћления Сћ памяці колишнім чирвонаармейцам Несцерам Гребенем, уведзени Сћ творить не е Мета раскриць унутрани світло галоСћнага героя, а з Мета сцвердзіць ідею ревалюцийнага змагання за НОВА жицце. У виніку гетия малюнкі Сћспримаюцца як самадастатковия и мала звязания з сюжетам: братчики Гребені, вярнуСћшися дадому з Вайни, пабачиСћши руіни и папялішчи, зноСћку збіраюцца Сћзяць у рукі зброю, каб абараняць заваяванае Сћ ревалюцию. Вобразе руінаСћ у апавяданні Ц. Гартнага нясе Сћ сабе глибокі сімвалічни и філасофскі Сенсит: толькі зруйнаваСћши старі світло, можна пачинаць пабудову новаго, Даць прастору для творчасці. Як палітични дзеяч Гартного спавядаСћ ідеі ревалюцийнай ломкі жицця, а як таленавіти мастак слова и Сумленний Чалавек спрабаваСћ натуральна спалучиць у палею творчасці традицийнае и наватарскае. Вобразе новаго героя, рабочага-ревалюциянера, активіста, камуніста малюецца Сћ апавяданнях В«Больш за СћсіхВ», В«Трескі на хвалиВ» (1923) фарбамі, апрабаванимі яшче Сћ даревалюцийнай прозі, з уласцівим їй битапісаннем, паслядоСћна-храналагічним викладаннем Падзу, паступовим разгортваннем сюжета, викаристаннем диялогу, у якім няредка напрасткі прамаСћляецца галоСћная ідея твора. У апавяданні В«Больш за СћсіхВ» пачинае випрацоСћвацца етика, якаючи Сћспримаецца аСћтарам як мараль будучага грамадства. Били падпольшчик, член реСћкома, Адда справе ревалюциі Платон Гічка вилучаецца критим, што яму сапраСћди треба В«больш за СћсіхВ»: у палею дзейнасці ен бяре па максімуму (В«Усе, што побачим ревалюциі, то, безумоСћна, ніжей яе па значнасці В»,В« дзеля ревалюциі ен ахвяраваСћ пачуццем Кахане В»,В« дзеля ревалюциі ен забиваСћ бацькоСћ В». Нови героі и нова пасляревалюцийная речаіснасць адлюстравани таксамо Сћ апавяданнях Ц. Гартнага В«СпатканнеВ» (1920), В«бегунецВ» (1920) i некат. інш.
Я. Колас хоць и редка звяртаСћся Сћ 20-я гади да жанру апавядання, альо сцвярджаСћ палею творчасцю ідею пераемнасці літаратурних традиций. Апавяданні Коласа, такія, як В«Сяргей КарагаВ», В«ДачакаСћсяВ», В«Кривави ВІРВ» (І923), адкривалі Перад білоруський прозай Нови ідейния и естетичния далягляди. У апавяданні В«Сяргей КарагаВ» СћзнаСћляецца адзін з епізодаСћ класавага змагання. Альо тут таксамо сцвярджаецца агульначалавечи погляд на Падзу, якую Сћ тия годинник звичайна аценьвалі павярхоСћна и спрошчана. Вобразная сістема твора будуецца так, каб наочна давесці мнение пра самакаштоСћнасць чалавечага жицця, пра льно Цану подзвігу. ДухоСћная моц Сяргея Карагі Сћ критим, што ен адмаСћляе так звану агітацийную смерць и змагаецца за Сћласнае жицце да апошняй магчимасці. Ен відав добра, што толькі живи здольни зрабіць Нешта кариснае для агульнай ревалюцийнай впоратися. Вострое праблемним з'яСћляецца и апавяданне В«Кривави ВІРВ», у якім таксамо прасочваецца імкненне паглядзець на ревалюцийния падзеі з гуманістичнага пункту Пог...
