ій (працягласць майяського місяці) адзінку другог разраду. Адзінка ж 3. Суцяшенне, як виключенне, визначалася не так на Аснова двадцатірічноі сістеми злічення. Майяські математикі рушилі Сћслед астраномаСћ, якія визначилі, што працягласць року Складанний 365,242 сутак, або прикладна 18 Віналій). Яна була роСћная 1 КПІ X х 20 (1 Віналій) X 18 = 360 Кін, або па-майяськи Тун, што прикладна адпавядае аднаму Годзе! p align="justify"> Затим майяські математикі лічилі так:
тунов складаюць 1 Катунь (7200 ДНВ)
акатишаСћ 1 бактун (144000 дзен)
бактунів - 1 піктун (2.880.000 дзен)
піктун 1 калабтунов (57.600.000 дзен)
калабтунов 1 кінчільтун (11 52000000 дзен) i, нарешце,
кінчільтун складаюць 1 алаутун, роСћни 23040000000 дзен.
Так можна вилічиць и запісаць любі дзень и любі лік. Наприклад, 1388308 па-майяськи запісваецца Наступний чинам: 9 бактунів, 12 акатишаСћ, 16 тунов, 7 Віналій и 8 кинов. Як бачим, майя валодала високаразвітай здольнасцю да абстрактнаму подумки. [13]
Майяські астраномія адрозніваецца яшче большай складанасцю. Шлях дбайних назіранняСћ майя визначила, у приватнасці, працягласць року значний больш дакладна, чим гета атрималася стваральнікам юліянскім и сучаснага григариянскага календароСћ! Майя визначила таксамо и працягласць звароту Місяця вакол Зямлі и вилічилі яе незвичайна дакладна Надав з пунктом гледжання людзей Наша кібернетичнай ери: 29,53059 дня. Вивучалі яни и іншия нябесния ціла. p align="justify"> Другі майяський рік, хааб, Які складаСћся з 365 дзен, уключаСћ у сябе 18 месяцаСћ па 20 дзен и яшче адзін "кароткі", пяцідзенни, 19. Місяць (вайеб). Гети доСћгі рік пачинаСћся заСћседи місяцях поп. Такім чинам, адлік дзен у хааба пачинаСћся НЕ з адзінкі (дерло дзень місяці), а з нуля (нулявога дня місяця). p align="justify"> аднако у майя, Які жиСћ пад сапраСћдним диктатам календар, многія абради билі звязана з цолькіна и хааба Сћ іх узаемнай залежнасці. Вядома американісти параСћноСћваюць два гетих календар з двума зубчастимі коламі, з якіх у адним 365 зубцоСћ, а Сћ іншим 260. Плиг крученні зубці паслядоСћна датикаюцца адзін з адним. Для таго каб нейкі зубець малогаб коли и адпаведни зубець вялікага коли зноСћ сишліся, неабходна визначани лік абараченняСћ абодвух колаСћ. А менавіта 52 абароту вялікага и 73 абароту малогаб кола. Калі ми памножим цолькін на 73 або хааб на 52, то атримаем 18980 дзен. Такім чинам, ми бачим, што майя викаристоСћвалі тия ж пятідесятідвохрічні цикл, якія билі принятия Сћ ацтекаСћ. Ацтекі, а магчима, и іншия високія культури дакалумбавай Мексікі, верагодна, запазичалі гети вялікі цикл Сћ майя. Пасяреднікамі тут маглі Биць мексіканскія ваяри Сћ пачатку другог тисячагоддзя н. е., якія Сћдзельнічалі Сћ майяських міжусобних війнах. Нарешце, можна виказаць здагадку, што майя признавалі и я...
