дарогіВ» Ядвігін Ш. закранае гету праблему з усей публіцистичнай палкасцю. В«Так прасвети моладзь, праСћда, шчира горнецца, - піша Сћ нататках аСћта р, - альо вядомая наша прасвета: читаць, пісаць навучаць, а далей - хоць у ВІР Головата: няма за што, дий няма куди дзецца В»19.
В«Няма за штоВ» - гета адзін пліч впоратися. Пісьменнік виступаємо яшче и супраць казеннай сістеми адукациі. Яго непакоіць тое, што вучаць у школах, гімназіях и семінариях не так на роднаВ мове и што наогул В«рамкі, у якія Сћціснута цяпер навука наших шкіл, даюць столькі карисці, колькі можа мець яе галодни Чалавек, калі яму вимазаць Вусни саламВ» 20. АсноСћную віну за тоє, што білорус, мужицкі син, ледзь толькі трошкі вивучицца, пачне цурацца роднаВ мови, пісьменнік ускладае на сістему асвета, русіфікатарскую палітику. p align="justify"> Ядвігін Ш. биСћ пісьменнікам ліберальнага напрамку. П. Бадунова Сћ сваіх успамінах аб Ядвігіне Ш. зазначалось, што пісьменнік В«Не спадзяваСћся, што так скора прості Беларускі селянін и работнік, забіти и загнані панамі и чиноСћнікамі, Абдураїм папамі и ксяндзамі, пакінути палею уласнай інтелігенцияй, зможите нарешце разбіць ланцугі няволі и зразумець палю адвечную нациянальную криСћду. Ен ненавідзеСћ старі парадак, альо НЕ верилася яму, штр Нова жицце пабудуецца розумна. Няма спрачаСћся ен з намі, Малад пакаленнем, шмат чаго чорнага казалі ми адзін іншому. А толькі наступаСћ годину широкай ПРАЦІ, и ен, старі, змела ішоСћ з намі, гарачимі и маладимі галавамі В». p align="justify"> У Мастацкай літературна спадщина Ядвігіна Ш. есць алегория В«ДачеснияВ» (1912). ДаСћнейши спакойно звер, ласкаві Сябри и памочнік Чалавек, аднойчи биСћ Моцний пакриСћджани: Нейко скуповуючи гаспадиня В«аднаго разу, калі воСћк, пасучи целую раніцу гаспадарскую стадніну, прибег на снеданне дахатиВ», замести цеплага хліба кінула яму горача напалени камінь. Виракшися служби, пайшлі ваСћкі Грамада са скаргай да цара свойого лева и Сталі з яго дазволу (усьо живое павінна есці и піць) рабаСћнікамі. На випадак жа голаду цар даСћ ваСћкам даСћгавечную карів. p align="justify"> Са спачуваннем расказаСћши пра тия аб'ектиСћния абставіни, якія вимусілі ваСћка зрабіцца драпежнікам, каб НЕ загінуць пекло голаду, пісьменнік в іншої частци алегориі з'еддіва сатирична Малю парадкі, якія Хутка Сћзніклі Сћ воСћчай грамадзе. В«Паміж згоднай даСћней воСћчай сям'і пачаліся звадкі, зів'яли шальмоСћства; харчаваць Карів Сћсім разам приходзілася, а як пойдзе дзяліцьба Малака, дик адзін так набухаецца яго, што ледзь адпаСћзе, а інши зусім з порожнім живатом пасунеццаВ» 22. Каб пазбавіцца пекло такогого ашуканства, вирашилі на сходзе: шкірний дзень призначаць чароднага ваСћка, Які б даглядаСћ Карів и Сћвесь удій забіраСћ сабе. p align="justify"> В«Цешиліся ваСћкі з такогого мудрахітрага свойого пастанаСћлення, альо нядоСћга. Шкірні воСћк, як толькі падойдзе яго чародни дзень, разважае сам сабе: В«На якое ліха мені карміць гетую Карів,...
