Толькі, як воблак, биў я свабодни,
Спутаць НЕ даў я дум ланцугамі,
Чи не ашгуціў іх свіст ваш нязводни.
Дух мій свабодна з ваших цянетаў
Вийсці здал до яснасці Божан,
Чи не апаганен вийдзе з Балота,
Далею, до висот, шлях свій праложа [3, с. 39].
Падставай для такої перакананай упеўненасці ў палею духоўнай моці есць усведамленне велічині свойого Талент и тієї роли, якую адигривае ен у жицці народу и ў гісториі Бацькаўшчини:
Славу травня не вам, падваротні,
граззю мяшаці хлисцьбай падлижнай,
Сам я суддзею!
Й пришлих років сотні
Видадуць суд свій праві, що не кніжни [3, с. 39].
Наколькі важнай була для Купали тема високага призначення мастацтва и виключнай, вядучай роли мастак ў народним жицці, сведчиць агромністая колькасць твораў, присвечаних їй. Больш як два дзесяткі вершаў у сваім загалоўку маюць слова пісня, и адпаведна тематикай іх виступаємо роля и значенне мастацтва ў грамадскім жицці. Тематична пераклікаюцца з ІМІ и розчини, у Назв якіх гучаць СЛОВА думи ЦІ думкі. Гусляр, званар, лірнік, Дудар, пясняр, прарок - улюбени персанаж купалаўскіх твораў. У самих різни іпастасях, альо абавязкова з прадвизначанай Роля правадира и виразніка свабодалюбівих памкненняў народних травні, паўстае Такі герой Перад читачом НЕ толькі ў паасобних вершить Пісня званара (1909), Гусляр (1906-1910), Забута Скрипка (1909), Прарок (1912 ), звання (1918), Паўстань (1919) i інш., альо и ў вершаванай гутарци За што? (1908), паеме-баладзе Курган (1910), Уриўку з паеми (1910), драматичнай паеме Сон на кургані (1911), паемах На куццю (1911), Тарасова доля (1939).
Прарочая, праметееўская місія мастак спрадвеку була пазначана ў гісториі НЕ толькі лаўрамі ўсеагульнага признання и слави, абцяжарана НЕ толькі вялікай адказнасцю за палю абранасць Перад народам и Богам (у купалаўскім випадкі, найперш Перад гісторияй и нашчадкамі), альо и пакутамі непаразумення паміж забітай и цемнай Народнай масай и пасланнікам неба - прарокам. Апасродкавана гетую праблему Купала закрануў у драматичнай паеме Сон на кургані, пра што ўжо ішла гаворка ў раздзеле, присвечаним АНАЛІЗУ гетага твора. Яшче больш виразна ўся складанасць и неадназначнасць узаемадачиненняў прарока и натоўпу прагучала ў вершить 1912 Прарок. Літаратуразнаўчия інтерпретациі сімвалічнага вобразе прарока, што клікаў з рабства паняволени народ, Які на яго палимяния заклікі азваўся поўнай здеградаванасцю духу (Па колькі ж нам дасі чирвонцаў, / / ??Калі ми пойдзем за табой? [3, с. 85]), - плиг ўсей палею разбежнасці зводзяцца да аднаго: трагедия прарока - есць адбітака трагедиі паняволенага народу, Які ў виніку шматвяковага рабства траціць духоўния ариенціри, натуральні інстинкт самазахавання.
Шляхі, якімі можа захаваць сваю нациянальную тоеснасць адносна невялікі и слабкі ў еканамічним и палітичним плані народ Перад пагрозай чужацкай навали, форми змагання за палю нациянальную вольнасць, якія ў ста ¬ НЕ накресліць и визначиць для свойого народу прарок , пясняр, билі ў свою годину темай глибокага Роздуми для А. Міцкевіча и яго паслядоўнікаў. Заставали актуальнай гетая праблєми для білоруського и польскага народаў и на пача...
