ая сваім зместам и мастацкімі вартасцямі. Вядучае месца Сћ їй займаюць розчини гістаричнага характар, у якіх апавядаецца пра видатния падзеі далекай мінуСћшчини, пра ваенния паходу и бітви, апісваюцца велічния впорався Славута гістаричних асобі, праслаСћляюцца рицарскія подзвігі легендарних герояСћ. Важлива асаблівасць гістаричних аповесцей и раманаСћ - не дакладнае, заснаванае на дакументальним материяле адлюстраванне мінулага, а яго Мастацкай асваенне з Мета емациянальнага Сћздзеяння на читачоСћ, вихаванне іх у духу гераізму и патриятизму. Блізкія да гетих твораСћ перакладния хронікі и хранографи, што змяшчаюць няма материялу літаратурнага паходжання, белетризаваних апавяданняСћ и аповесцей пра цікавия и значнії падзеі з мінулага різни народаСћ світлу.
Яшче з часоСћ Старажитнай Русі вялікай папулярнасцю каристаліся на Беларусі гістаричния Раман и Аповесці аб Траянскай Вайне и Аляксандр Македонскім. На пачатку XVI ст. іх згадвае Франциск Скарина. Есць падстави меркаваць, што першия пераклади гетих твораСћ на старабеларускую мову з'явіліся Сћжо Сћ XV ст.
дерло беларускім перакладам твора пра легендарния и гераічния падзеі Траянскай Вайни, апетия Сћ класічнай паеме Гамера В«ІліядаВ», була, напеСћна, так звана В«швидше пра каралеСћ В», што прийшла на Русь у XV ст. праз паСћдневаславянскае пасредніцтва Сћ складзе візантийскай хронікі XII ст. Канстанціна Манасіі. У гета невялікай Аповесці коратка расказваецца пра нарадженне Сћ траянскага цара Прияма сина Париса (у білоруський редакциі - Фарижа), з-за якога, як прадказалі прарокі, павінна була загінуць Троя, пра яго жиццеви ліс и викладаецца традицийная фальклорна-паетичная версия причин Траянскай Вайни: грекі виступаюць супраць траянцаСћ таму, што Парис викраСћ у іх цара Менелая Жонка - пригажуню Альону. Гетак жа сцісла, альо динамічна апісваюцца Сћ розчини падзеі апошняга року Вайва, якаючи Сконч смерцю яе галоСћних герояСћ (Га, Ахіла, Париса и інш.) i поСћним разбуреннем Троі.
У XVI-XVIII стст. на Беларусі биСћ вядоми и інши твор аб Траянскай Вайне - «óстория разбурення Троі В»(інакшВ« Гістория Траянскай Вайни В»,В« Траянской гістория В»), напісаная Сћ ХІІІ ст. італьянцам Гвіда Де Калона. У параСћнанні з папяреднім творити гети раман вилучаецца НЕ толькі большим аб'емам, альо и шматпланавасцю, багаццем зместу, нових сюжетних ліній и епізодаСћ, грунтоСћнасцю и деталевасцю апісання Падзу, спробамі псіхалагічна мативаваць учинкі герояСћ, раскриць іх душеСћни стан и інш. Дзеянне Сћ В«Траянскай гісториіВ» больш расцягнута Сћ годині и прастори: пачинаецца з апісання падарожжа гречаскіх арганаСћтаСћ у далеку Калхіду па Залата руно и канчаецца апісаннем лісі некатора траянскіх герояСћ (Агамемнана, Уліса - Адисея), што засталіся живимі пасли Вайни. p> Вялікай и заслужанай папулярнасцю Сћ читачоСћ епохі Сяреднявечча каристаліся розчини пра Аляксандра Македонскага, Які жиСћ у IV ст. да н.е. Яскрава асобі гетага легендарнага палкаводца старажитнасці, Які змог падпарадкаваць палею уладзе амаль паСћсвету, на працягу многіх стагоддзяСћ прицягвала и захапляла людзей. Пісьменнікі різни епох и народаСћ звярталіся да яго вобразе, бачилі Сћ ім Риси ідеальнага цара и военачальніка. ГалоСћнай криніцай болипасці сяредневякових твораСћ пра Аляксандра Македонскага биСћ гречаскі раман, напісани Сћ Егіпце Сћ II-III стст. У ЕСћропе гети раман битаваСћ у дзвюх редакциях, лацінскай и сербскай. АсноСћни змест В«АлександриіВ» - гістория жицця, воінскіх подзвігаСћ и пригод яе галоСћнага героя. Аляксандр Македонскі паСћстае Перад намі як незвичайная асобі з багатай и складанай натурал. ЄП не толькі видатни палкаводзец и мудрі правіцель, альо и Чалавек високіх духоСћних якасцей, вялікай сіли Волі, моцнага характар ​​и глибокага розуму. Ен хітри и цікаСћни, бязлітасни и велікадушни, чоловікова воін и прикладни син. Ен усемагутни валадар, цар над царамі, Які вирашае ліс целих краін и народаСћ, и адначасова звичайни Чалавек, бяссільни Перад сваім уласним лісам, што наканаваСћ яму памерці Сћ маладия гади. НаяСћнасць центральнага героя и адзінства ТЕМи придаюць Раману целасни характар, нягледзячи на Сћсю складанасць яго сюжетнай Будовий и разнастайнасць зместу.
Каля 1580 у асяроддзі білоруський шляхти була перакладзена з польскага друкаванага виданні 1574 «óстория пра Атилу, Караль СћгорскагаВ» венгерскага пісьменніка-гуманіста Міклаша Олаха. Вобразе Атили (памер у 453 р.) - правадира ваяСћнічих гунаСћ, якія Сћ епоху вялікага перасялення народаСћ наводзілі жах на целия народи І, биццам смерч, разбуралі и нішчилі Сћсе на сваім шляху, адлюстравани Сћ шматлікіх помніках фальклору и літаратури сяредневяковай ЕСћропи, у епічних паемах и піснях, у гістаричних падання и хроніках. У творах, што Сћзніклі Сћ лаціна-хрисціянскім асяроддзі, Атила паказани як носьбіт грубай варварскай сіли, бязлітасни заваеСћнік, В«біч божиВ». У гуна-гоцкіх падання ен апетит як Магутни валадар, народні правадир и видатни палкаводзец. Погляд на Атилу ...
