тагачаснага грамадства, стрибне з боці землеСћласнікаСћ. На праваслаСћнай и уніяцкай сцене беларуская інтермедия набила жанравую завершанасць, незалежнасць пекло зместу самої драми.
Зх уніяцкіх театраСћ найбольшай вядомасцю каристаСћся базильянскі театр у Жировічах (каля Слоніма). У 1751 у ім була паказана беларуская інтермедия В«Сляпи, Кульгавий, потим пан и селянін В», у якой увага канцентруецца вакол спречкі прадстаСћнікоСћ антаганістичних класаСћ. Пан вихваляецца критим, што яго рід вядзе пачатак пекло біблейскага Ноя. В«А мужикі, маспане, вилиці узяліся?В» - Здзекліва питаецца селянін. Пан вимушани признаць, што ад таго ж Ноя. Адказ задавальняе селяніна: В«Ах, добра, маспане, Боже памагай у гетих задумах, чи НЕ будзіць и мені ліпше про патом ... Вашець ШЕ сам баеш, шчо вашець и я пекло Ноего походзімо, то ж толькі шчо НЕ родния братчики В». Така перспектива НЕ Дужа падабаецца панові: ен гавкоті цівуна, пагражае пастронкамі. На гета селянін кажа: В«Про так, маспанства, за травня добраць пастронкамі плаціць. Я його розуму паСћчиСћ, шоб НЕ вельмі собе бушоваСћ В». ЗастаСћшися, пан дзівуецца, як гета мужичок усьо В«гладка СћявіСћВ». I тут з'яСћляецца страх: калі пригонния даведаюцца, што и сяляне, и шляхта пекло аднаго и таго ж Ноя, то яни адчуюць сябе роСћнимі з панамі, В«ні за што будуць яго мецьВ». Такім чинам, у інтермедиі В«Сляпи, Кульгавий, потим пан и селянінВ» адбілася асветніцкае палаженне аб В«натуральнайВ» роСћнасці Сћсіх саслоСћяСћ. Як и Сћ французскіх асветнікаСћ, гета палаженне падмацоСћвалася спасилкамі на Біблію. Сяляне абвяшчаліся карміцелямі паноСћ: без мужикоСћ ім давлячи б жиць вельмі В«злеВ». СупастаСћленне прадстаСћнікоСћ двох класаСћ було яСћна не так на карисць феадалаСћ. p> Яшче велику Сацияльна-палітичную афарбоСћку беларуская інтермедия набила на праваслаСћнай школьнай сцене, асабліва Сћ сценках В«Селянін у касцелеВ» и В«Селянін на споведзіВ», якімі Сћ Смаленскай духоСћнай семінариі суправаджалася пастаноСћка стараславянскай драми-мараліте М. Базілевіча В«ДекламацияВ» (1752-1755). У адрозненне пекло білоруска-польскіх інтермедий каталіцкага и уніяцкага театра яни Цалко Беларускія па мове. Па задума камедийния сценкі билі Цесна звязана з дзеяннем самої драми, кантраставалі з ім. У драмі Сћзнесла праслаСћляліся дабрачиннасці, у інтермедиях жа асуджаліся Зага грешнага Чалавек: непавага да релігіі и царкоСћних абрадаСћ, схільнасць да п'янства. Аднако мастак узяСћ у камічних сценках гору над схаластам-дидактикам. Викаристанне канкретнага жиццевага материялу привяло да нечаканих и непрадбачаних винікаСћ. Сяляне Церах, Змітрок, Свірид, якія сваімі паводзінамі павінни билі виклікаць у залі сміх и асудженне, на сама впоратися виклікаюць спачуванне як ахвяри сацияльнага и релігійнага стрибне.
Героі інтермедий В«Селянін у касцелеВ» и В«Селянін на споведзіВ» відавочния вальнадумци. Церах пусціСћся Сћ святим месцев Сћ скокі, маліцца хадзіСћ пад примусам - каб піп не В«ВякаСћВ». Свірид на споведзі перадражнівае тато, що не признае кананічних малітваСћ. Неприглядна виглядае НЕ толькі каталіцкае, альо и праваслаСћнае духавенства (поп параСћноСћваецца з чорта). Усе гета сведчиць, што Сћ смаленскіх інтермедиях, відаць, наперакор Волі невядомага аСћтара аб'ектиСћна праявілася агульная АтмАсфера ранняга Асветніцтва. Інтермедиі да драми М. Базілевіча Сталі етапнимі творамі Сћ развіцці білоруський драматургіі. Іх героі - не абстрактния сяляне, якія часта сустракаюцца Сћ езуіцкіх сценках, а канкретния людзі з індивідуальним жиццевим лісам. Церих - не мужик увогуле, а пажили селянін, чоловік маладой жонкі, якаючи НЕ супраць яго В«з двору збицьВ», бацька пяці синоСћ, што вираслі, як дуби, альо НЕ вельмі пра яго дбаюць. У сям'і Зміцера Надав дзеці індивідуалізавани, що не падобния адзін да аднаго. Месца дзеяння Сћ інтермедиях лакалізавана. Церих ідзе НЕ Сћ абстрактні касцел, а Сћ касцел у Любавічах, голас сина яму чуецца з Навін (Відаць, роднаВ вескі). З етнаграфічнай дакладнасцю расказваецца аб паСћсядзенних справах для и занятках сялян, аб іх Єжи и жиллі. У параСћнанні з езуіцкімі смаленскія інтермедиі больш звязания з Народнай творчасцю. Яни нагадваюць вершавания гутаркі. У некатора мясцінах з'яСћляюцца ритмом и рифма. У вобразнай, насичанай фальклорнимі параСћнаннямі и метафарамі мове інтермедий адбілася тагачасная гутарковая мова білоруського простанароддзя.
Развіцце школьнай драматургіі пераходнага перияду нашли лагічнае завяршенне Сћ творах, пастаСћлених у канц XVIII ст. на сцене Забельскай дамініканскай калегіі (Полаччина). Репертуар Забельскага театра визначаСћся виключнай разнастайнасцю. p> У 1787-1791 рр.. для яго билі напісани польскамоСћния трагедиі на античния ТЕМи (В«Свабода Сћ няволі В»К. МарашеСћскага,В« Сапар В»иВ« Фемістокл В»М. Цяцерскага,В« Крезі В»I. Юревіча), аперета В«Апалон-заканадаСћца, або Рефармавани ПарнасВ» (слова М. Цяцерскага, музика Р. Вардоцкага), некалькі камеді, арациі-В«гульніВ» В«Пра а...
