шчасліСћленне Чалавек В»,В« Пчоли В»,В« СяброСћская парука В»и інш. М. Цяцерскім була Зроблено польсько-беларуская пераробка камедиі Ж. Мальера В«Доктар па примусуВ». Беларускія сцени Сћ гета пераробци Найбільший аригінальния. МальераСћскі сюжет Цяцерскі напоСћніСћ беларускім каларитам. Героі маюць французскія імени, альо паводзяць сябе, ніби мясцовая збяднелая шляхта.
Найбільший значний и самастойни твор з усяго забельскага репертуару - В«КамедияВ» К. МарашеСћскага (1787). У адрозненне пекло В«Доктара па примусуВ» М. Цяцерскага, дзе пераважае польська мова, двоє з Трох асноСћних, В«скразнихВ» герояСћ В«КамедиіВ» (селянін Дземка и карчмар) гавораць па-беларуску. В«КамедияВ» К. МарашеСћскага своеасабліва сінтезавала стария традициі и Нови, асветніцкія тенденциі. Яшче виразна адчуваецца залежнасць пекло барочнай драми-мараліте (павучальнасць фіналу, адсутнасць жаночих вобразаСћ, викаристанне біблейскага мативу). Асобния сцени яшче маюць адносна самастойни характар, нагадваюць устаСћния інтермедиі. Аднако у целим у В«КамедиіВ» пераважаюць ужо Риси Нова літаратури. Тут праСћдзіва адлюстраваліся супяречнасці пригоннай вескі, умів жицця білоруського сялянства. ГалоСћни герой п'єси, селянін Дземка, вельмі незадаволени сваім лісам. Ен працуе пекло зари да зари, альо НЕ бачиць винікаСћ гета ПРАЦІ, бо яни дастаюцца іншим. Будучиня здаецца герою безвиходнай. В«Ось и цяпер, - жаліцца ен у адним з маналогаСћ, - мазаліцца треба, аддихнуць некалі. Мала што кроСћю НЕ пацею, аж НЕ Пакуль кавалак хліба зараблю. Земля Сћжо неСћражайная стала. Дужо многа наклапацішсе и нагаруешсе, Пакуль НЕ Сћродзіць. Усе нам на проціСћ ідзець. Усьо нам на нешчасьце. Чи не спадзеватца дабра. Нішто так не Сћдаецца, як ми хочем В». Хто ж вінавати ва Сћсіх няшчасцях и нягодах Дземкі? Речаіснасць, здаецца, дае яму даволі канкретни адказ. Перш за Сћсе, вінавати пан, Які НЕ лічиць сялян за людзей, називає іх В«вужавай КриваВ». Вінавати карчмар-арандатар, Які ашуквае и спойвае пригонних. Альо Дземка Сћсе ж пераканани, што причина Сћсіх яго бядот - В«Першародви ГрехемВ» біблейскага Адама. Чорт, Які виступаємо Перад героєм у вобліку паніча, тут жа абвяргае такія абвінавачанні: Адам проста не міг утримацца пекло спакуси, бо Чалавек слабкі и бязвольни па палею натури. Вось и ен, Дземка, наСћрад ці зможите прамаСћчаць хаця б з паСћгадзіни ... Заключаецца заклад на Дземкаву душу. p> У адпаведнасці з фальклорнимі принципамі чорт тройчи спакушае селяніна, а селянін тройчи порушували б дадзенае слова. На дерло погляд, ва Сћсіх випадкі, принамсі фармальна, перамог чорт. Альо па сутнасці Сћ льно адносінах перамогу атримаСћ Дземка. Ва Сћсіх Трох випадкі ен свядома парушаСћ маСћчанне па палею висакароднасці, бескарисліва приходзячи на дапамогу іншим. Сваімі гуманнимі паводзінамі Дземка ніби абвергнуСћ самогу сябе, даказаСћ, што ні В«першародни ГрехемВ», ні нябесная наканаванасць НЕ маюць відпливаючи на чалавечи ліс. Усе, аказваецца, залежиць толькі пекло Чалавек, пекло яго Сћнутраних якасцей. Така чиста асветніцкая канцепция В«КамедиіВ» була палемічна скіравана супраць сяредневяковай схаластикі, якаючи даказвала прадвизначанасць усіх дзеянняСћ. Як асветнік, МарашеСћскі бачиСћ у Чалавек, у яго льно удасканаленні панацею пекло усіх Сацияльна бядот. Таму грамадскі канфлікт, Які намеціСћся Сћ В«КамедиіВ», потим вирашаецца Сћ чиста льно-етичним плані. У заключний маналогу Дземка раскайваецца Сћ критим, што ЄП не слухаСћ пана и жаліСћся на ліс, раіць сялянам НЕ грашиць, що не красці Сћ багатіїв. Такім чинам, пазіция аСћтара визначаецца дваістасцю: з аднаго боці, ен сімпатизуе свайму героєві, ухвалять яго пратест супраць сацияльнай несправядлівасці, з другог боці, заклікае да паслухмянасці. Абмежаванасць и супяречлівасць пазіциі МарашеСћскага тлумачицца абмежаванасцю и супяречлівасцю асветніцкай ідеалогіі, утапічнасцю и неакресленасцю яе ідеалаСћ. В«КамедияВ» К. МарашеСћскага напісана Сћ адпаведнасці з канонамі класіцисцкай естетикі. У їй захавать адзінства годині, месца и дзеяння, адчуваецца рацияналістичная зададзенасць. Альо аСћтар імкнецца Сћ схематичния вобразе Сћдихнуць жицце. Камізм сітуаций у п'єсою спалучаецца з камізмам характараСћ. p> Дземка - не толькі тип, абагульнени інтермедийни В«русінВ» ці В«літвінВ». У яго есць імя, індивідуальнасць, характар, Які мяняецца Сћ залежнасці ад абставін. У адних випадкі ен добрі, у інших жорсткі, у адних сценах праяСћляе кемлівасць, хітрасць, у інших прикідваецца придуркаватим. У Дземкі свій тон и Стила гаворкі - То СћпеСћнени и резкавати, то лісліви ці фамільярви. Перад намі Сћжо живи Чалавек, надзелени складанимі пачуццямі, станоСћчимі и адмоСћнимі якасцямі. Плиг Сћсей традицийнасці В«КамедиюВ» К. МарашеСћскага можна аднесці да категориі п'єсою народнаго, нациянальнага театра. Гета апошні буйні твор літаратури пераходнага перияду и адначасова Першай значнае праяСћленне Нова білоруський літаратури. Ні па спосабами мастацкага адлюстравання речаіснасці, н...
