кі паселішча на пагорку плиг Сћпадзенні р. Палати Сћ заходная Дзвіну. Яно пазней стала звацца Верхнім замках. НеСћзабаве паселішча акружаецца магутнай сістемай збудаванняСћ, пачинаецца храмавае будаСћніцтва, складваецца вельмі шчильная, типовая гарадская драСћляная забудова, якаючи крейди назви "вакольни горад". Сярод жихароСћ гетага раена - кавалі, ювеліри, Гарбар, ка-старези. ПераСћтваренне Полацка Сћ стольного горад буйнейшага ФЕА-дальнага Полацкага княства ішло паралельна з перарастаннем яго Сћ важливі центр рамяства и Гандль. Гетаму Сћ чималому Ступені сприяла виключна вигаднае геаграфічнае становішча горада на адним са шляхоСћ "з варагаСћ у грекі".
Рання гістория Мінска СћяСћляе НЕ толькі навуковую, альо и вялікую грамадскую цікавасць. Рускія летапісци малююць Мінск горадо Полацкай зямлі, Які адважиСћся Сћ 1067 виступіць супраць войскаСћ ікіеСћскага, чарнігаСћскага и пераяслаСћскага князеСћ моцнай крепасцю, што зведала Сћ 1116 двомісячну аблогу Уладзіміра Манамаха. Мінск - сталіца Сћдзельнага княства, яго Сћладари прималі актиСћни Сћдзел у палітичним жицці Полацкага княства. Змест летапіснага запісу 1068, а таксамо назва горада - Менск, Менеск - Сталі нагодай виказаць у 30-х гадах нашага стагоддзя меркаванне, што горад спачатку знаходзіСћся па-за межамі сучаснага Мінска и размяшчаСћся па р. Менцо каля в. Гарадзішча Сћ 15 км на ЗАХІД пекло Мінска (тут захаваліся решткі вялікага замку феадальнага годині). Гета думкі и поза притримліваюцца некатория даследчикі. p> Каб пагадзіцца з гетим меркаваннем, неабходна було СћпеСћніцца, што:
па-Першай, паселішча на Менцо існавала Сћ 60-х гадах XI ст.;
па-інше, што яно крейди крапасния збудаванні, пра якія Сћпамінае летапіс, и було разбурана Сћ виніку ваенних дзеянняСћ в іншої палового XI ст.; па-трецяе, што Мінска на Свіслачи Сћ тій годину не було; па-чацвертае, што існуе археалагічная пераемнасць паміж материяламі з раскопак паселішчаСћ на Менцо и Сћ Мінску. p> Комплексния археалагічния даследаванні, праведзения групай археолагаСћ (Е.М. Загарульскі, Г.В. ШтихаСћ и інш), на Сћсе гетия питанні далі адмоСћни адказ. У епоху Старажитнай Русі на Менцо існавала вялікае паселішча, якое СћяСћляла сабой паселак адкритага типу. Ен биСћ забудавани Сћ асноСћним наземнимі драСћлянимі пабудовамі. Материяли раскопак сведчаць аб пераважним існаванні земляробства. Значний слабшай прадстаСћлена рамяство. Раскопкі селішча на Менцо дазволілі аднавіць вобразе ранняга паселка IX - Х стст., Які НЕ адпа-вядае вядомим летапісним фактами з рання гісториі Мінска.
Зусім інши малюнак, інши тип паселішча реканструююць мате-рияли археалагічних раскопак Мінска. Гістаричним центрам горада доСћгі годину заставали старажитнае Сћмацаванае месца на правим Беразі Свіслачи каля сучаснай полишаючи 8 Сакавіка - Замчишча. Така назва замацавалася за Сћзгоркам 75х45 м, вицягнутим уздоСћж р. Свіслач. На гістаричним плані Мінска Сћ XVIII - пачатку XIX ст. у гетим раене зафіксавани старі вал, археалагічния раскопкі якога паказалі, што ен узведзени Сћ XI ст. Значиць, Мінск узнік як умаца-вана паселішча. Мінская крепасць адпавядала Сћсім патрабаванням фартифікацийнага майстерства таго годині (крейди Магутни абарончи вал з драСћлянай асновай). Сярод знаходак звяртае Сћвагу вялікая коль-касць прадметаСћ, звязане з ваенним побитом, - зброя блізкага и далекага бою, прадмети Сћзбраення коннага воіна и кінська збруя. Усе гета дазваляе зрабіць виснову, што Мінск узнік як паселішча ваеннага типу, якое виконвала функциі крепасці на паСћдневим па-межжи Полацкага княства. Феадальная раздробленасць и незалежна актиСћная палітика полацкіх князеСћ, якія імкнуліся зрабіць бяспечнимі паСћдневия межи сваіх зямель, билі причинай засну-вання крепасці на Свіслачи. Хуткае пераСћтваренне Мінска Сћ центр асобнага княства Мінскага, вигаднае размяшченне яго на стара-Житній шляхах сприялі развіццю Сћ ім рамесніцка-гандлевай дзейнасці и Сћзрастанню яго значнасці як ваенна-адміністрацийнага центра паСћдневай часткі Полацкай зямлі.
Спіс літаратури
1. Барадулін Р. Сувора вимова. Вершили. Мн.: Мастацкая літаратура, 1976. - 96 с. з іл.,
2. Беларуская мова: У 2 ч./Пад ред.Л.М. Григор'евай. - 4-е вид. - Мн.: Вишейшая школа, 2001. p> 3. Беларуская мова. Енциклапедия/Пад ред.А.Я. Міхневіча. - Мн.: Беларуская енциклапедия імя Петруся БроСћкі, 1994. p> 4. Берасцейскія карані '93: гісторика-краязнаСћчи и літаратурни зборнік. - Брест, 1993. p> 5. Берасцейскія карані '98: гісторика-краязнаСћчи и літаратурни зборнік. - Брест, 1998. p> 6. Бурак Л.І. Сучасний беларуская мова. - Мн.: Вишейшая школа, 1974. - 352 с. p> 7. Дранько-Майсюк Л. вершили. Кахане. Проза: Вибранае. - Мн.: ТАА "Харвест", 2003. - 304 с. p> 8. Лексікалогія сучаснай білоруський літаратурнай мови/Пад ред.А.Я. Баханькова. - Мн.: Навука и техніка, 1994. p> 9. Малажай Г.М. Беларуская мова: Дапаможнік для шкіл, ліцеяСћ, гімназій. - ...
