1. ЦаркоСћна-релігійная літаратура
ЗдаСћна на Беларусі МОВА царкоСћна-релігійнага пісьменства була малазразумелая широкаму читачу стараславянская мова Сћ мясцовай редакциі. У XVI-XVIII ст. пеСћнае паширенне атримала и зусім далека пекло живой білоруський лацінская мова, якаючи таксамо часткова Служив МОВА асвета и навукі. ЗаСћзятим хавальнікам гетих кніжних, мертвих моСћ було найперш духавенства. Аднако ужо Сћ XV ст. у асяроддзі свецкіх слаеСћ білоруського грамадства, шляхти и Гараджаєв пачалі з'яСћляцца пераклади асобних твораСћ царкоСћна-релігійнага зместу на тагачасную білоруську літаратурную мову. Гета тенденциі демакратизациі мови царкоСћна-релігійнага пісьменства на Беларусі сприялі агульная АтмАсфера епохі, зарадженне гуманістичних и рефармацийних ідей, падриСћ манаполіі духавенства на асвета народу, зростання нациянальнай самасвядомасці и іншия фактари.
У ліку дерло старабеларускіх перакладаСћ твораСћ царкоСћна-релігійнага пісьменства билі асобния кнігі Бібліі. Дзесьці Сћ інший палового XV ст. на білоруську мову са стараяСћрейскай билі перакладзени біблейскія кнігі Старога Запавету В«ІоСћВ», В«ДаніілВ», В«швидше СаламонаВ», В«ЕклезіястВ», В«Пісня песняСћВ». У пачатку XVII ст. з'явіСћся няпоСћни Беларускі пераклад Бібліі, галоСћним чинам кніг так званага гістаричнага зместу (Пяцікніжжа Майсея, В«Ісус НавінВ», кнігі ЦарстваСћ), криніцай для якога паслужиСћ текст польскай друкаванай Бібліі. Захавать таксамо некалькі перакладаСћ Псалтир, найболип папулярнай у даСћнія годинник біблейскай кнігі, па якой раней вучиліся елементарнай грамаце. Усе гетия розния па якасці пераклади, зробления невядомимі асобамі, распаСћсюджваліся Сћ адзінкавих примірниках, у рукапісах, таму кола іх читачоСћ було вельмі абмежаваним. Критим НЕ Менш іх з'яСћленне - надзвичай важливі и знамянальни факт.
Вялікае Культурно-гістаричнае значенне крейди перакладчицкая дзейнасць видатнага білоруського гуманіста-асветніка, першадрукара Сћсходніх слов'ян Франциска Скарини. Ен дерло ва Усходняй ЕСћропе видаСћ друкарскім спосабам для широкага читача велику частко Бібліі ва Сћласним перакладзе на зразумелую народу мову, што було для таго годині сапраСћдним грамадзянскім подзвігам.
Зх легкай рукі Скарини на працягу XVI ст. на білоруську мову було перакладзена няма твораСћ царкоСћна-релігійнага и свецкага характар, некатория з іх билі надрукавани. Тут яшче раз треба Сћспомніць Васіля Цяпінскага и яго пераклад на білоруську мову Евангелля, апублікавани ім ва Сћласнай друкарні Сћ 70-х рр.. XVI ст. У 1616 у ІСћі (ля Вільні) биСћ апублікавани яшче адзін пераклад Евангелля, Зроблено Сћ асяроддзі праваслаСћнага духавенства, з прадмовай М. Сматрицкага.
Адукавания коли білоруського грамадства маглі непасредна знаеміцца ​​са зместам Бібліі и па тих шматлікіх яе друкаваних виданні на польскай мове, што распаСћсюджваліся на Беларусі Сћ XVI-XVII ст. Характерна, што гета билі виданні НЕ толькі кракаСћскіх, альо и мясцових друкарняСћ. Менавіта на білоруських землях убачилі світло першия польскія пратестанцкія Бібліі: у 1563 у Бресце була надрукавана так звана РадзівілаСћская Біблія, а Сћ 1572 у Нясвіжи свій уласни пераклад Бібліі на польську мову апублікаваСћ адзін з ідеолагаСћ польска-білоруський рефармациі Симон Будний.
Тематична блізкімі да біблейскіх кніг билі апокрифи. У целим НЕ супяречачи царкоСћна-релігійнай ідеалогіі, апокрифи адлюстроСћвалі больш демакратични, неафіцийни погляд на шмат якія з'яву грамадскага жицця и на хрисціянскую міфалогію. Некатория з іх билі прасякнути злабадзеннимі сацияльнимі мативамі, антифеадальнимі и антиклерикальнимі ідеямі. Нездарма Сћзнікненне шерага апакрифічних твораСћ було непасредна звязана з ерасямі.
Адним з Найбільший вядомих яшче з часоСћ Старажитнай Русі биСћ на Беларусі апокриф В«Пра дванаццаць пакут В»(інакш -В« Хадженне Багародзіци па пакутах В»), годину и месца Сћзнікнення якога дакладна НЕ визначани. АсноСћни змест твора - апісанне падарожжа Багародзіци па замагільним Свеце. Жива и каларитна, з яркімі натуралістичнимі деталямі расказваецца Сћ апокрифе пра тия страшния пакаранні, якія биццам б адбиваюць у пеклі души нябожчикаСћ за іх зямния грахі.
багатая змест Бібліі даСћ материял для самих разнастайних апакрифічних твораСћ літаратурнага и фальклорнага паходжання: аповесцей и апавяданняСћ, релігійних вершаСћ, народних козак и інш. Так, біблейская легенда пра сусветни патоп непасредна викаристана Сћ білоруський казці пра горду Страцім-Птушко, якаючи адмовілася ратавацца Сћ караблі Ноя, змела кінула виклік стихіі и загінула Сћ няроСћнай барацьбе. Гераічни вобразе гета мужнай птушкі натхніСћ М. Багдановіча на стваренне вядомай паеми В«Страцім-лебедзьВ». Розния сюжети и мативи Свяшченнага Пісання, асобния моманти з жицця біблейскіх герояСћ распрацоСћваліся таксамо Сћ апокрифах пра святога Георгія, В«Сон БагародзіциВ», В«Ліст Ісуса ХристяВ», В«Слова пра древа святога криж...
